Yuval Noah Harari spreekt voor zichzelf

Volgens meerdere blogartikels, die hun weg ook vinden naar Facebook (hier en hier), zou het WEF en zijn leider allerlei antireligieuze uitspraken hebben gedaan en een nieuwe wereldgodsdienst willen stichten. De video die de bron voor deze claim is, blijkt echter een verzameling van clips die niets bewijzen.

Beoordeling

Yuval Noah Harari spreekt niet voor het WEF en in de bewuste fragmenten spreekt hij niet eens over het WEF. Het gaat om de analyses van een historicus die volledig uit de context worden gehaald. 

Feiten

Het artikel dat online gedeeld wordt, is een min of meer letterlijke transcriptie van een Youtubevideo. De titel van de video legt de uitspraken over de dood van God en het verwerven van goddelijke krachten duidelijk bij Klaus Schwab, de oprichter en directeur van het WEF. In de video wordt echter meteen duidelijk dat niet Schwab, maar Yuval Noah Harari deze uitspraken zou hebben gedaan.

Harari is een Israëlische historicus die als expert af en toe wordt uitgenodigd door het WEF. In het kader van een vorige factcheck bevestigde een woordvoerder van het WEF aan Deutsche Presse-Agentur (dpa) dat Harari geen officiële functie binnen het WEF bekleedt. De uitspraak in de video dat Harari de rechterhand van Klaus Schwab zou zijn, is dan ook onzin. 

Analyses van een historicus, geen plan

De uitspraken van Harari in de video gaan dan ook niet over het WEF, maar staan in verband met zijn werk als historicus. Als hij praat over het vermogen van mensen om goddelijke krachten te bezitten, gaat het erom dat mensen door technologische vooruitgang nu in staat zijn dingen te verwezenlijken die lange tijd als goddelijk werden beschouwd; zoals bijvoorbeeld vliegen. In de video waarschuwt hij met deze uitspraak voor zijn observatie dat bij de grote krachten die de mensen verwerven vaak wijsheid ontbreekt.

Het fragment waarin Harari Jezus 'fake news' noemt, is ook volledig uit de context gerukt. In 2018 praatte hij over het nut van fictionele verhalen voor de mensheid en zegt dat ook religieuze mensen geloven dat alle religieuze verhalen, behalve die van hun eigen religie, fictie zijn. Hij haalt als voorbeeld het idee aan van een Jood die de herrijzenis van Jezus als fictie ziet. 

In een ander interview spreekt Harari over het hacken van mensen. Wederom heeft het niets met het WEF te maken. Hij waarschuwt voor de technologische vooruitgang die het mogelijk maakt voor bedrijven of overheden om via grote hoeveelheden data mensen te manipuleren in hun gedrag (wat overigens geen nieuw idee is). Dit zou volgens Harari de democratie in gevaar brengen. Een gelijkaardige uitspraak van Harari werd al eens door dpa onder de loep genomen.

Harari doet in zij boek 'Homo Deus' inderdaad de uitspraak dat God dood is. Hij was ook hier niet de eerste, en niet eens de bekendste om deze uitspraak te doen. Hij refereert namelijk aan de filosoof Friedrich Nietzsche. Die deed de uitpsraak al op het einde van de negentiende eeuw als analyse dat God en religie steeds meer aan het verdwijnen zijn uit de Westerse samenleving. Hierop geeft Harari, vanuit zijn capaciteit als historicus, commentaar.

Het gaat hier dus om uitspraken die niet van Klaus Schwab komen en niets met het WEF, of de positie van deze organisatie tegenover religie te maken hebben. Het zijn uitspraken van een historicus die de samenleving en de rol van religie daarin analyseert. Ze zijn uit de context getrokken om het te doen lijken alsof er een soort anti-religie agenda zou achter zitten. 

Het WEF en complottheorieën

Na de wankele theologische uiteenzetting, worden in de Youtube-video worden nog allerlei geruchten en onwaarheiden over het WEF, de Braziliaanse president Lula, en uitspraken van Bill Gates gedaan. Het WEF is een organisatie die privaat-publieke partnerschappen bevordert, en in contact staat met veel machtigen der aarde. 

Hier kan legitieme kritiek op gegeven worden, maar het WEF en Klaus Schwab zijn toch vooral het onderwerp van ontelbare complottheorieën. Dpa heeft dan ook al vaker in het verleden onzinnige geruchten over deze organisatie ontkracht, zoals hier, hier, hier, hier, hier en hier. 

(Stand van zaken: 29.11.2022)