Overhaaste conclusies uit verkiezingsprogramma lokale D66

Steeds vaker valt de term "15-minuten stad" en in gelijk tempo worden hier onterecht allerlei dystopische voorstellingen bij verzonnen. Een screenshot van een tekst van D66, waarin het woord 15-minuten stad valt, wordt nu als bewijs voor een duistere wereld gedeeld. Het plan zou als gevolg hebben dat er een limiet zit aan het aantal keer per jaar dat je met de auto dit gebied mag verlaten. En volgens deze gebruiker mag je je dorp zelfs helemaal nooit meer uit. #Openluchtgevangenis, aldus de bijgevoegde hashtag. Maar waar is dit op gebaseerd? Het D66-verkiezingsprogramma biedt alvast onvoldoende bewijs.

Beoordeling

De bewering klopt niet: het idee achter de 15-minuten stad is dat alle essentiële voorzieningen binnen 15 minuten te voet, met de fiets of met het openbaar vervoer te bereiken zijn. Het doel is dat auto’s een minder prominente rol in het stadsbeeld zullen hebben. Dat betekent dus niet dat je je niet buiten dit gebied mag bewegen, en ook niet dat je helemaal geen auto meer mag rijden.

Feiten

Het screenshot waarmee de beweringen op Facebook gepaard gaan, is afkomstig van het verkiezingsprogramma van de lokale tak van de D66 in Tilburg. Hier is het hele verkiezingsprogramma te vinden, gemaakt voor de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart 2022.

D66 Tilburg grijpt in dit verkiezingsprogramma terug op het concept van de "15-minuten stad". In de eerste alinea van het hoofstuk "Goed op weg" is te lezen dat de partij zou willen dat voorzieningen voor iedereen te voet, met de fiets of het OV te bereiken zijn binnen 15 minuten. Zo willen ze de druk van autobewegingen in de openbare ruimte verlichten. Volgens D66 Tilburg zou meer rust in het verkeer beter zijn voor mens, dier en milieu.

Nergens in de programmapunten is iets te vinden over het inperken van de mobiliteit. Het gaat om het veranderen van de mobiliteit: minder auto's, maar meer OV en faciliteiten op wandel- of fietsafstand. Eén programmapunt uit overigens juist de wens de OV-verbinding met de omliggende dorpen te verbeteren.

Bovendien lopen Facebookgebruikers wat hard van stapel door deze verkiezingspunten als dystopische werkelijkheid te zien. Over de 15-minuten stad wordt met geen woord gerept in het huidige coalitieakkoord van de gemeente Tilburg.

Oorsprong overhaaste conclusies

Waar komen deze beweringen op sociale media dan wel vandaan? De claims lijken veel op desinformatie die de afgelopen maanden rond de Engelse stad Oxford hing. Het lokale stadsbestuur wil daar vanaf 2024 een proef doorvoeren met verkeersfilters, ook met het doel het autoverkeer in het drukke stadcentrum te beperken.

Het zorgde voor een stroom van foute beweringen, zoals dat er sprake zou zijn van een "klimaatlockdown" en beperking van de bewegingsvrijheid. Deutsche-Presse Agentur (dpa), Reuters en AAP ontkrachtten het nepnieuws.

Wie bedacht de "15-minuten stad"?

Het concept van de 15-minuten stad is niet nieuw en borduurt voort op de principes van "New Urbanism": een stroming binnen de twintigste-eeuwse stedenbouw. In 2019 blies de stedenbouwkundige Carlos Moreno het concept nieuw leven in om de levenskwaliteit in steden te verbeteren.

Ook binnen Morenos initiële plan wordt geen strijd tegen auto's gevoerd en is het niet de bedoeling de bewegingsvrijheid van mensen te beperken. Het gaat er om de mogelijkheden in de stad voor lopen of fietsen uit te breiden en economische ontwikkeling niet enkel tot bepaalde stadsdelen te beperken.

De leefbaarheid van de omgeving staat binnen dit concept voorop. En of je dit nou goed vindt, zoals D66 Tilburg, of slecht: van een #Openluchtgevangenis is in ieder geval geen sprake.

(Stand van zaken: 24.1.2022)