Ook huizen met blauwe daken brandden af in Los Angeles

De hevige natuurbranden in Californië, die hele woonwijken van de stad Los Angeles in de as legden, lijken huizen met blauwe daken over te slaan. Dat suggereert een Facebookgebruiker, met verwijzing naar een afbeelding die hij op sociale media heeft geplaatst en die al meer dan honderd keer werd gedeeld. Vormt zijn plaatje enig bewijs voor zijn theorie?

Beoordeling

Nee, de afbeelding is met AI gegenereerd en toont geen echte foto van een huis in Californië. De bewering dat blauwe voorwerpen niet verbranden in grote natuurbranden komt voort uit een bekende en vaak ontkrachte complottheorie.

Feiten

De afbeelding die op Facebook circuleert is met kunstmatige intelligentie gemaakt. Dat is te zien aan het watermerk rechts onderin de afbeelding. Daar staat het logo van Grok, de AI-tool van X, het voormalige Twitter.

X ontwikkelde in 2023 haar eigen AI-tool, qua functionaliteit vergelijkbaar met de chatbot ChatGPT van OpenAI. De tool heeft ook een publiek toegankelijke image generator, genaamd Aurora. Die kan op basis van ingegeven teksten (prompts) afbeeldingen creëren. Daarbij is rechtsonder telkens het Grok-watermerk te zien.

Ook zonder dat watermerk is te zien dat de afbeelding met AI is gemaakt. Het huis ziet er niet erg realistisch uit: er zitten rare knikken en hoeken in het dak, rechts komt het dak op een vreemde manier uit de muur en links lijkt er een stuk dak naast het huis te zweven. Rechts van het huis staat de straat in brand. Deze en meer onrealistische dingen wijzen erop dat de afbeelding nep is.

Huis met blauw dak in Malibu verbrand

Bovendien blijken huizen met blauwe daken in Californië helaas gewoon te verbranden, zo ontdekten de factcheckers van Logically Facts. In een rij huizen aan Malibu Beach stond een huis met een blauw dak, dat te zien is op deze afbeelding van Google Maps. Op deze video van USA Today van 11 januari 2025 is op dezelfde plek alleen nog een hoop puin te zien.

Wie de beelden van Google Streetview vergelijkt met de video van USA Today kan zien dat het om dezelfde locatie gaat. Tegenover de plek waar het huis met het blauwe dak stond, is het witte appartementencomplex herkenbaar, met links daarvan het witte huis met de twee blauwe balkons en op de achtergrond de heuvels.

Bekende complottheorie

De vreemde theorie dat blauwe dingen niet verbranden bij grote natuurbranden is al oud en vaak ontkracht. Toen in augustus 2023 grote natuurbranden woedden op het Hawaïaanse eiland Maui, werd op sociale media vaak beweerd dat die branden veroorzaakt zouden zijn door zogenoemde Directed Energy Weapons (DEW). Deutsche Presse-Agentur (dpa) heeft telkens aangetoond dat die beweringen niet klopten.

In een variant op de DEW-theorie plaatsten mensen beelden online van willekeurige blauwe voorwerpen die branden hadden overleefd. Daar voegden zij de verzonnen bewering aan toe dat blauwe voorwerpen bestand zijn tegen laserstralen uit DEWs. Om de cirkelredenering compleet te maken, werd vervolgens geconcludeerd dat de gespaarde blauwe voorwerpen het bewijs vormden voor de inzet van DEWs.

Factcheckers van persbureau AP toonden destijds al aan dat er ook voorwerpen van andere kleuren gespaard bleven en dat er ook blauwe voorwerpen verbrandden. De hele redenering bleek gebaseerd op selectief verzamelde plaatjes - onzin dus.

Oorzaak branden nog onderzocht

De branden die sinds 7 januari woeden in Los Angeles en omgeving kostten tot dusver zeker 24, maar waarschijnlijk 25 of meer mensen het leven. Een gebied van meer dan 160 km2, waaronder hele woonwijken, werd verwoest. Twee van de branden, Eaton Fire en Palisades Fire, werden door het Californische Department of Forestry and Fire Protection (CAL FIRE) bestempeld als de meest verwoestende branden in de geschiedenis van Zuid-Californië.

Over de directe oorzaak van de branden is nog weinig bekend. De meeste natuurbranden in de VS zijn menselijk van oorsprong. Daarnaast liggen blikseminslagen of elektriciteitskabels ook vaak aan de basis. Bliksem is in de afgelopen week niet waargenomen in Los Angeles, dus die oorzaak lijkt te kunnen worden uitgesloten.

De branden konden zo groot worden door een combinatie van langdurige droogte, een extreem droge winter en de sterke en droge Santa Ana winden die doorgaans in dit seizoen vanuit binnenlands woestijngebied richting de Californische kust waaien.

(Stand van zaken: 17.1.2025)

Opmerking: De paragraaf over de oorzaak van natuurbranden is geherformuleerd met een betere bronvermelding.