Nederland op plek acht in Europese oversterftecijfers

Een Nederlander is ongerust over de oversterfte in het land. Op Facebook schrijft hij dat de oversterfte weer stijgende is en dat Nederland met het hoogste aantal in de Europese Unie zit. Hij definieert oversterfte als "het aantal mensen wat meer dood gaat dan normaal vóór de corona vaccinatie" [sic]. Klopt die definitie wel en is Nederland echt koploper in Europa?

Beoordeling

Nee. Nederland bevindt zich slechts op positie acht in de meest recente Europese oversterftecijfers. Bovendien is de definitie van oversterfte ook anders: de gekozen referentieperiode kan veranderen en heeft niets te maken met de coronavaccinaties.

Feiten

Van oversterfte is sprake wanneer er in een periode meer mensen overlijden dan op grond van data van voorgaande jaren verwacht kan worden. Daarbij wordt dus niet per definitie gekeken naar een referentieperiode van voor de coronavaccinaties, zoals de Facebookpost beweert.

De referentieperiode verandert vaak en schuift steeds op. De covidjaren worden niet gebruikt als refentieperiode, aangezien dat een zeer uitzonderlijke situatie was en daarom dus geen goede referentieperiode vormt. 

Aan de basis van oversterfte ligt meestal een bijzondere gebeurtenis, zoals een griepepidemie, hittegolf of coronapandemie. Wat niet aan de basis ligt zijn coronavaccins: het is al veelvuldigaangetoond dat mensen die in Nederland een coronavaccin kregen, een kleinere kans hadden om te overlijden aan COVID-19.

Nederland op plek acht

Wanneer we de cijfers van Eurostat over oversterfte erbij nemen, die ook gelinkt staan in de Facebookpost, valt op dat die verkeerd geïnterpreteerd werden. De meest recente cijfers voor de maand juli geven aan dat Nederland op plek acht staat, en dus niet de Europese koploper is. In juli 2024 was er in Nederland een oversterftecijfer van 12,4 procent. Dat cijfer werd berekend ten opzichte van de referentieperiode 2016 tot en met 2019. 

De landen die in juli het hoogst scoorden zijn Malta (26,7 procent), Griekenland (25,2 procent) en Cyprus (24,8 procent). Vermoedelijk lag de hittegolf van deze zomer aan de basis van die hoge cijfers, schrijft Eurostat.

Gemiddeld genomen stegen de laatste maanden de Europese oversterftecijfers. In juli lag het op gemiddeld 4,7 procent, terwijl het zich bijvoorbeeld in mei nog op 2,1 procent bevond.

(Stand van zaken: 26.09.2024)