Onuitroeibare complottheorie

Forensisch onderzoek toont: Hitler pleegde zelfmoord in 1945

8.4.2025, 15:20 (CEST)

Heeft Hitler de oorlog overleefd? Nee, daar is geen overtuigend bewijs voor. In weerwil van allerlei cowboyverhalen staat vast dat hij in april 1945 zelfmoord pleegde in Berlijn.

Zo'n tachtig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog blijft het lot van Adolf Hitler de gemoederen bezig houden.

Volgens een Instagrambericht mogen we aannemen dat de voormalige dictator de oorlog heeft overleefd. Een geheim document van het Federal Bureau of Investigation (FBI) van september 1945 dat later deels openbaar is gemaakt, zou suggereren dat Hitler met een onderzeeboot naar Argentinië wist te vluchten. Deze video op Facebook voegt daaraan toe dat Hitler nog zeker twee decennia in het Zuid-Amerikaanse land zou hebben gewoond.

Deze vage geruchten doen al jaren de ronde. Ze komen nu weer naar boven omdat de Argentijnse president Javier Milei recent heeft beloofd geheime documenten te publiceren over nazi's die na de oorlog naar zijn land zijn gevlucht.

Beoordeling

Er is overtuigend bewijs voorhanden dat Adolf Hitler eind april 1945 zelfmoord heeft gepleegd in de Führerbunker in Berlijn. Niet alleen zijn er meerdere ooggetuigenverslagen van, westerse onderzoekers stelden het in 2018 nogmaals vast op basis van Hitlers stoffelijke resten.

Feiten

In de lente van 1945 veroverden troepen van de Sovjet-Unie straat voor straat het kapot gebombardeerde Berlijn. Hitler en enkele medestanders verschansten zich in de ondergrondse bunker in de tuin van de Rijkskanselarij.

Te midden van de uitzichtloze situatie koos Adolf Hitler ervoor om daar op 30 april 1945 samen met zijn vrouw Eva Braun zelfmoord te plegen, door middel van een pistoolschot en een cyanidepil. De lichamen werden daarna naar buiten gedragen, besprenkeld met benzine en verbrand. De stoffelijke resten werden ter plekke begraven.

(Kunst)gebitsresten

Sovjettroepen bereikten niet lang daarna de plek waar het lichaam van Hitler was verbrand, maar het lijk of stoffelijke resten kwamen niet direct boven water. Vrijwel meteen werden de eerste geruchten de wereld in geslingerd.

De Sovjets beweerden de dood van Hitler niet te kunnen bevestigen. Sovjetdictator Jozef Stalin verspreidde vanaf het begin af aan verschillende verhalen over het lot van zijn Duitse evenknie. Een daarvan was dat hij naar Zuid-Amerika was gevlucht.

Later bleek dat de Sovjets wel degelijk stoffelijke resten van Hitler aantroffen in de tuin van de Rijkskanselarij en – na vele omzwervingen – deels mee naar Moskou hadden genomen.

Door het onderzoeken van (kunst)gebitsresten heeft de Sovjet-Unie Hitler al in 1945 of 1946 kunnen identificeren. Het tandheelkundige dossier van de voormalige dictator hadden de Sovjets in handen gekregen via gevangengenomen assistenten van Hitlers tandarts.

Te slechte toestand

Paranoïde als Stalin was, bleef hij op zoek naar meer bewijs en beval hij alle informatie over Hitlers lot geheim te houden. Mede doordat de Sovjet-Unie geen duidelijkheid gaf, bleven allerlei geruchten de ronde doen. Deze eerdere factcheck van Deutsche Presse-Agentur (dpa) legt uit dat de FBI allerlei aanwijzingen onderzocht, maar het ontbreekt aan bewijzen, de verschillende verhalen elkaar soms tegenspreken en veel ongefundeerde aannames doen.

Dat geldt ook voor het verhaal dat Hitler met een duikboot naar Argentinië zou gevlucht zijn. Volgens de gerenommeerde Britse historicus Richard J. Evans was Hitler in april 1945 medisch gezien sowieso niet in staat om het land eventueel te ontvluchten.

Gevonden schedel

In een poging een einde te maken aan de geruchten, stelden de Russen in 2000 en schedel met een kogelgat aan de achterkant tentoon. Sovjetsoldaten hadden het lichaamsdeel in 1946 nabij de Führerbunker gevonden. Amerikaanse onderzoekers concludeerden echter dat het niet ging om de schedel van Hitler, maar om die van een vrouw van ergens onder de veertig. Daardoor laaiden de complottheorieën over Hitlers einde weer op.

Bevestiging in 2018

In 2018 kregen Franse onderzoekers toegang tot de overblijfselen van Adolf Hitler. Onder andere door de (kunst)gebitsresten te vergelijken met het tandheelkundig dossier van Hitler, werd andermaal bevestigd dat hij in april 1945 zelfmoord pleegde.

Wel is het nog altijd onduidelijk of Hitler zichzelf na het innemen van de cyanidepil door het hoofd schoot, of dat een van de mensen om hem heen een genadeschot heeft toegediend.

Ooggetuigenverslagen

Bovenop de forensische onderzoeken zijn er verschillende ooggetuigen die in de bunker waren tijdens de zelfmoord en het lijk van Hitler hebben gezien. Daaronder bijvoorbeeld SS'ers adjudant Otto Günsche en bediende Heinz Linge. Zij hebben het lijk van Hitler naar buiten gebracht en verbrand. Ook SS'er en telefonist Rochus Misch heeft het lijk van Hitler gezien.

(Stand van zaken 8.4.2025)

Links

Instagrampost (gearchiveerd)

Facebookpost (gearchiveerd, video gearchiveerd)

The Times of Israel over de belofte van Milei (gearchiveerd)

De Volkskrant over de dood van Hitler (gearchiveerd)

Welt over de stoffelijke resten van Hitler (gearchiveerd)

Der Spiegel over de ooggetuigen (gearchiveerd)

The Guardian over de stoffelijke resten van Hitler (gearchiveerd)

The Guardian over de stoffelijke resten van Hitler 2 (gearchiveerd)

Eerdere factheck dpa over de dood van Hitler

FBI-documenten over Hitler (gearchiveerd)

History Extra (BBC) over complottheorieën over Hitler (gearchiveerd)

De Volkskrant over onderzoek naar schedel in 2000 (gearchiveerd)

NOS over de bevestiging in 2018 (gearchiveerd)

Welt over de ooggetuigen (gearchiveerd)

Welt over de ooggetuigen 2 (gearchiveerd)

The British Academy over complottheorieën over Hitler (gearchiveerd)

Welt over de ooggetuigen 3 (gearchiveerd)

Over dpa-factchecks

Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.

Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.

Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-netherlands@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.