Het coronavirus is nog steeds aanwezig in Duitsland

In Duitsland zijn er "sinds half april geen coronavirussen meer". Dat zou het RKI – de Duitse Sciensano – laten weten hebben volgens een facebookgebruikster. Ook in België zou de toestand al sinds 26 april stabiel zijn. Er is daarentegen wel een piek in het aantal gevallen van rhinovirus, en die zou in Duitsland ook hoger zijn dan anders. Het rhinovirus zou zich op dezelfde manier verspreiden als het coronavirus en zorgen voor gelijkaardige symptomen.

BEOORDELING: De beweringen zijn grotendeels fout. Er zijn nog wel degelijk gevallen van het SARS-CoV-2-virus dat COVID-19 veroorzaakt in Duitsland. In België stijgen de cijfers weer. Het aantal gevallen van rhinovirus in Duitsland is iets hoger dan normaal. Het rhinovirus en het SARS-CoV-2-virus zijn twee verschillende virussen, hoewel de verspreiding gelijkaardig is, net als sommige – maar niet alle – symptomen.

FEITEN: Het RKI of het Robert Koch Instituut, de Duitse Sciensano, publiceert dagelijks updates over de coronapandemie in Duitsland. De oorsprong van de bewering dat er sinds half april geen coronavirus meer is in Duitsland is te vinden in de update van 25 juni, maar is volledig uit de context getrokken. Op pagina 8 staat te lezen: "geen SARS-CoV-2-virus is gedetecteerd sinds week 16". Dat was de week van 13 april. Maar, daar spreekt het rapport specifiek over melding gemaak binnen de Arbeitsgemeinschaft Influenza (AGI).

Het AGI is een rapportagenetwerk dat specifiek het aantal acute ademhalingsziektes meet. Concreet gaat het dus over artsen die het RKI een overzicht geven van de epidemiologische situatie van acute ademhalingsziektes, en dan vooral de griep. Het merendeel van de gevallen van SARS-CoV-2-virus worden door de volksgezondheidsautoriteiten aan het RKI gemeld, die op hun beurt de cijfers verzamelen bij artsen en laboratoria. De bewering maakte eerder al het onderwerp uit van een dpa-factcheck (in het Duits).

Op het coronadashboard van de Wereldgezondheidsorganisatie is duidelijk te zien hoe het SARS-CoV-2-virus nog wel degelijk aanwezig is in Duitsland. In de week van 13 april, halverwege de maand, waren er ruim 19.000 bevestigde gevallen. Daarna gingen de cijfers inderdaad lange tijd in dalende lijn alvorens er een opflakkering was in augustus. Zo waren er in de week van 24 augustus bijna 9.000 bevestigde gevallen.

In ons land deed er zich een gelijkaardig scenario voor. In de week van 13 april waren er een kleine 8.000 gevallen. Daarna was er een daling en bleef het aantal gevallen inderdaad relatief stabiel, vooraleer er weer een stijging was midden juli. 

Het rhinovirus wordt vooral geassocieerd met een verkoudheid: ongeveer de helft van alle verkoudheden zijn er aan te wijten. "Een rhinovirus en een coronavirus zijn totaal verschillend", zegt bioloog en viroloog Jean-Pierre Hernalsteens (VUB). De twee virussen, hoewel verschillend, worden wel op gelijkaardige manier verspreid. "Denk vooral aan oppervlakken en druppels", zegt Hernalsteens. 

Qua symptomen is het iets gecompliceerder. "Bij het nieuwe coronavirus zien we dat mensen heel uiteenlopende symptomen kunnen hebben. Sommigen zijn erg ziek, anderen hebben er dan weer amper last van. Dan kan het inderdaad wel op een rhinovirus lijken", vertelt Hernalsteens. Er zijn wel twee grote verschillen: "Coronavirus veroorzaakt vaak koorts, dat is bijna nooit het geval bij het rhinovirus. Bij dat laatste verlies je ook je reuk- en smaakvermogen niet, wat een heel kenmerkend symptoom van COVID-19 is." 

Dan nog kan er geen verwarring tussen de twee virussen ontstaan: "De symptomen worden niet gebruikt om iemand te diagnoseren. De PCR-tests pikken het verschil tussen de twee op", aldus Hernalsteens. Over dat onderwerp schreef dpa eerder al een factcheck.

Er zijn in Duitsland momenteel iets meer gevallen van rhinovirus dan gewoonlijk, zo bevestigt een RKI-woordvoerder. "Sinds eind mei zien we een stijging die iets groter is dan normaal deze tijd van het jaar."

Een andere bron die wordt vermeld in de facebookpost is Wolfgang Wodarg. Hij is een Duitse longarts en voormalig parlementslid. Deze specifieke uitspraken zijn niet aan hem gelinkt.

---
Links:

Facebookpost: https://www.facebook.com/karin.hanssen/posts/10221361494298340 (gearchiveerd: http://dpaq.de/01uWL)

Website van het RKI: https://www.rki.de/DE/Home/homepage_node.html

dpa-factcheck over uit de context getrokken cijfers (Duits): https://dpa-factchecking.com/germany/200722-99-881867/

RKI COVID-19 rapport 25 juni 2020: https://www.rki.de/DE/Content/InfAZ/N/Neuartiges_Coronavirus/Situationsberichte/2020-06-25-en.pdf?__blob=publicationFile (gearchiveerd: http://dpaq.de/HU1v7)

Website AGI: https://influenza.rki.de/

Coronadashboard RKI: https://experience.arcgis.com/experience/478220a4c454480e823b17327b2bf1d4

Coronadashboard WHO voor Duitsland: https://covid19.who.int/region/euro/country/de

Coronadashboard Sciensano: https://epistat.wiv-isp.be/covid/covid-19.html

Over het rhinovoirus: https://academic.oup.com/jid/article/195/6/765/876640 (gearchiveerd: http://dpaq.de/ndokA)

Over Jean-Pierre Hernalsteens: https://we.vub.ac.be/nl/jean-pierre-hernalsteens (gearchiveerd: http://dpaq.de/TGMnl)

Dpa-factcheck over PCR-tests, rhino- en coronavirus: https://dpa-factchecking.com/netherlands/200818-99-214466

RKI Influenza weekbericht (tabel met rhinovirus op p.4): https://influenza.rki.de/Wochenberichte/2019_2020/2020-32.pdf(gearchiveerd: http://dpaq.de/1JWVs)

Artikel over Wodarg: https://www.welt.de/gesundheit/article206667595/Wolfgang-Wodarg-Warum-dieser-Mann-die-Fakten-ignorieren-will.html (gearchiveerd: http://dpaq.de/8ilrk)

---
Contact met het dpa-feitencheckteam: factcheck-belgium@dpa.com