WHO: Wij zeggen in bericht niet dat aantal cycli PCR-tests moet worden verlaagd

Laboratoria worden volgens sociale media-gebruikers door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) geadviseerd om het aantal cycli bij PCR-coronatesten te verminderen. Gebruikers op Facebook delen een mededeling van de WHO aan laboratoria waarin dit te lezen zou zijn. Dit zal zorgen voor minder positieve resultaten, volgens de sociale mediagebruikers. Sommigen koppelen deze mededeling van de WHO, van 20 januari 2021, aan het feit dat Biden op dezelfde dag werd beëdigd als president van de Verenigde Staten. (Facebookposts hier en hier gearchiveerd)

BEOORDELING: In de mededeling van de WHO staat niet dat de organisatie laboratoria adviseert om het aantal cycli bij PCR-testen te verlagen. Dat bevestigt de WHO zelf. De mededeling is enkel een herinnering aan laboratorium-professionals om goed volgens de handleidingen van de test-fabrikanten te blijven handelen, om zo verkeerde uitslagen te voorkomen. Voor een link tussen deze boodschap en de inauguratie van Joe Biden is geen enkel bewijs te vinden.

FEITEN: De PCR-test is de welbekende test waarbij met een wattenstaafje een monster uit de keel en neus wordt genomen. Aan de hand van de test kan worden bepaald of je genetisch materiaal van het Covid-19 coronavirus bij je draagt. Dpa legde in een eerdere factcheck al eens uit hoe zo’n PCR-test precies werkt.

In de PCR-test herkent en verdubbelt de polymerase kettingreactie (PCR) een stukje van het DNA van het virus. Zo’n verdubbeling is één cyclus. De Ct-waarde (Ct staat voor ‘cycle treshold’) geeft vervolgens aan hoeveel cycli er nodig zijn om een positief signaal te krijgen. Dat legt microbioloog en professor bij het UMC Utrecht Marc Bonten uit in een artikel voor het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTVG).

Wanneer de Ct-waarde hoger is dan 45, is de uitslag negatief. Bij een Ct-waarde lager dan 35 is de uitslag positief. Valt de Ct-waarde hier tussenin? Dan is de waarde lastiger te interpreteren, legt Bonten uit. Bij twijfel kan de test dan worden herhaald. Ook het RIVM geeft aan dat bij een Ct-waarde van meer dan 35, deze extra nauwkeurig moet worden beoordeeld.

Dit gebied tussen de Ct-waarden die definitief positief en definitief negatief aangeven is ook waar de WHO vraagt om extra voorzichtigheid. In het bericht van 20 januari, dat op onder andere Facebook wordt gedeeld, herinnert de organisatie de laboratorium-medewerkers eraan om altijd volgens de instructies van de test-fabrikant te werken.

Ook in een eerdere versie van het bericht, die nog via internetarchieven te vinden is, adviseert de WHO niets anders. In deze versie van 14 december 2020 meldt de organisatie dat mensen die met een specifiek soort test en testapparatuur werken, oplettend moeten omgaan met de positieve tests met een hoge Ct-waarde. Het advies aan de medewerkers is ook hier om altijd de meest recente versie van de handleiding van de fabrikant te volgen. Dit omdat de fabrikanten hun design regelmatig aanpassen en verbeteren, na feedback en nieuwe inzichten.

De WHO bevestigt in een email aan dpa dat het met het bericht in kwestie niet zegt dat het aantal cycli van de PCR-test omlaag moet. De organisatie geeft aan dat in de boodschap alleen aan medewerkers in laboratoria wordt gevraagd om de instructies te blijven volgen. "We hebben meldingen ontvangen van onnauwkeurige testresultaten die, na onderzoek, terug te leiden waren naar het niet correct volgen van de instructies," verklaart de organisatie.

--

Links:

Facebookpost I:
https://www.facebook.com/groups/299841481222210/permalink/419460422593648/
(gearchiveerd: https://archive.vn/sIvnE )

Facebookpost II: https://www.facebook.com/johan.gielis.5/posts/3549740901807363 (gearchiveerd: https://archive.vn/dc30S )

Bericht WHO: http://dpaq.de/ybWTy
(gearchiveerd: https://archive.vn/FFEnX )

Dpa-factchecks over werking PCR-tests en Ct-waarden:
https://dpa-factchecking.com/netherlands/200724-99-913833/

https://dpa-factchecking.com/netherlands/201013-99-923989/

Artikel Marc Bonten in NtvG: https://www.ntvg.nl/artikelen/covid-19-een-fout-positieve-pcr-testuitslag/volledig
(gearchiveerd: http://dpaq.de/blVHy )

Over Marc Bonten: https://www.umcutrecht.nl/en/research/researchers/bonten-marc--mjm (gearchiveerd: http://dpaq.de/aWgaN )

RIVM over controle bij Ct-waarde boven 35: http://dpaq.de/WDrlR (gearchiveerd: https://archive.vn/YpM7l )

Oudere versie WHO-bericht (gearchiveerd): https://web.archive.org/web/20210111120630/https://www.who.int/news/item/14-12-2020-who-information-notice-for-ivd-users

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com