Nieuwe Britse weerkaarten toegankelijk voor kleurenblinden

Weerkaarten die de verwachte temperaturen in Groot-Brittannië tonen, zouden zijn ontworpen om angst te zaaien. Deze bewering gaat rond op Facebook, zoals hier en hier. In de posts worden twee weerkaarten met elkaar vergeleken. Beide kaarten tonen gelijke temperaturen. Toch toont de "oude" kaart - links - vrolijk uitziende zonnetjes, terwijl de "nieuwe" kaart - rechts - donkerrood en zwart kleurt: 'gemaakt om te lijken op dood en vernietiging,' luidt het onderschrift.

Beoordeling

De bewering is onwaar. De weerkaarten in de Facebookposts zijn gemaakt door het Britse Meteorological Office. De nieuwste kaarten van dit weerkundig instituut maken meer gebruik van licht en donker om ze toegankelijker te maken voor kleurenblinden. Alleen bij extreem hoge temperaturen, zoals deze week, kleuren kaarten donkerrood en zwart. De rechterkaart in de Facebookposts toont deze kleuren wel bij lagere temperaturen. De kaart blijkt een uitzondering op het normale kleurgebruik van Met Office en stamt bovendien al uit 2016.

Feiten

In de Facebookposts worden twee weerkaarten met verwachte temperaturen voor Groot-Brittannië met elkaar vergeleken. De linkerkaart heeft een neutrale kleur, toont gele zonnetjes en zomerse temperaturen. Het onderschrift luidt: ‘Weersvoorspelling oude stijl. Vrolijk en zonnig.’

De rechterkaart toont vergelijkbare temperaturen, maar kleurt donkerrood en zwart. Hier is het onderschrift: ‘Weersvoorspelling nieuwe stijl. Vormgegeven om te lijken op dood en vernietiging.’ De Facebookposts wekken de suggestie dat weersvoorspellingen tegenwoordig extra dramatisch worden gemaakt om angst voor klimaatverandering aan te wakkeren, terwijl de temperaturen nauwelijks zouden stijgen.

Weerkaarten voor kleurenblinden

Op sociale media ontstond de nodige ophef over de weerkaarten. Dit viel ook de Britse meteoroloog Aidan McGivern op. McGivern werkt voor de Britse Meteorological Office, beter bekend als Met Office, dat de kaarten heeft gemaakt. McGivern claimt dat hijzelf degene is die de nieuwste kaarten van Met Office heeft vormgegeven. In een draadje op Twitter geeft hij tekst en uitleg.

McGivern legt uit dat Met Office sinds het begin van 2022 een nieuwe vormgeving gebruikt, waaraan hij zelf heeft meegewerkt. In die nieuwe vormgeving worden de kleuren op de kaart donkerder naarmate een hogere - of lagere - temperatuur wordt aangegeven. Hiervoor is gekozen om de kaarten beter leesbaar te maken voor mensen die kleurenblind zijn, zoals McGivern zelf.

De kaarten van Met Office zijn niet ontworpen om mensen bang te maken, schrijft McGivern. Het klopt volgens hem ook niet dat Met Office tegenwoordig geen vrolijke en zonnige plaatjes meer gebruikt. Ter illustratie plaatst hij een tweet met een weerkaart die lijkt op de zonnige linkerkaart uit de Facebookpost. De kaart is volgens McGivern van een recente datum. Op het Twitteraccount van Met Office is op 15 juli 2022 een soortgelijke kaart te vinden met neutrale kleuren en zonnetjes.

Weerkaart vervalst?

Aanvankelijk gaf McGivern aan dat de rechterkaart in de Facebookpost vervalst was. Op die kaart worden gebieden, waarvoor temperaturen tussen 30 en 33 graden Celsius worden voorspeld, in donkerrood en zwart weergegeven. McGivern laat met voorbeelden van andere kaarten zien dat Met Office bij zulke temperaturen nooit die kleuren gebruikt. Niet op de oude kaarten en ook niet op de nieuwe. Donkerrood en zwart worden alleen gebruikt op kaarten van het nieuwe design. Echt donker wordt de kaart pas bij temperaturen vanaf 38,7 graden, tot deze week het warmterecord in Groot-Brittannië.

