Video toont Russische aanval uit 2023 op Dnipro in Oekraïne

De stemmen dat een Derde Wereldoorlog aangebroken zou zijn klinken op sociale media steeds luider. Zo verwijt iemand op Facebook dat "de regering-Biden" Amerika naar "de Derde Wereldoorlog" leidt. Dat schrijft hij bij een video die volgens hem een recente Oekraïense aanval op Russisch territorium zou weergeven. Ook andere gebruikers delen dit bericht. Het klopt dat Amerikaanse wapens sinds kort ook op Russisch territorium ingezet worden, maar toont de video dat wel?

Beoordeling

Nee, de video toont oude beelden uit 2023 van een Russische aanval op Dnipro, een stad in Oekraïne.

Feiten

Sommige video's hebben al een rijk verleden en worden - te pas en te onpas - gebruikt of misbruikt in nieuwe situaties. Dat is ook hier het geval. Via een reverse image search in de zoekmachines Google en het Russische equivalent Yandex, kon Deutsche Presse-Agentur zijn gebruikssporen in kaart brengen; op 15 augustus 2023 verscheen de video voor het eerst online.

Voornamelijk Russische bronnen deelden de beelden. Die schrijven bij screenshots uit de video dat het een Russische aanval toont op Dnipro, een Oekraïense stad in het oosten van het land. Het doelwit was de Pivdenmash fabriek: een Oekraïense staatsfabriek die ruimteraketten ontwikkelt, met wortels die teruggaan tot het Sovjettijdperk. Op Russische sociale mediaplatformen, zoals VKontakte en RuTube, ging de video ook rond. In Westerse media dook het videofragment enkel op bij de Britse krant The Sun. 

De locatie, zoals vermeld in de Russische bronnen, kon dpa bevestigen. In totaal sloegen vier raketten in op de Pivdenmash fabriek. Geoconfirmed, dat de oorlog in Oekraïne in kaart brengt, toonde dat eerder al aan. De fabrieksschoorstenen, waarvan er drie in de eerste seconde van de video kort zichtbaar zijn, komen overeen met de gebouwen van Pivdenmash, net zoals de schoorsteen die zich alleen dichtbij het stadsgedeelte bevindt. Dat is de toren die te midden van de ontploffingen zichtbaar is.

Langs Oekraïense zijde bevestigen ze de elementen uit dit verhaal. De gouverneur van Dnipro, Serhi Lysak, schreef op de bewuste dag op zijn Telegramaccount dat "Russische terroristen" opnieuw een misdaad begingen en daarbij "een onderneming" in Dnipro raakten. De gouverneur specifieerde de exacte onderneming echter niet en waarschuwde bloggers ook op hun verantwoordelijkheid wanneer ze er beelden van zouden delen. Hij ging enkel dieper in op het aanpalende sportcomplex dat ook stevig geraakt werd.

Escalatie conflict

Dat de gouverneur weifelachtig was om de naam van de Pivdenmashfaciliteit te delen, heeft waarschijnlijk te maken met de kritieke functie die het heeft als fabriek die raketten en ruimteraketten bouwt.

De fabriek werd afgelopen week, op 21 november 2024, opnieuw door Rusland onder vuur genomen. Rusland voerde toen meerdere raketten af op de Oekraïense stad, waaronder één nieuw type raket. Over welk type dat precies gaat, heerst nog discussie. 

Volgens Russisch president Vladimir Poetin ging het om een "hypersonische middellangeafstandsraket", genaamd "Oreshnik", en was de inzet een vergelding voor het gebruik van Amerikaanse en Britse raketten op Russische bodem.

Beide partijen zien dit als een verdere escalatie van het conflict. Het Kremlin pastte zelfs zijn nucleaire doctrine aan: bij een aanval op Rusland door Oekraïne met Westerse wapens, beschouwt het dat voortaan ook als een Westerse aanval op Rusland. 

Nieuwsmedia

Sommige internationale nieuwsmedia deelden de beelden ook in verkeerde context. Zowel de Daily Mail als de Kyiv Post portreteerden de beelden als een recente aanval op Dnipro, terwijl ze dus meer dan een jaar oud zijn. 

(Stand van zaken: 25.11.2024)