Griep en COVID-19 aparte ziektes, ook met gezamenlijke test

Het was een wederkerend thema de afgelopen twee jaar: mensen die sceptisch staan tegenover het coronavirus en de maatregelen, vergeleken COVID-19 met een griepje. Nu er tests op de markt zijn die beide ziektes in één keer testen, claimen deze sceptici op Twitter en Facebook (hier, hier en hier) dat hierdoor duidelijk is dat het dus toch om dezelfde ziekte zou gaan. Maar dat is niet de juiste conclusie om te trekken.

Beoordeling

COVID-19 en de griep zijn twee verschillende luchtwegaandoeningen, veroorzaakt door twee verschillende virussen; respectievelijk een coronavirus en een influenzavirus. Tests die op meerdere ziektes tegelijk testen zijn niet nieuw.

Feiten

Het is niet de eerste keer dat een test wordt ontwikkeld die meerdere ziektes kan detecteren. Er zijn duidelijke praktische voordelen aan zo'n soort test. Het is zo mogelijk om in bijvoorbeeld één speekselstaal te testen op de aanwezigheid van verschillende virussen zoals influenza- en coronavirussen. 

In 2020 kreeg de wereld te maken met een 'coronapandemie', een uitbraak van de ziekte COVID-19. De term 'corona' komt van een familie van virussen. Het virus dat COVID-19 veroorzaakt, behoort daartoe. Het specifieke virus dat de ziekte COVID-19 veroorzaakt heet SARS-CoV-2.

Ook de ziektes MERS en SARS worden veroorzaakt door coronavirussen. Dat coronavirussen al voor 2020 bekend waren, schreef Deutsche Presse-Agentur al eerder. 

De griep wordt veroorzaakt door het influenzavirus. Griep bij mensen wordt meestal veroorzaakt door influenza type A of type B. Zowel voor de twee types influenzavirus als voor het SARS-CoV-2-virus bestonden al aparte tests. Deze tests zijn ook beschikbaar in één gezamelijke test (waarvoor het FDA al in juli 2020 toelating gaf).

In de bijsluiter van de dubbele test van het merk Fanttest, wiens doosjes vaak ter illustratie gedeeld worden op sociale media, is duidelijk te zien dat het hier om twee aparte tests in één gaat. Op de eerste pagina, in het midden, worden de karakteristieken (performance characteristics) van respectievelijk de test voor COVID-19, influenza A en influenza B opgesomd. Op de tweede pagina wordt bij punt 10 visueel duidelijk dat de COVID- en de grieptest naast elkaar in één plastic bakje zitten. 

Bij andere tests, zoals bijvoorbeeld die van Roche, zitten de beide tests op dezelfde strip. Het bedrijf maakt echter duidelijk dat de test werkt met verschillende antigenen van het SARS-CoV-2-virus enerzijds en het influenza A- en B-virus anderzijds.

Symptomen maken de ziekte niet

Al sinds de uitbraak van de coronapandemie werd opgemerkt hoe gelijkaardig de symptomen van COVID-19 en de griep zijn. In het Nederlands worden meerdere ziektes in dagelijkse taal onder de noemer 'griep' geplaatst, zoals bijvoorbeeld een verkoudheid. In de coronapandemie daalde de griepcijfers, wat sommige ertoe bracht te vermoeden dat COVID-19 gewoon de griep was. De reden dat er in de pandemie zo weinig griepgevallen waren, had waarschijnlijk te maken met de veel strengere hygiënische maatregelen die een hele maatschappij plots nam.

COVID-19 en de griep zijn beide luchtwegeninfecties, maar ernstig ziek zijn komt vaker voor bij COVID-19. Dpa heeft sinds de uitbraak van de coronapandemie al meerdere factchecks geschreven om loze vergelijkingen tussen de griep en COVID-19 te ontkrachten, zoals hier, hier en hier.

(Stand van zaken: 01.12.2022)