AI-afbeelding voorgedaan als echte foto uit Gaza

"Dit arme meisje is bijna van de honger gestorven in Gaza", schrijft iemand op een nogal ironische wijze bij een afbeelding die een etende vrouw met overgewicht ergens in Gaza zou moeten voorstellen. Andere internetgebruikers doen hier ook gretig aan mee op Facebook en X (zie hier, hier en hier). De posts impliceren dat de humanitaire situatie in Gaza helemaal niet zo acuut is zoals beweerd wordt. Iemand roept bijvoorbeeld in het Hebreeuws op om de humanitaire hulp helemaal stop te zetten. Wat is hier aan de hand?

Beoordeling

De afbeelding werd gemaakt met Grok, de AI-tool van X. Het gaat dus niet om een echte foto uit Gaza.

Feiten

Het beeld verscheen voor het eerst online begin februari. Dat is te achterhalen via een reverse image search. Op 10 februari deelde een Nederlandstalig X-account het beeld met een Engels bijschrift. 

Opvallend aan die versie van het beeld is dat rechtsonder het watermerk van Grok te zien is, de AI-tool van X. Ook andere posts op X met de afbeelding dragen dat watermerk.

Grok werd door X ontwikkeld als eigen AI-tool voor het platform. Qua functionaliteit is de tool vergelijkbaar met de chatbot ChatGPT van OpenAI. Sinds december 2024 heeft het ook een publiek toegankelijke image generator, genaamd Aurora. Die maakt op basis van een tekst (prompt) die je ingeeft afbeeldingen. Daarbij is rechtsonder telkens het Grok watermerk te zien. Bij de afbeeldingen op Facebook is in dit geval het watermerk verwijderd.

Naast de aanwezigheid van het watermerk, wijzen de handen van de vrouw ook duidelijk op de invloed van AI. Image generators staan er namelijk om bekend dat ze nog steeds moeilijkheden hebben bij het genereren van geloofwaardige menselijke handen. De duim in de linkerhand van de vrouw hangt heel onnatuurlijk op haar hand ten opzichte van de rest van de vingers. Ook de vingers van de rechterhand zien er onnatuurlijk uit en elk erg verschillend qua vorm, vooral als ze worden vergeleken met hoe de vingers van de linkerhand eruit zien. Die zijn een stuk langer en gelijkvormiger.

Staakt-het-vuren

Sinds 19 januari geldt er een staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas. Dat staakt-het-vuren bestaat in theorie uit drie fasen. De eerste fase, die momenteel van kracht is, houdt in dat 33 gijzelaars die Hamas vasthoudt, geruild worden tegen ongeveer 2000 Palestijnen die in Israël vastgehouden worden. Ook moet Israël zich terugtrekken uit de dichtbevolkte gebieden in Gaza en meer humanitaire hulp toelaten. Deze fase loopt nog tot 1 maart.

In een tweede fase moet Hamas de resterende gijzelaars vrijlaten, opnieuw in ruil voor Palestijnen die gevangen worden gehouden in Israël. Vervolgens moet het Israëlische leger zich volledig terugtrekken uit Gaza en komt er een permanent staakt-het-vuren. De derde en laatste fase gaat over de wederopbouw van de Gazastrook onder internationaal toezicht.

De eerste fase verliep niet zonder slag of stoot. Hamas kondigde op 10 februari aan dat het het vrijlaten van bepaalde gijzelaars voor onbepaalde duur zou uitstellen omdat Israël volgens hen het bestand zou schenden. Zo zou het Israëlische leger de terugkeer van vluchtelingen naar het noorden van Gaza vertragen, te weinig hulpgoederen de Gazastrook binnenlaten en Palestijnen onder vuur nemen. Israëlisch premier Benjamin Netanyahu dreigde daarop om het oorlogsgeweld in Gaza te hervatten. Uiteindelijk liet Hamas afgelopen zaterdag toch opnieuw drie gijzelaars vrij. 19 van de 33 Israëlische gijzelaars werden tot dusver vrijgelaten.

Hulpgoederen

Het staakt-het-vuren zorgt er voor dat hulpgoederen, zoals voedsel en medisch materiaal, makkelijker bij de Palestijnse bevolking terechtkomen. Volgens VN-topman Tom Fletcher zou hierdoor "de dreiging van hongersnood grotendeels afgewend zijn". 

Experts hadden eind vorig jaar namelijk gewaarschuwd voor de dreigende hongersnood in Gaza. Die dreiging kwam voornamelijk door het weinig aantal vrachtwagens die Gaza binnen konden. Momenteel blijft de situatie echter nog steeds precair, aangezien veel hulpgoederen niet zomaar in Gaza worden binnengelaten.

(Stand van zaken: 18.2.2025)