Lesje in nepnieuws wordt te serieus genomen

Dat het World Economic Forum wat te maken heeft met de verkiezingsoverwinning van Lula in Brazilië staat voor deze Twittergebruiker buiten kijf. Ook op Facebook wordt het bericht gedeeld. Bolsonaro zou hard bewijs in handen hebben over verkiezingsfraude en het leger ook gemobiliseerd hebben. Vreemd is wel dat dit nieuws nergens anders bevestigd wordt.   

Beoordeling

De bron van dit bericht is een nepaccount, die een lesje in nepnieuws wilde geven. Bolsonaro heeft deze beweringen niet gedaan. 

Feiten

Door simpelweg de tekst in de screenshot met Google op te zoeken, komt de bron van dit verhaal al snel boven water. De tweet van @NassorDoBrasil bevat exact dezelfde tekst, exact dezelfde foto en werd op hetzelfde moment gepubliceerd (de tweet is op 4u27 Nederlandse tijd in de ochtend van 1 november gepubliceerd. Dit komt overeen met de tijd in de screenshot, 22u27 op 31 oktober, als de screenshot ergens in tijdszone UTC-5 genomen is).

Het blijkt dat er nog een heel draadje onder deze tweet van @NassorDoBrasilvolgt. Daarin geeft de gebruiker aan dat het hier om een grap gaat, en lacht hij zelfs met alles en iedereen die zijn verzonnen verhaal serieus namen. Het account plaatste het bericht onder de Twitterhandel @clarinlacom, wat haast dezelfde is als die van een Argentijns nieuwsmedium, en publiceerde de tweet. Hiermee wilde de gebruiker de wereld een lesje leren in het opmerken van nepnieuws.

Na een tijdje heeft hij zijn Twitterhandle, -foto en -naam weer veranderd naar @NassorDoBrasil en aangegeven dat het om een grap gaat. Dat de tweet van de valse Clarín dezelfde is als die van @NassorDoBrasil blijkt uit de ID-code van het bericht. Die is uniek en is bij beide dezelfde, namelijk 1587285158629089280 (te vinden in de URL). Een account dat de tweet van nep-Clarín deelde, deelt nu het bericht van @NassorDoBrasil.

De les die NassorDoBrasil geeft, lijkt niet erg geslaagd. Het nepnieuws leidt namelijk een eigen leven online, zonder de context waarin duidelijk wordt dat het om een lesje gaat. Ook satire of grappen blijken niet erg goed te pakken bij complotdenkers en verspreiders van nepnieuws. Deutsche Presse-Agentur ontkracht met de regelmaat van de klok nepnieuws waar een satirisch bericht aan de basis ligt (hier, hier en hier)

Verkiezingsuitslag Brazilië

Bolsonaro heeft dus geen dergelijke uitspraken gedaan zoals in de tweet beweerd. Na zijn verkiezingsnederlaag tegen Lula bleef het ongewoon lang stil van zijn kant. Dit zorgde voor angst dat hij de uitslag niet zou accepteren. Een deel van zijn aanhangers deed dit ook niet, en wierp wegblokkades op. Uiteindelijk gaf Bolsonaro een korte speech waarin hij aangaf de grondwet te respecteren. Dit werd geïnterpreteerd als dat hij de uitslag niet zou aanvechten. Ook riep hij zijn aanhangers op de blokkades op te heffen. 

De presidentsverkiezingen in Brazilië leidden tot bijzonder veel nepberichten die zich online snel verspreidden. Ook dpa controleerde al berichten rond de Brazilaanse verkiezingen, zoals hier en hier. 

(Stand van zaken: 03.11.2022)