Melk van koeien gevoed met Bovaer is veilig voor consumptie

Melk van Friesland Campina en Aldi kun je volgens deze Facebookpost maar beter in het schap laten liggen. De melkkoeien van deze bedrijven zouden voederadditief Bovaer krijgen – dat aan het voedsel wordt toegevoegd om de uitstoot van methaan te verminderen. Maar volgens de schrijver van de Facebookpost zou dat schadelijk zijn voor de gezondheid en zelfs onvruchtbaarheid veroorzaken. Is dat zo?

Beoordeling

De beweringen in de Facebookpost zijn misleidend en zijn gebaseerd op een verkeerde interpretatie van wetenschappelijke informatie. Melk van koeien die Bovaer hebben gekregen is veilig voor menselijke consumptie.

Feiten

Wat is Bovaer nu eigenlijk precies? Volgens producent DSM-Firmenich is het een voederadditief dat wordt gebruikt om de methaanuitstoot van koeien aanzienlijk te verminderen. Methaan is een krachtig broeikasgas dat door microben in de maag van koeien wordt geproduceerd. 3-NOP, de actieve stof in Bovaer, remt een specifiek enzym dat verantwoordelijk is voor de methaanvorming.

Eén vierde van een theelepel per dag van dit additief toevoegen in het dagelijkse menu van een koe, zorgt al voor minstens dertig procent minder methaanuitstoot.

Geen onvruchtbaarheid

In de Facebookpost wordt gezegd dat melk van koeien die dit voederadditief krijgen ervoor zou zorgen dat je geen kinderen meer kunt krijgen en dat het schadelijk is voor de gezondheid.

Het bewijsmateriaal dat voor die bewering geleverd wordt, zijn veiligheidswaarschuwingen uit een brief van de Amerikaanse Voedselveiligheidsautoriteit (FDA) waarin staat dat 3-NOP irriterend kan zijn "voor de huid en ogen" en dat de stof mogelijk schadelijk kan zijn voor de "mannelijke geslachtsorganen".

Maar deze risico’s gelden alleen voor mensen die in direct contact komen met de onverdunde stof. Daarom wordt aanbevolen een veiligheidsbril, een stofmasker en ondoordringbare handschoenen te dragen.

Voor consumenten van melkproducten is deze informatie niet relevant. 3-NOP wordt namelijk volledig afgebroken in de maag van koeien, waardoor de stof niet in de melk terechtkomt. Chris Elliott, hoogleraar voedselveiligheid aan Queen’s University Belfast, bevestigde tegenover de BBC dat Bovaer uitgebreid getest is en veilig wordt geacht door internationale voedselautoriteiten.

De EFSA stelt wel vast dat melkconsumenten mogelijk worden blootgesteld aan 3-nitrooxypropionzuur (NOPA), een metaboliet van 3-NOP. Onderzoek heeft aangetoond dat NOPA niet genotoxisch is, wat betekent dat het geen schade veroorzaakt aan het DNA. Het wordt als veilig beschouwd voor consumenten.

Aldi en FrieslandCampina

Aldi is een supermarktketen en produceert dus zelf geen melk, maar maakt gebruik van leveranciers. "Bovaer is goedgekeurd door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid. Onze inkooprichtlijnen bevatten daarom geen richtlijnen op dit gebied", vertelt Aldi aan Deutsche Presse-Agentur (dpa) via de mail.

Of de melk bij Aldi afkomstig is van koeien die Bovaer in hun voer hebben gekregen, hangt dus af van de keuzes die de melkproducenten maken.

FrieslandCampina is een zuivelcoöperatie. Boeren leveren hun melk aan de coöperatie, maar zijn zelfstandig in de bedrijfsvoering. Dat betekent dat zij binnen de richtlijnen van FrieslandCampina ook eigen keuzes kunnen maken over het voedsel van hun koeien.

In de Facebookpost is een screenshot te zien van een glimlachende boer die voeder voor zijn koeien vasthoudt. In de hoek van de post staat het logo van FrieslandCampina. Dat screenshot lijkt afkomstig te zijn van de website van het bedrijf, dat in 2023 een persbericht publiceerde over een proefproject waaraan 158 melkveebedrijven meededen met het gebruik van Bovaer voor hun koeien.

Het is onduidelijk welke melkveebedrijven van FrieslandCampina na het proefproject nog steeds Bovaer gebruiken voor het voeder van melkkoeien. Het bedrijf schrijft wel dat melkveehouders die Bovaer in hun voer gebruiken vanaf 2023 erkend kunnen worden voor het gebruik ervan via de KringloopWijzer van ZuivelNL. Dit suggereert dat melkveehouders zelf kunnen kiezen of ze Bovaer gebruiken.

FrieslandCampina laat via de mail weten dat "enkele van de leden-melkveehouders" Bovaer gebruiken. Welke bedrijven dat zijn, licht het bedrijf niet toe.

Vrije uitloop

Ten slotte suggereert de Facebookpost dat de stoffen in Bovaer in de toekomst mogelijk ook in voedingsmiddelen bestemd als "biologische vrije uitloop" terecht kunnen komen. Denk bijvoorbeeld aan kippen of eieren. 

Deze claim is ongegrond. 3-NOP is goedgekeurd voor gebruik in het voer van melkveekoeien en is specifiek gericht op het verminderen van methaanuitstoot. De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) heeft bevestigd dat Bovaer veilig is voor koeien. Er is momenteel geen goedkeuring of toepassing voor het gebruik van Bovaer in andere diersoorten, zoals kippen.

Wat betreft de stoffen siliciumdioxide en propyleenglycol: beide stoffen zijn door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) goedgekeurd voor gebruik in voedsel, mits de aanbevolen hoeveelheden niet overschreden worden.

Voorts is het onwaarschijnlijk dat stoffen zoals siliciumdioxide en propyleenglycol in grote hoeveelheden in "vrije uitloop" of in biologische eieren of vlees terechtkomen, vanwege de strikte regels en normen die gelden voor biologische en duurzame productiemethoden. In de biologische landbouw is het gebruik van synthetische stoffen, zoals additieven en conserveringsmiddelen, sterk gereguleerd.

Volgens de Europese regelgeving mogen biologische producten alleen beperkte hoeveelheden synthetische additieven bevatten, en deze mogen alleen gebruikt worden wanneer er geen natuurlijke alternatieven beschikbaar zijn.

(Stand van zaken: 10.12.2024)

Opmerking: Er is vervolgens een spelfout gecorrigeerd in de teaser.