Oekraïens president Zelensky is multimiljonair

Wie wil nu geen 1,2 miljard dollar op zijn rekening hebben staan, naast nog 15 huizen, drie privévliegtuigen en een maandelijks inkomen van 11 miljoen dollar? En als dat nog niet genoeg is ook nog een optrekje van 35 miljoen in Florida.

Volgens berichten op sociale media heeft president Zelensky dit in zijn portefeuille zitten. In werkelijkheid is die portfeuille dik, maar niet op het niveau van een miljardair.

Beoordeling

Zelensky is miljonair, geen miljardair. Volgens officiële bronnen bezit hij zeven apartementen en verdiende hij in 2023 een goede 300.000 dollar.

Feiten

NOOT: Ten behoeve van de eenheid in deze factcheck wordt de Oekraïense grivna consequent in dollars omgezet.

De waanideeën over Zelensky's rijkdom circuleren al sinds 2022. Top op heden is er nog altijd geen bewijs dat de Oekraïense president miljardair zou zijn. Alles wijst erop dat hij miljonair is.

Inkomensverklaring

De belangrijkste bron om het vermogen en inkomen van de Oekraïense president in te schatten is zijn inkomensverklaring, gepubliceerd door het Nationaal Agentschap voor Corruptiepreventie. Dat agentschap werd in 2016 opgericht om de corruptie in het land te bestrijden en verplicht mensen met een publieke functie, zoals bijvoorbeeld parlementsleden, informatie over hun financiën vrij te geven. Dat gaat dan over eigendom van vastgoed, hun inkomen maar evengoed over het bezit van dure sieraden of polshorloges.

Die verplichting werd in 2022 na de Russische invasie tijdelijk afgeschaft, om in 2023 opnieuw ingevoerd te worden. Op de website is te zien hoe binnen minder dan 17 dagen terug zo'n verklaring moet worden ingediend voor het jaar 2024.

Inkomen en vermogen

De laatste verklaring dateert van 29 maart 2024 en besloeg het jaar 2023. In dat jaar verdiende Zelensky 12.423.008 grivna, wat op het moment van publicatie zo'n 316.000 dollar waard was. Het grootste deel van zijn inkomen (190.000 dollar) kwam uit de verkoop van staatsobligaties, de overige 126.000 dollar kwam uit zijn salaris, rentes en de verhuur van vastgoed.

In vergelijking met de vorige twee jaren was dat een pak meer: in 2021 verdiende hij zo'n 285.766 dollar, in 2022 zo'n 97.486 dollar.

Onder de sectie "monetaire activa" valt een beeld te vormen van zijn vermogen. De optelsom toont ongeveer 506.000 dollar op zijn bankrekeningen, en zo'n 602.000 dollar in cash. In totaal dus een pak minder dan het genoemde 1,2 miljard.

Vastgoedportfolio

Kijken we naar het onroerend goed van de president, dan komen we uit op zeven apartementen, waarvan er zich zes in Oekraïne bevinden en een in het Verenigd Koninkrijk. Daarnaast is hij ook nog in het bezit van vijf garages in Oekraïne en heeft hij gebruiksrecht op een staatsdatsja in Oekraïne, een soort vakantiehuis.

Alles bij elkaar staat dit nog ver van de 15 huizen die in de Facebookposts vermeld staan. Bovendien valt nergens iets te lezen over drie privévliegtuigen of een huis in Florida ter waarde van 35 miljoen dollar.

Die laatste bewering gaat al enkele jaren rond zonder enig bewijs en ontkrachtte dpa vorig jaar nog. De factcheckers van Snopes analyseerden recent de de eigendomsregisters van 67 county's in de staat en konden nergens Zelensky's naam terugvinden.

Alles in acht genomen schatte het Amerikaanse zakentijdschrift Forbes zijn totale vermogen in 2022 tussen de twintig en dertig miljoen dollar. Forbes hield ook rekening met de waarde van zijn aandelen en de verkoop van een deel van zijn vastgoed. Een zeer aardig bedrag, maar nog ver verwijderd van 1,2 miljard.

Offshoremaatschappijen

Tot zo ver de officiële kanalen om de rijkdom van Zelensky na te gaan. Zelensky en zijn zakenpartners van Kvartal 95, zijn productiebedrijf, werden genoemd in de Pandora Papers als bezitters van offshoremaatschappijen op de Britse Maagdeneilanden, Cyprus en Belize. Zijn zakenpartner Sergey Shefir kocht met geld van die maatschappijen vastgoed in Londen. In hoeverre Zelensky hierbij betrokken was, is niet duidelijk, maar er is wel argwaan dat Zelensky een sleutelrol vervulde binnen de offshoremaatschappijen.

Zelensky bezat 25% van de aandelen in Kvartal 95, die hij overdroeg naar Shefir toen hij president werd, met de aanname dat hij zijn aandelen terugkrijgt op het moment dat hij geen president meer is. De waarde daarvan wordt geschat op 11 miljoen dollar. Momenteel tellen ze dus technisch gezien niet tot zijn vermogen, maar zelfs als je dat bedrag er toch bijrekent komt het niet in de buurt van een miljard dollar.

Desinformatiecampagnes

Tot slot zijn valse aanvallen op de rijkdom van de Oekraïense president niet nieuw. In eerdere factchecks van dpa werden beweringen over aangekochte luxueuze megapanden ontkracht, zoals hier en hier.

Op sociale media wordt dat kracht bijgezet door spot- en schimpnamen op Zelensky te kleven. Zo lijkt de term "bedelensky" intussen gemeengoed te zijn geworden in Nederlandstalige online kringen.

Dat narratief wordt versterkt en uitgedragen door Russische desinformatiecampagnes. De afgelopen jaren waren die sterk actief, ook in België en Nederland.

(Stand van zaken: 14.3.2025)