Coronawet geldt nog

Op Facebook (hier gearchiveerd) doet Willem Engel een aantal beweringen over de coronamaatregelen in Nederland. De belangrijkste: de maatregelen zijn niet meer actief en dat komt omdat de spoedwet niet meer geldt. Wat volgt zijn zeven argumenten die deze stelling moeten onderbouwen.

Beoordeling

Het leeuwendeel van de claims is niet waar of heeft hier niets mee te maken. In ieder geval zijn de coronamaatregelen, ondanks dat het er steeds minder worden, nog altijd van kracht en rechtsgeldig. De onderbouwing bestaat uit een afwisseling van waar- en onwaarheden.

Feiten

Om te beginnen de beweringen die in ieder geval redelijk kloppen. "De covid afdeling wordt gesloten, een bevestiging dat het griep seizoen over is, (sic)" aldus het zevende argument. Het klopt dat de meeste corona-afdelingen in ziekenhuizen de deuren sluiten. Dit komt doordat het aantal patiënten sterk is gedaald. Op Instagram geeft Diederik Gommers aan dat dit door de vaccinatiecampagne komt en de verwachting is dat de daling nog wel even doorzet. Of de pandemie dan ook echt voorbij is, zal moeten blijken.

Ook Engel’s stelling dat het huidige kabinet demissionair is (argument 6), klopt. Het is wel goed om te vermelden dat het kabinet, ongeacht het aftreden naar aanleiding van de toeslagenaffaire, inmiddels sowieso demissionair was geweest. Dit gebeurt immers altijd na de Tweede Kamerverkiezingen. Het heeft bovendien niets te maken met het wel of niet gelden van de pandemiewet. Lopende zaken mogen namelijk nog afgehandeld worden. Beide Kamers stemmen gezamenlijk over welke onderwerpen het kabinet niets meer te zeggen heeft. De bestrijding van de pandemie valt daar niet onder.

Dpa schreef recent al een factcheck over de voortdurende geldigheid van de ‘Tijdelijke wet maatregelen COVID-19’. De wet kan telkens met drie maanden worden verlengd, en niet maar één keer zoals Engel ten onrechte beweert (argument 2). Dat blijkt uit artikel VIII van deze wet. Helemaal bovenaan dezelfde pagina is bovendien te zien dat de wet "t/m heden" geldt.

Per 1 juni 2021 is de tijdelijke wet voor drie maanden verlengd en dus geldig tot 1 september van dit jaar. Engel heeft gelijk dat er een zekere noodzaak moet zijn voor de ‘coronawet’ (argument 1). De Raad van State stelt in haar advies voorafgaand aan het kabinetsbesluit hierover dat die noodzaak er nog is. Dat gebeurde op 4 mei jl., toen de dagelijkse besmettingscijfers nog ruimschoots hoger waren dan momenteel.

Het zou kunnen dat inmiddels, met een sterke daling in het aantal coronabesmettingen, de noodzaak is afgenomen. Dat kan alleen de rechter bepalen. Via die weg heeft Viruswaarheid het vorige maand (10 mei) nog geprobeerd, maar zonder succes: de rechter oordeelde dat er voldoende juridische basis is voor de maatregelen. Een andere optie is dat het kabinet de wet weer intrekt, maar daar lijkt weinig noodzaak toe. De demissionaire regering kan immers ook versoepelen binnen de coronawet, iets wat op het moment al gaande is.

Wanneer demissionair minister De Jonge heeft aangegeven dat er geen juiste juridische basis is (argument 4), is niet helemaal duidelijk en in tegenspraak met argument 3 van Engel. Dat deze verlenging niet besproken is met de Eerste en Tweede Kamer, is simpelweg onjuist. In de Tweede Kamer gebeurde dit tijdens het algemene coronadebat in de avond van 12 op 13 mei. Twee weken later, op 25 mei, kwam het onderwerp aan bod in de Eerste Kamer. Ook hier was weinig media-aandacht voor, omdat het voornaamste agendapunt tijdens dit debat het wetsvoorstel testbewijzen was.

Wat Engel bedoelt te zeggen met argument 5, is evenmin duidelijk. De onderbouwing voor deze verlenging heeft De Jonge al gegeven, in beide Kamers. Of die adequaat was, is een waardeoordeel dat eenieder hier zelf aan mag verbinden. De rechter vond op 10 mei jl. in ieder geval dat er voldoende juridische basis was.

Wat wel duidelijk is, is dat de ‘Tijdelijke wet maatregelen COVID-19’ nog van kracht is en dat Engel’s argumentatie waarom dit niet zo zou zijn aan alle kanten rammelt. In ieder geval kan gesteld worden dat argument 2 en 3 onwaar zijn en argument 1 volgens de Raad van State, beide Kamers en de rechter ook. Dat het kabinet demissionair is en dat de COVID-afdelingen gesloten worden (argument 4 en 5), hebben hier weinig invloed op.