Willekeurige kaart geen bewijs
HAARP bevindt zich enkel in Alaska
23.2.2023, 17:00 (CET)
Markeringen op zowat elk continent: dat zouden alle locaties zijn waar er wereldwijd installaties van "H.A.A.R.P." te vinden zijn. Een kaart met de zogezegde locaties van het onderzoeksinstituut, dat wel vaker het onderwerp is van complottheorieën, wordt nu online gedeeld.
Beoordeling
HAARP is een onderzoeksprogramma gevestigd in Alaska en bestudeert de ionosfeer. Dat is de enige locatie van dat onderzoeksprogramma. De gedeelde kaart is een samenraapsel van willekeurige plaatsen en andere onderzoeksinstituten.
Feiten
Eerst en vooral: wat is het nu precies? Het acroniem staat voor 'High-frequency Active Auroral Research Program', een Amerikaans onderzoeksinstituut gevestigd in Gakona, Alaska.
Oorspronkelijk was het eigendom van het Amerikaans leger, maar sinds 2015 is het in handen van de Universiteit van Alaska Fairbanks. Het instituut voert onderzoek naar de ionosfeer. Dat is de bovenste laag van de atmosfeer rond de aarde. De ionosfeer begint op ongeveer 80 kilometer van het aardoppervlak en reikt tot meer dan 500 kilometer boven de aarde. Het speelt onder andere een rol bij het verspreiden van radiogolven.
Complottheorieën
HAARP is al jaren het onderwerp van een populaire complottheorie: dat het eigenlijk wordt gebruikt om het weer en klimaat te manipuleren. Volgens sommigen zou het zelfs aardbevingen kunnen opwekken. Daar is allemaal niets van aan, zoals dpa al schreef in verschillendefactchecks. Een zeer gelijkaardige claim, maar dan met een Europese kaart met zogenaamde HAARP-locaties, was in 2021 al het onderwerp van een factcheck.
Samenraapsel
De gedeelde kaart werd in 2015 gemaakt op Google door een anonieme gebruiker. Iedereen die dat wil kan een kaart maken op Google en dat is op zich dan ook geen adequaat bewijs voor het bestaan van de zogenaamde HAARP-locaties.
Verschillende van de markeringen op de kaart hebben helemaal niets te maken met HAARP of onderzoek naar de ionosfeer. Zo verwijst het bijvoorbeeld naar een radar van de Australische defensie in Longreach, dat het luchtruim en territoriale waters monitort. Het gebruikt de ionosfeer (aangezien dat radiogolven verspreidt) maar doet er geen onderzoek naar.
Nog een andere speld bevindt zich in Japan, waar de militaire luchthaven van Misawa gevestigd is. Ook duidt de kaart een locatie in Oekraïne aan. Daar kan je een oude radarinstallatie uit het Sovjettijdperk bezoeken als toeristische attractie.
Onderzoek naar ionosfeer
Op enkele locaties op de kaart wordt wel degelijk onderzoek gedaan naar de ionosfeer. Rusland heeft een eigen programma, en er is ook een locatie in het uiterste noorden van Noorwegen. In Peru is ook een observatorium om de ionosfeer rond de evenaar te bestuderen. Het studieobject is hetzelfde, maar het zijn wel allemaal onafhankelijke programma's en dus geen 'HAARP-locaties'.
(Stand van zaken: 23.02.2023)
Links
Kaart op Google (gearchiveerd)
Een kaart maken met Google (gearchiveerd)
Dpa-factchecks over HAARP I, II en III
Wat is de ionosfeer (gearchiveerd)
JORN in Longreach, Australië (gearchiveerd)
Militaire luchthaven Misawa (gearchiveerd)
Doega radarstation in Oekraïne (gearchiveerd)
Locatie Doega op Google Maps (gearchiveerd)
Onderzoeksprogramma in Rusland (gearchiveerd)
Over dpa-factchecks
Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.
Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.
Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-netherlands@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.