Nederlandse kuikens krijgen vectorvaccin tegen vogelgriep

In Nederland zou een omstreden proef zijn gestart waarbij eieren van kippen worden gevaccineerd met een experimentele mRNA-injectie. Die eieren zouden vervolgens in de supermarkt terechtkomen. Dat wordt beweerd op Facebook (hier en hier), met verwijzing naar een artikel op de website van Eerlijk Eten, een bedrijf dat maaltijdboxen verkoopt. Het artikel lijkt Facebookgebruikers te overtuigen. "Voor mij geen eieren meer uit Nederlandse supermarkten," schrijft iemand. Is Eerlijk Eten echter wel eerlijk over de eieren?

Beoordeling

Nee, er worden geen eieren gevaccineerd met mRNA-injecties. Wel is er op één Nederlands pluimveebedrijf een pilot gestart waarbij kuikens worden gevaccineerd tegen vogelgriep. Dat gebeurt niet met een mRNA-vaccin, maar met een vectorvaccin.

Feiten

Op één Nederlands pluimveebedrijf is op 10 maart 2025 een pilot gestart met een vaccin tegen vogelgriep. Er worden kuikens gevaccineerd, geen eieren. Het vaccin is een vectorvaccin, geen mRNA-vaccin.

Het gebruikte vectorvaccin Innovax-ND-H5 is goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) en voldoet dus aan alle door de EU gestelde veiligheidseisen. Eieren van kippen die als kuiken zijn gevaccineerd tegen vogelgriep worden dus ook beschouwd als veilig om te eten.

Pluimvee wordt in Nederland nog niet op grote schaal gevaccineerd. Het doel van de pilot is om ervaring op te doen met het toedienen van vaccins, het opsporen van eventuele besmettingen op gevaccineerde bedrijven en het bestuderen van de mogelijk negatieve effecten van vaccinatie op de handel in pluimveeproducten.

De naam van het bedrijf waar de pilot plaatsvindt, is om privacyredenen niet bekendgemaakt. Het gaat om een commercieel bedrijf dat alleen eieren levert voor de Nederlandse markt. Dat is nodig vanwege de handelsbelemmeringen die er gelden voor producten van gevaccineerd pluimvee.

Nog geen mRNA-vaccins voor vee

Vectorvaccins, zoals het in de pilot gebruikte Innovax-ND-H5, bevatten een onschadelijk virus dat een klein deel van de genetische code van een ziekteverwekkend virus naar de cellen van de ontvanger brengt, om diens immuunsysteem te leren dat virus te bestrijden.

Daarentegen bevatten mRNA-vaccins geen virus, maar een molecuul dat de cellen van de ontvanger instrueert om een eiwit te maken dat lijkt op het eiwit van het virus waartegen het vaccin bedoeld is. Op die manier wordt het immuunsysteem ook geleerd om het ziekmakende virus uit te schakelen.

Er bestaan nog geen mRNA-vaccins voor dieren die zijn goedgekeurd voor gebruik in de Europese Unie. De relatief jonge technologie speelde een grote rol bij het indammen van de coronapandemie onder mensen. De ontwikkeling van mRNA-vaccins voor vee is momenteel in volle gang.

Vogelgriep

Vogelgriep is een besmettelijke ziekte die vooral bij vogels voorkomt. Sinds vorig jaar raken er in de VS ook steeds meer koeien besmet.

Mensen raken vooralsnog zelden besmet. Wereldwijd zouden er zo'n duizend menselijke besmettingen zijn geteld. Ongeveer de helft van hen zou zijn overleden. Virologen waarschuwen voor een mogelijke pandemie als het virus verder zou muteren en ook van mensen op mensen overdraagbaar wordt.

Eerlijk Eten opnieuw oneerlijk

De Facebookposts verwijzen alle naar een artikel op de website van Eerlijk Eten. Dat is een bedrijf dat is opgezet vanuit de politieke partij Forum voor Democratie (FvD). Eerlijk Eten verkoopt zelf maaltijdboxen en heeft een duidelijk commercieel belang bij het verspreiden van het nepnieuws.

Dat blijkt wel uit de laatste alinea van het artikel, waarin de eieren van Eerlijk Eten worden vergeleken met de zogenaamd gevaccineerde supermarkteieren: "Onze kippen hebben voldoende leefruimte en krijgen gevarieerde, natuurlijke voeding waardoor hun weerstand beter is en dit soort kunstgrepen niet nodig zijn. Sluit je ook aan. Voor een keten die deugt."

Eerlijk Eten kwam al eerder in opspraak, toen omdat het niet eerlijk was over de inhoud van de eigen maaltijdboxen. Het bedrijf belooft producten direct van Nederlandse boeren af te nemen, maar het journalistieke programma Nieuwsuur ontdekte dat de maaltijdboxen Japanse noedels uit China, runderbavette uit Ierland en aardappelen uit Frankrijk bevatten.

(Stand van zaken: 19.3.2025)