VN-initiatief tegen misinformatie werkt met vrijwilligers

Klaus Schwab, de oprichter van het World Economic Forum (WEF) zou miljoenen "informatiestrijders" inhuren om "de controle over het internet te grijpen." Dat wordt beweerd op Facebook (hier, hier). Heeft Schwab, of het WEF, echt informatiestrijders ingehuurd? En echt zoveel?

Beoordeling

Nee. De bewering is gebaseerd op een vals artikel van Frontnieuws over een podcast van het WEF. In die podcast vertelt een woordvoerder van de VN over een programma van de VN om misinformatie tegen te gaan. Er hadden zich destijds 110.000 vrijwilligers aangemeld voor dat programma. Het WEF heeft hier niets mee te maken. Een tweet van het WEF over het zuiveren van het internet is nep.

Feiten

De Facebookposts baseren zich op een artikel van de website Frontnieuws. Dat artikel is weer een vertaling van een Engels artikel van de website The People’s Voice (voorheen Newspunch). Beide websites staan erom bekend veel desinformatie te verspreiden. Deutsche Presse-Agentur (dpa) ontkrachtte al vaker valse beweringen van Frontnieuws, die oorspronkelijk afkomstig bleken van Newspunch (hier, hier, hier).

Het artikel van Frontnieuws beweert in de titel dat Klaus Schwab "miljoenen informatiestrijders" inhuurt om "de controle over het internet te grijpen." Iets verder in het artikel wordt dat al afgezwakt naar "honderdduizenden." Nog iets verder wordt dan het getal 110.000 genoemd. Dat zijn er dus al aanzienlijk minder dan de miljoenen volgens de Facebookposts.

Een verwijzing naar de aankondiging van het WEF wordt nergens gegeven. Toch is vrij gemakkelijk te achterhalen waar de bewering vandaan komt. Het artikel van Frontnieuws noemt een podcast van het WEF waarin Melissa Fleming, hoofd van de afdeling Global Communications van de Verenigde Naties (VN), aan het woord komt. Het intypen van de relevante zoektermen in de zoekmachine van Google leidt naar deze pagina van het WEF.

Het is een pagina uit 2020 waarop de podcast met Fleming te beluisteren is. De podcast en de webpagina gaan over wat het WEF een "infodemie" noemt: een epidemie van misinformatie die het internet overspoelt en "potentieel dodelijk" is. Exact deze termen worden geciteerd door The People’s Voice en Frontnieuws, waardoor nog duidelijker wordt dat de bewering door deze pagina is geïnspireerd.

Informatievrijwilligers van de VN

Het WEF kondigt nergens aan dat het "informatiestrijders" heeft aangeworven. Noch in de podcast, noch in het artikel op dezelfde webpagina, noch ergens anders.

De podcast is gemaakt door het WEF. In de podcast zoekt de interviewer samen met verschillende experts naar een antwoord op de vraag hoe de verspreiding van misinformatie over het coronavirus tegen te gaan.

Aan het woord komt Fleming, werkzaam voor de VN en niet voor het WEF. Zij vertelt over een initiatief van de VN (niet van het WEF) om de verspreiding van misinformatie tegen te gaan. Dit alles is ook te lezen in het artikel op de webpagina, onder de podcast.

Het VN-initiatief heet Verified en heeft als doel om door de VN geverifieerde informatie over het coronavirus overzichtelijk te presenteren en makkelijk deelbaar te maken op sociale media. Verified hoopt zo "levensreddende informatie" en "op feiten gebaseerd advies" over COVID-19 bij zoveel mogelijk mensen te krijgen.

Via de website van Verified kan iedereen zich aanmelden om "informatievrijwilliger" te worden, om bij te dragen aan het verspreiden van juiste informatie over het coronavirus en misinformatie tegen te gaan. Over deze informatievrijwilligers heeft Fleming het in de podcast. Dit zijn dus geen mensen die werken voor het WEF, maar mensen die zich als vrijwilliger hebben aangemeld bij een VN-initiatief. Volgens Fleming waren dat er 110.000 in november 2020.

VN zijn niet het WEF

De VN en het WEF zijn twee totaal verschillende organisaties. Melissa Fleming werkt voor de VN. Niets wijst erop dat ze ooit voor het WEF heeft gewerkt. Wel heeft ze een pagina als auteur op de website van het WEF, omdat het WEF in 2018 een artikel en een uittreksel van haar boek heeft gepubliceerd.

Dat betekent echter niet dat zij voor het WEF werkt. Wie ooit eens iets met het WEF te maken heeft gehad, krijgt al snel een eigen pagina. Zo heeft bijvoorbeeld ook Donald Trump er een. Vladimir Poetin had er ook een, maar die is kort na de Russische invasie in Oekraïne verwijderd.

Vervalste tweet

Op de afbeelding bij het artikel van Frontnieuws is een tweet te zien die afkomstig lijkt te zijn van het WEF. De tweet is zichtbaar in de Facebookposts die de valse bewering delen, maar ook de tweet is hoogstwaarschijnlijk een vervalsing.

In de tweet staat: "We zullen het internet zuiveren van samenzweringen en haat." Een woordvoerder van het WEF zei tegen dpa dat een dergelijke tweet nooit heeft bestaan. Dpa heeft de tweet ook niet kunnen vinden op het Twitteraccount van het WEF, noch op gearchiveerde versies (hier en hier) van dit account rondom de data van het verschijnen van de WEF-podcast of van de artikelen van The People’s Voice en Frontnieuws.

(Stand van zaken: 10.05.2023)