Film- en maanbeelden hebben geen link met regisseur Kubrick

Volgens een Nederlandstalig Facebookbericht dat meer dan honderd keer is gedeeld, zijn er archiefopnames van regisseur Stanley Kubrick opgedoken. Hij zou hebben gevraagd die na zijn dood te publiceren en er een brief bij hebben geschreven waarin staat dat hij geholpen heeft met het in scène zetten van de maanlandingen. Een video bij de post moet die vermeende archiefopnames tonen, maar laten iets heel anders zien.

Beoordeling

De bewering is fout. Het merendeel van de beelden komt uit behind-the-scenes-video’s voor de film First Man uit 2018. Stanley Kubrick had hier niets mee te maken, hij was toen al jaren overleden. De andere twee clips in de video laten echte astronauten op de maan zien. Er is geen enkel bewijs dat Kubrick betrokken was bij deze video’s, er is ook nergens een brief te vinden waarin hij dat zegt. De eerste maanlanding vond wel degelijk plaats op 21 juli 1969.

Feiten

De eerste 25 seconden van de video tonen hoe het er aan toe ging achter de schermen bij de speelfilm First Man. Ze zijn op YouTube in verschillende video’s terug te vinden. Deze film uit 2018, met Ryan Gosling als astronaut Neil Armstrong in de hoofdrol, werd geregisseerd door Damien Chazelle. De beelden in kwestie hebben dus niets met echte maanlandingbeelden of de beroemde regisseur Stanley Kubrick te maken, die in 1999 overleed.

Op het einde van de video zijn nog twee fragmenten te zien die wel van echte maanmissies zijn. De eerste is hier te zien op 0.24 en de tweede is astronaut Charles Duke tijdens de Apollo 16-missie.

Stanley Kubrick

Volgens het Facebookbericht zat er een brief bij de zogenaamde 'archiefbeelden'. In de brief zou Kubrick toegeven dat hij met NASA samenwerkte om de maanlandingen te filmen en zo op aarde in scène te zetten.

Er is geen enkel bewijs van het bestaan van zo’n brief. Een deel van het nalatenschap van Kubrick is bewaard gebleven in een speciaal archief in Londen. Een lijst brieven van Kubricks hand werd in 2008 gepubliceerd door The Telegraph, ook hierin is nergens iets over NASA of een mogelijke samenwerking met hen te lezen.

De theorie dat Kubrick in een complot zat rondom de maanlandingen is een populaire. Sommigen zien aanwijzingen hiervoor in zijn beroemde horrorfilm The Shining, maar dat lijkt vooral vergezocht.

De complottheorie

De theorie dat de maanlandingen nooit zijn gebeurd en dat deze door de Amerikanen in scène zijn gezet, is één van de beroemdste complottheorieën. Deutsche Presse-Agentur schreef al meerdere factchecks over beweringen waarin de historische gebeurtenis in twijfel wordt getrokken. Steeds is de conclusie: er is genoeg bewijs dat de maanlandingen echt zijn gebeurd. Bewijs dat het in scène is gezet ontbreekt keer op keer. Ook voor een link met regisseur Stanley Kusick is geen enkel bewijs.

Een historisch moment als dat is bovendien heel onwaarschijnlijk in scène gezet, simpelweg omdat mensen niet zo goed zijn in het bewaren van geheimen. Een onderzoeker van de Universiteit van Oxford publiceerde in 2016 een wetenschappelijk artikel over de wiskundige kans dat een grootschalig complot geheim kan worden gehouden. Zijn conclusie: bij een operatie als de maanlanding waren zo’n 410.000 mensen betrokken, waardoor een complot hierover nooit langer dan vier jaar geheim had kunnen blijven. In dat geval had iemand nu dus allang per ongeluk of expres zijn mond voorbij gepraat.

(Stand van zaken: 04/01/2023)