Implantaten geen onderdeel van plan digitale ID's in Kenia

Wil Bill Gates echt digitale ID's in pasgeboren Keniaanse baby's implanteren? Dat wordt althans beweerd op Facebook. De post bevat een video waarin een presentator van wat een nieuwsuitzending lijkt, hetzelfde beweert. De video eindigt met een fragment waarin Bill Gates zelf iets zegt over het injecteren van kinderen. Maar wat zegt Gates daar eigenlijk, en hebben de verschillende fragmenten wel iets met elkaar te maken?

Beoordeling

Nee, Bill Gates gaat geen digitale ID's in baby's (of oudere mensen) implanteren. De Bill en Melinda Gates Foundation adviseert de Keniaanse overheid wel bij het invoeren van digitale identiteitsbewijzen, die de toegang tot overheidsdiensten voor Kenianen moeten vergemakkelijken. Die worden echter niet onder iemands huid geïmplanteerd. Wel zijn er zorgen over privacykwesties.

Feiten

Een groot deel van de video is afkomstig uit een uitzending van het tv-programma Worldview, met presentatrice Yvonne Katsande, van de nieuwszender LN24 International. Dat blijkt uit een reverse image search met een screenshot uit de video, waarmee een langere versie van de video te vinden is, op een Instagramaccount dat van presentatrice Katsande zelf lijkt te zijn.

LN24 International is een zender van het wereldwijde christelijke nieuwsnetwerk Loveworld Incorporated van de Nigeriaanse televangelist Chris Oyakhilome, oprichter van de kerk Christ Embassy. Van de nieuwszenders is bekend dat die desinformatie verspreiden, bijvoorbeeld over vaccinaties.

Programma digitale ID's Kenia

Kenia is al jaren bezig met een project om het grootste gedeelte van de bevolking te voorzien van een digitaal identiteitsbewijs. Maisha Namba, zoals de nieuwste versie van het project heet, zal volgens het Keniaanse staatspersbureau de toegang tot overheidsdiensten, zoals onderwijs, zorg en belastingen, voor Kenianen vergemakkelijken.

Het nieuwe identiteitsbewijs moet een persoonlijk identificatienummer bevatten, dat een Keniaans staatsburger levenslang behoudt vanaf het moment van registratie in het nationaal bevolkingsregister - vaak bij geboorte. Het is vergelijkbaar met het Nederlandse burgerservicenummer (BSN).

De beoogde nieuwe ID-kaart, de Maisha Card, bevat naast het identificatienummer ook een microchip met biometrische gegevens van de eigenaar, zoals vingerafdrukscans en mogelijk ook een irisscan. EU-paspoorten bevatten al sinds 2006 en gezichtsscan en sinds 2009 vingerafdrukken.

Ten slotte moet er ook een digitale versie van de ID-kaart komen, waarmee - zo is de bedoeling - Kenianen zich gemakkelijk en veilig online kunnen identificeren bij gebruikmaking van overheidsdiensten. Dit is in feite de Keniaanse versie van de Nederlandse DigiD.

Nergens wordt melding gemaakt van het implanteren van een chip in mensen. Die bewering lijkt dan ook volledig te zijn verzonnen. Deutsche Presse-Agentur (dpa) deed hierover navraag bij het bevoegde Directoraat Immigratiediensten, maar kreeg vooralsnog geen antwoord.

Zorgen over privacy

Verschillende mensenrechtenorganisaties hebben hun twijfels bij, onder andere, de zorgvuldige omgang met persoonsgegevens in het Maisha Nambaproject. Het Keniaanse Hooggerechtshof zette het project al verschillende malen op pauze, totdat Maisha Namba zou voldoen aan de Keniaanse databeschermingswet.

De Keniaanse afdeling van Amnesty International erkent de noodzaak om een efficiënt digitaal identificatiesysteem op te tuigen, maar waarschuwt ook voor de risico's op het gebied van privacy, burgerlijke vrijheden en de mogelijke uitsluiting van gemarginaliseerde bevolkingsgroepen.

Gates zijdelings betrokken

De Bill and Melinda Gates Foundation stimuleert het verstrekken van (digitale) identiteitsbewijzen aan de ongeveer 850 miljoen mensen wereldwijd die nu nog niet beschikken over een manier om zichzelf te identificeren.

Volgens de filantropische organisatie van de techmiljardair is een digitaal ID noodzakelijk om deel te kunnen nemen aan de digitale publieke infrastructuur, zoals online bankieren en telefonie. Toegang tot een digitaal ID, zou "miljoenen mensen uit de armoede kunnen verheffen", aldus een artikel op de website van Gates.

De Gates Foundation heeft een Indiaas initiatief gefinancierd dat digitale infrastructuur voor ID's ontwikkeld. Bij het Keniaanse project zou de organisatie slechts in een adviserende rol betrokken zijn.

Fragment Bill Gates ongerelateerd

Ook de langere video op Katsande's Instagram eindigt met het fragment van Bill Gates. Daarin zegt Gates: "We nemen genetisch gemodificeerde organismen en injecteren die in de armen van kleine kinderen, we spuiten ze rechtstreeks in de ader". Door dit fragment achter Katsande's verhaal over de digitale ID's te plakken, lijkt het alsof Gates het over die ID's heeft. Dat klopt echter niet.

Een nieuwe reverse image search wijst uit dat het fragment is geknipt uit een videoverslag van medianetwerk Euractive uit 2015 van een bijeenkomst in Brussel, waar Gates sprak over genetisch gemodificeerde zaden die oplossingen kunnen bieden voor uitdagingen in de landbouw.

Gates probeerde de zorgen over het gebruik van dat soort zaden weg te nemen, door de vergelijking te trekken met vaccins, waarbij ook genetisch gemodificeerde organismen gebruikt worden, om allerlei (gezondheids)problemen op te lossen. Gates sprak dus in het geheel niet over digitale ID's.

(Stand van zaken: 06.11.2024)