Nederlandse gasprijzen momenteel derde van Europa

Een Nederlander doet zijn beklag op Facebook en vraagt zich af waarom Nederland zo nodig altijd op nummer 1 moet staan in Europa voor de gasprijzen. Hij deelt daarbij een tabel die dat zou moeten illustreren. Daarop is te zien hoe de Nederlander 28,31 eurocent betaalt per kilowattuur aan gas. Het land lijkt daarmee inderdaad met voorsprong koploper te zijn in Europa. Is dat een juiste analyse?

Beoordeling

Nee, de tabel is verouderd en toont cijfers van Europese gasprijzen uit 2022. Momenteel staat Nederland wel nog altijd hoog gerangschikt, op een derde plaats.

Feiten

Dat het om een oude tabel gaat is simpelweg af te leiden uit eerdere online klachten van mensen die dezelfde foto gebruikten. Zo schreven in 2022 al mensen op X "we staan aan kop" en "Bizar. Nederland heeft de hoogste gasprijs van Europa". 

De tabel komt eigenlijk uit een artikel van de Nederlandse krant Trouw. Twee jaar geleden schreven ze een artikel met de titel "Waarom is gas zoveel duurder in Nederland?". Nederland lag toen op kop wat betreft de prijs voor gas per killowattuur (kWh). Ze betaalden toen ongeveer het dubbele van het Europese gemiddelde, gevolgd door Zweden en Denemarken.

Oostenrijks-Hongaarse entente

Het is niet dat Nederland momenteel veel beter scoort op Europees niveau ten opzichte van twee jaar geleden, maar er zijn toch verschillen.

Zo staat Nederland momenteel op plaats drie en niet helemaal bovenaan. Dat tonen de cijfers van de Household Energy Price Index (HEPI), een project uitgevoerd door de Oostenrijkse en Hongaarse energieregulator. Op maandelijkse basis publiceren ze een overzicht van de Europese gas- en elektriciteitsprijzen. Dat zijn dezelfde cijfers waarop het artikel van Trouw zich baseerde. De HEPI wordt regelmatig geciteerd in berichtgeving over de internationale gasprijzen (bijvoorbeeld hier en hier).

Het laatste rapport (zie p. 11) voor november 2024 toont dat Nederland op plek drie staat met een kost van 16,93 cent per kWh. Dat is enkel minder dan Zweden (32,79) en Zwitserland (17,89). Nederland scoort daarmee nog altijd ver boven het Europese gemiddelde van 10,55 cent. 

In vergelijking met de cijfers van twee jaar geleden ligt de prijs wel een pak lager: de prijs daalde met 11,38 cent per kWh. Dat ligt in de lijn van de globale Europese trend die zich sinds de piek van 2022 voltrok, toont ook deze grafiek.

Ook de meest recente cijfers van Eurostat, die de gasprijzen voor de eerste helft van 2024 in kaart brachten, geven aan dat Nederland Europees gezien zeer hoog scoort. Voor de eerste helft van 2024 stond Nederland op plek twee, voorafgegaan door Zweden. 

Weinig overheidssteun

Sinds de Russische inval in Oekraïne in 2022, rezen de gasprijzen de pan uit. Nadien vond er globaal genomen een daling plaats, maar Nederland blijft dus hoog scoren.

Dat heeft te maken met een aantal factoren. De Nederlandse overheid heft bij de hoogste belastingen in Europa (zo'n vijftig procent). Ter vergelijking: in België en Duitsland wordt 20,2 en 23,2 procent belasting betaald op gas. Ten slotte verleent Nederland in vergelijking met andere landen een pak minder steunmaatregelen. Die steunmaatregelen zijn normaal bedoeld om de prijs voor de bevolking omlaag te duwen om zo de kostprijs te beschermen. Nederland doet dat minder omdat hun beleid voornamelijk gericht is verduurzamen. 

(Stand van zaken: 13.12.2024)