Door middel van een reverse image search vond Deutsche Presse-Agentur (dpa) echter een artikel van de Daily Mail, van 19 juli 2016, waarin de kaart uit de Facebookposts wordt afgebeeld. Er staat een copyrightteken van Met Office op de kaart. De kaart, die volgens McGivern bewerkt zou zijn, lijkt dus toch authentiek te zijn. Hij is alleen niet van dit jaar. Vragen hierover van dpa aan Met Office leverden geen antwoord op.

Ondertussen lukte het een andere factcheckorganisatie, Logically, om contact te leggen met McGivern zelf. De meteoroloog antwoordde aan Logically dat hij inmiddels een update op zijn Twitteraccount had geplaats. De update luidt als volgt: ‘Er is mij nu verteld dat Met Office in juli 2016 een kaart heeft getwitterd, die lijkt op de rechterafbeelding. Ik wist niet van het bestaan van deze tweet. Het lijkt om een eenmalige afbeelding te gaan en de combinatie van temperaturen en kleurschaal klopt niet met wat we sindsdien hebben gebruikt.’

Op het Twitteraccount van Met Office is de kaart die door de Daily Mail is gepubliceerd echter niet terug te vinden. Wel is in de reacties op het draadje van McGivern te zien dat iemand hem wijst op een tweet van Met Office, geplaatst op 19 juli 2016. Die tweet bevat een kaart, die lijkt op de kaart die de Daily Mail publiceerde, maar daar toch op punten van verschilt.

Het lijkt erop dat de update van McGivern gaat over de kaart in de tweet van Met Office van 19 juli 2016. Die kaart lijkt op de kaart in de Facebookposts, maar is niet dezelfde. Het blijft onduidelijk of McGivern ervan op de hoogte is, dat de Daily Mail op diezelfde 19 juli 2016 een kaart van Met Office publiceerde, die precies dezelfde is als de kaart in de Facebookposts. Met Office en Aidan McGivern hebben niet gereageerd op vragen van dpa.

Dpa heeft geen andere voorbeelden kunnen vinden van weerkaarten van Met Office, waarop donkerrood en zwart worden gebruikt in combinatie met temperaturen van 30 tot 34 graden Celsius. In grote lijnen lijkt het verhaal van McGivern dus wel te kloppen.

Temperaturen stijgen wel

Deze week publiceerde Met Office wel kaarten van Groot-Brittannië waarin sommige gebieden donkerrood en zwart kleurden. Dat komt omdat Met Office, voor het eerst ooit, een temperatuur van 40 graden Celsius voorspelde voor deze delen van het land. McGivern geeft dat in deze YouTube-video aan na 1:40. Op Twitter schrijft hij dat hij bij het ontwikkelen van de nieuwe kleurschaal niet had verwacht deze donkere kleuren ooit in Verenigd Koninkrijk te zien.

De hoge temperaturen van deze week passen in een patroon. In 2019 berekende Met Office dat de tien warmste jaren ooit gemeten in Groot-Brittannië, allemaal in de laatste twintig jaar plaatsvonden. Deze statistiek wordt al sinds 1884 bijgehouden. Deze week werd de hoogste temperatuur ooit in Groot-Brittannië gemeten. Op dinsdag was het 40,3 graden Celsius in Coningsby in Lincolnshire.

Dubieuze beweringen over weerkaarten worden de laatste tijd vaker verspreid via sociale media. Over dit onderwerp schreef zowel de Nederlandse als de Duitse dienst van dpa al factchecks.

(Stand van zaken: 22/07/2022)