Ernstige overdrijving
Windturbines staan amper stil
1.2.2025, 09:10 (CET), laatst geüpdate: 1.2.2025, 09:11 (CET)
Niet iedereen is gecharmeerd van windmolens. "Offshore en Onshore windparken is een links politiek en media desinformatie schandaal," stelt een Facebookgebruiker. Hij plaatst daarbij een filmpje van de Britse politicus Nigel Farage, die ook niet veel met windmolens opheeft.
De Facebookgebruiker spreekt van "nutteloze windturbines die 6/12 per jaar stil staan.... [sic]". Klopt het wel dat windturbines de helft van het jaar stilstaan?
Beoordeling
Nee, windturbines draaien veel meer dan de helft van het jaar. Ze staan doorgaans slechts enkele weken per jaar stil voor onderhoud of om andere redenen. De rest van het jaar zijn ze beschikbaar om te draaien. Bij zeer lage windsnelheden produceren windturbines al energie. Nederland heeft optimale windsnelheden voor turbines.
Feiten
Windmolens staan soms stil, ook als het waait. De turbines kunnen worden stilgezet vanwege onderhoud, om de slagschaduw van de wieken niet op woningen te laten vallen, om geluidsnormen niet te overschrijden, of om het doden van vogels en vleermuizen te voorkomen.
Ook worden ze soms stilgezet als het te hard waait, om schade aan de turbine te voorkomen, of vanwege curtailment: wanneer er meer elektriciteit wordt opgewekt dan het elektriciteitsnet op dat moment aankan.
Dit soort gedwongen stilstand bij winderig weer komt echter relatief weinig voor. De meeste (onshore) windparken (zie hier en hier), investeerders, fabrikanten en dienstverleners in de branche beloven een 'beschikbaarheid' van de turbines om te draaien van meer dan 95 procent van de tijd. De rest is afhankelijk van de wind.
Volgens een publicatie van het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) staat de gemiddelde offshore windturbine twee weken per jaar stil voor onderhoud, wat neerkomt om een beschikbaarheid van meer dan 95 procent.
Gunstig windklimaat
Hoeveel tijd windturbines daadwerkelijk draaien en stilstaan is commercieel gevoelige informatie, die windparkbeheerders niet met Deutsche Presse-Agentur (dpa) wilden delen. Wel bevestigde onder andere een woordvoerder van energieleverancier Eneco dat het niet klopt dat windturbines de helft van de tijd zouden stilstaan.
Robert Portier van energieleverancier Vattenfall laat dpa via e-mail weten dat turbines maar weinig wind nodig hebben om te draaien: "Daar zijn ze tenslotte voor ontwikkeld". Portier legt uit dat een turbine bij windkracht 2 al elektriciteit begint te produceren. "Het maximum wordt bereikt bij windkracht 6. Gaat het harder waaien dan levert dat dus niet meer stroom op. Bij windkracht 10 of hoger worden de turbines automatisch uitgezet."
Ervan uitgaande dat die windsnelheden voor de meeste turbines gelden, heeft Nederland een optimaal windklimaat om turbines een groot gedeelte van hun beschikbare tijd te laten draaien. In het zomerhalfjaar ligt de gemiddelde windsnelheid landinwaarts tussen 10 en 13 km/uur (windkracht 2-3), aan zee tussen 22 en 25 km/uur (windkracht 4). In het winterhalfjaar waait het gemiddeld 13 tot 16 km/uur landinwaarts (windkracht 3) en 28 tot 31 km/uur (windkracht 4-5) aan de kust.
Op zee waait het gemiddeld harder dan op land, wat een voordeel is voor offshore windparken, ten opzichte van onshore parken.
Zware stormen, waarbij windmolens moeten worden uitgezet, kwamen de afgelopen jaren niet veel voor.
Vollasturen
Wat er fout kan gaan in de discussie over windturbines, legt Portier uit, is dat mensen het aantal draaiuren kunnen verwarren met het aantal vollasturen.
Windturbines leveren een telkens wisselende hoeveelheid elektriciteit, vanwege de telkens wisselende windsnelheid. Aan het eind van het jaar kan worden opgeteld hoeveel megawatt aan elektriciteit de turbine dat jaar heeft geproduceerd.
Het aantal vollasturen is het aantal uren dat een turbine op volle kracht zou moeten draaien om die productie te bereiken. In werkelijkheid doet de turbine er dus langer over, omdat hij niet altijd op volle kracht draait.
Portier licht het toe met een voorbeeld: "Stel je hebt een turbine met een vermogen van 5 megawatt (MW) en die produceert in een jaar tijd 15.000 MW aan elektriciteit. Dan zou de turbine die hoeveelheid theoretisch kunnen halen als die 3000 uur op vol vermogen draait. Het aantal vollasturen voor dat jaar is dus 3000."
"Er zitten 8720 uren in een jaar. Mensen kijken naar het aantal vollasturen en denken dan dat de turbine het grootste deel van de tijd stil staat. Dat klopt dus niet. Hij draait wel, maar niet altijd op volle kracht."
(Stand van zaken: 1.2.2025)
Links
ANWB over windturbines (gearchiveerd)
Deltawind over windturbines (gearchiveerd)
Eneco over windturbines (gearchiveerd)
Over beschikbaarheid I, II & III (gearchiveerd I, II & III)
Publicatie VLIZ (gearchiveerd)
Over Vattenfall (gearchiveerd)
Wind in Nederland (gearchiveerd)
Over dpa-factchecks
Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.
Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.
Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-netherlands@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.