Brief RIVM over impliciete toestemming voor vaccinatie op school is nep

Op Facebook is een post geplaatst waarin een zogenaamde brief van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) te lezen valt. De brief is gericht aan ouders en stelt dat ze "impliciet toestemming geven" om hun kinderen te laten vaccineren tegen het nieuwe coronavirus, door hen naar school te laten gaan. Dat zou gebaseerd zijn op een "besluit" van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

BEOORDELING: De brief is nep en niet van het RIVM afkomstig. Een "impliciete toestemming" bestaat net zo min als de bijgevoegde WHO-richtlijn. Er is ook nog helemaal geen vaccin tegen COVID-19 klaar om op grote schaal ingezet te worden, noch is er een datum bekend van wanneer dat er zou komen.

FEITEN: Loes Hartman, communicatieadviseur bij het RIVM, zegt in een e-mail aan dpa: "De betreffende brief is zeer zeker NIET van het RIVM afkomstig. De brief bevat duidelijk nepnieuws." Dat blijkt uit zowel inhoud als vorm. "Enerzijds is dat te zien aan het feit dat de inhoud volstrekte onzin is, anderzijds wijst het verkeerd gebruik van de huisstijl erop dat het RIVM niet de echte afzender is."

In zijn algemeenheid geldt dat inentingen in Nederland alleen gebeuren op vrijwillige basis. Bij minderjarigen moeten de ouders ermee instemmen. Kinderen vanaf 12 jaar moeten zelf ook instemmen met een vaccinatie. Correcte juridische informatie staat op de website van het Rijksvaccinatieprogramma. Meer praktische informatie over vaccinaties voor kinderen staat op de website "Een prik? Zo gepiept!".

Ook hebben grotere gemeentes in Nederland een Centrum Jeugd & Gezin (CJG) waar ouders advies kunnen krijgen over opvoedingsvraagstukken zoals vaccinaties. Bij de CJG Den Haag is men verbaasd over de suggestie in de brief dat er in scholen gevaccineerd zou worden. "Er wordt nooit gevaccineerd op scholen", aldus een medewerkster. "Er wordt in Nederland alleen gevaccineerd bij de huis- of kinderarts, bij de GGD'en (gemeentelijke gezondheidsdiensten) of in een CJG."

Dpa had in een eerdere factcheck in april al uitgelegd dat er noch "impliciete toestemming" is, noch een WHO-richtlijn hierover is. Bij deze post wordt er bovendien misbruik gemaakt van de naam van een overheidsinstelling en het logo van de Rijksoverheid om mensen te manipuleren.

"Misbruik van de huisstijl, waar het RIVM-logo onder valt, is dan ook zeer kwalijk", gaat Hartman verder. "Burgers ontlenen vertrouwen aan het logo van de Rijksoverheid. Ze moeten er dus op kunnen vertrouwen dat alleen de Rijksoverheid dit logo gebruikt."

Zij wijst erop dat de huisstijl van overheidsinstellingen gedetailleerd beschreven staat op een officiële website. Aan de layout van de brief valt te zien dat hij niet van het RIVM kan zijn, bijvoorbeeld aan de manier waarop het logo is gebruikt.

Inhoudelijk gesproken kan het RIVM ook helemaal geen landelijke vaccinatiecampagne tegen COVID-19 lanceren omdat vaccins, weliswaar in ontwikkeling, maar nog niet klaar en getest zijn voor gebruik. Wanneer het wel zover zal zijn is volgens haar "koffiedik kijken". Hartman: "Er zijn wel diverse vaccins in ontwikkeling en die bevinden zich in verschillende stadia qua ontwikkeling. De Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Microbiologie houdt hiervan een overzicht bij."

Ouders wordt ook altijd de mogelijkheid geboden om bij de inenting aanwezig te zijn. "Er komt altijd een persoonlijke uitnodiging voor ouders èn kind", zegt de CJG-medewerkster. Vanaf hun 14e mogen kinderen alleen komen, als zij dat willen, maar dan alleen met schriftelijke toestemming van hun ouders.

De nepbrief is om nog een ander aspect ongeloofwaardig: De laatste alinea rept ook over een nieuwe seksuelevoorlichtingscampagne op scholen. Volgens Hartman houdt het RIVM zich helemaal niet met de inhoud van het onderwijs bezig. Zoals zijn naam al aangeeft, adviseert het RIVM de regering over volksgezondheids- en milieuvraagstukken. Op dit moment zijn de RIVM-adviezen om de COVID-19-pandemie te beteugelen dan ook volop in het nieuws.

---

Links:

Facebook-post: https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1570886263079197&set=a.104937486340756&type=3&theater (gearchiveerd: http://archive.vn/9zPxL)

Officiële website over de Rijkshuisstijl: https://www.rijkshuisstijl.nl/copyright/auteursrecht-rijkshuisstijl (gearchiveerd: http://archive.vn/1m1fQ)

Aanbevolen website van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Microbiologie om de voortvang van de ontwikkeling van een COVID-19-vaccin te volgen: https://www.knvm.org/vaccinologie/covid-19 (gearchiveerd: http://archive.vn/x0fFH)

Eerdere factcheck van dpa over “impliciete toestemming” en “WHO-richtlijn”: https://dpa-factchecking.com/netherlands/200427-99-853063/

Website RIVM: https://www.rivm.nl/ (gearchiveerd: http://archive.vn/cTzbG)

Website Rijksvaccinatieprogramma: https://rijksvaccinatieprogramma.nl/over-het-programma/juridische-informatie (gearchiveerd: http://archive.vn/lDO3j)

Website "Een prik? Zo gepiept!": https://www.eenprikzogepiept.nl/ (gearchiveerd: http://archive.vn/GY8EJ)

Website van het Centrum Jeugd & Gezin van de gemeente Den Haag: https://www.cjgdenhaag.nl/over-ons/ (gearchiveerd: http://archive.vn/Fp63S)

---

Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-netherlands@dpa.com