Miljarden kilo's methaan

Koeien maken meer klimaatimpact dan een incidentele brand

30.1.2025, 08:59 (CET)

Zijn die lieve koetjes in de wei een groter probleem voor het klimaat dan brandende autobanden? Ze kunnen er niets aan doen, maar ze zijn met zoveel en ze produceren het sterke broeikasgas methaan.

Grote zwarte rookwolken stijgen op uit een enorm vuur dat talloze autobanden lijkt te verzwelgen ergens in een woestijn. Deze apocalyptische beelden gaan rond op Facebook. Volgens de video gaat het om miljoenen autobanden die worden verbrand op een zogenaamd autobandenkerkhof in Koeweit.

De Facebookgebruiker die de video plaatst, stelt dat dit tafereel zich daar regelmatig afspeelt. Ze suggereert ook dat dit een veel grotere impact moet hebben op klimaatverandering dan het methaan dat door de rundveehouderij wordt uitgestoten. "En nu ineens zijn 'Koeien scheten' het probleem.. Het ergste van dit alles is dat er nog mensen zijn die dat geloven ook [sic]," schrijft de Facebookgebruiker. Wat is de werkelijke klimaatimpact van een autobandenbrand als deze, vergeleken met de methaanuitstoot door koeien?

Beoordeling

De wereldwijde rundveehouderij stoot jaarlijks veel meer massa broeikasgas uit dan er bij een incidentele grote brand op een autobandenkerkhof vrijkomt. Daarbij is het methaan dat koeien uitstoten een vele malen sterker broeikasgas dan de CO2 die vrijkomt bij de verbranding van autobanden.

Feiten

Middels een reverse image search is vast te stellen dat de beelden van de grote autobandenbrand al zeker sinds 2021 rondgaan op TikTok, in verschillende video's.

Het gaat inderdaad om een brand op een autobandenkerkhof in Al-Salmi in het Jahra-gouvernement in Koeweit op 29 april 2021. Daarover berichtten lokale media destijds. Nieuwszender France 24 publiceerde in oktober 2021 deze video over de brand.

De bandenstortplaats in Al-Salmi strekt zich uit over 3 km2 en wordt beschouwd als de grootste ter wereld. Koeweit importeerde in de jaren 1980-1990 gebruikte banden van over de hele wereld, met als doel die te recycleren, maar dat laatste kwam maar moeizaam op gang. Naar schatting lagen er in 2021 ongeveer 60 miljoen banden op de Al-Salmi-stortplaats.

Volgens lokale media was de brand van 29 april 2021 aangestoken door brandstichters, zoals dat jaar drie keer zou zijn gebeurd. De brandweer zou het vuur na zeven uur blussen onder controle hebben gekregen. Het lijkt er dus niet op dat het (overheids)beleid is om deze banden te verbranden, zoals online wel wordt gesuggereerd.

Het is onduidelijk hoeveel banden er bij de brand op 29 april 2021 precies in rook zijn opgegaan. Lokale media melden dat de brand beperkt bleef tot een oppervlakte van 40.000 m2, wat neerkomt op 1,3 procent van het totale oppervlakte van het bandenkerkhof.

CO2 versus methaan

Bij een incident als dit komen broeikasgassen vrij. Broeikasgassen dragen bij aan de opwarming van de aarde, doordat ze de warmte van de zon vasthouden in de atmosfeer. De belangrijkste broeikasgassen zijn koolstofdioxide (CO2) en methaan (CH4).

Bij de verbranding van autobanden komen verschillende stoffen vrij, maar voornamelijk CO2. Volgens studies komt er bij volledige verbranding 2,89 kilogram CO2 per 1 kilogram band vrij. Dat komt omdat de koolstof (C) in de band bij verbranding samengaat met twee zuurstofatomen (O2) en zo CO2 vormt. Zuurstofatomen zijn zwaarder dan koolstofatomen.

Koeien produceren methaan (CH4) bij het verteren van voedsel. Ongeveer een derde van de wereldwijde methaanuitstoot door menselijke activiteit (rundveehouderij wordt als zodanig beschouwd) wordt veroorzaakt door koeien. Methaan is een zeer sterk broeikasgas. Het vermogen van methaan om warmte vast te houden in de atmosfeer is 28 keer groter dan dat van CO2, op een tijdschaal van 100 jaar.

Wereldwijd wordt echter veel meer CO2 uitgestoten door menselijke activiteit. Daarom levert CO2 van alle broeikasgassen de grootste bijdrage aan de door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde, gevolgd door methaan.

Rundveehouderij schadelijker dan bandenbrand

Hoe verhoudt de CO2-uitstoot van een grote autobandenbrand als die in april 2021 in Koeweit zich tot de jaarlijkse methaan-uitstoot van de wereldwijde runderpopulatie, met het oog op klimaatverandering?

De wetenschappelijk redacteurs van Science Feedback rekenden het al eens uit. Het aantal verbrandde banden is, zoals vermeld, niet bekend. Volgens de hoogste schatting lagen er 60 miljoen banden op het kerkhof, maar daarvan is slechts een klein gedeelte verbrand. Science Feedback ging uit van een worstcasescenario, waarbij 60 miljoen banden geheel verbrand zouden zijn.

Uitgaande van een gemiddeld gewicht van 9 kilogram per band, een CO2-uitstoot van 2,89 kilogram per kilogram band en 60 miljoen banden, kwam Science Feedback uit op een CO2-uitstoot van 1.560.600.000, ofwel 1,5 miljard kilogram CO2.

Het Amerikaanse Staatsagentschap voor Milieubescherming (EPA) berekende hoeveel methaan er wordt uitgestoten door de wereldwijde rundveepopulatie, die ongeveer 1,5 miljard koeien bedraagt. Daarbij ging EPA uit van een lage schatting van methaanproductie per koe per jaar: ongeveer 70 kilogram. De jaarlijkse methaanproductie van alle productiekoeien wereldwijd bedraagt dan ten minste 105 miljard kilogram.

Dit betekent dat de jaarlijkse uitstoot in massa broeikasgas door de rundveehouderij 105 / 1,5 = 70 keer zo groot is als de sterk overschatte uitstoot van een incidentele autobandenbrand. Daar komt nog bij dat methaan als broeikasgas 28 keer zo potent is als CO2.

Een autobandenbrand zoals die in Koeweit in 2021 is zeker slecht voor het milieu, maar de impact die de rundveehouderij ieder jaar heeft op klimaatverandering is onvergelijkbaar veel groter.

(Stand van zaken: 29.1.2025)

Facebookpost (gearchiveerd, video gearchiveerd)

TikTok-video's brand I & II (gearchiveerd hier en hier)

Locatie bandenkerkhof Google Earth (gearchiveerd)

Reportage Al-Anba (gearchiveerd)

Reportage France 24 (gearchiveerd, video gearchiveerd)

Artikelen Kuwait Times I & II (gearchiveerd hier en hier)

Over broeikasgassen (gearchiveerd)

Studie verbranding banden (gearchiveerd)

Gewichtstoename bij verbranding (gearchiveerd)

WUR over methaan (gearchiveerd)

Klimaathelpdesk over methaan (gearchiveerd)

EC over methaan (gearchiveerd)

EPA cijfers broeikasgassen (gearchiveerd)

Artikel Science Feedback (gearchiveerd)

Berekening Science Feedback (gearchiveerd)

EPA over landbouw (gearchiveerd)

Nieuwe Oogst over methaan (gearchiveerd)

Over dpa-factchecks

Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.

Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.

Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-netherlands@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.