Onbetrouwbare poll uitgevoerd op X

Op 20 augustus voerde de Amerikaanse multimiljardair en eigenaar van X Elon Musk op zijn eigen platform een poll uit over de Amerikaanse verkiezingen. Die poll eindigde toen twee dagen later in 73,2 procent van de stemmen die naar Trump gingen op een totaal van 5.846.891 stemmen. Harris kreeg slechts de overige 26,8 procent van de stemmen.

Zelf noemde Musk zijn poll een "super onwetenschappelijke poll". Toch gingen op sociale media heel wat mensen geloof hechten aan zijn experiment. Zo schrijft een bericht op Facebook dat deze poll de "valse polls uit de mainstream media" ontkracht. Om dat te bewijzen plaatst het bericht de percentages van de peilingen die in de gewone media te zien zijn tegenover de resultaten van de poll van Musk, die volgens het bericht wel "de realiteit" zou weerspiegelen. Klopt dat?

Beoordeling

Nee, want de poll van Elon Musk voldoet niet aan de voorwaarden om statistisch betrouwbare resultaten te bekomen. Onder andere de steekproef is niet aselect gebeurd. Dat zorgt voor een scheeftrekking in de resultaten. Polls uit klassieke media voldoen normaliter wel aan die criteria.

Feiten

Hoe de Amerikanen op 5 november gaan stemmen, is koffiedik kijken. Een poll (ook wel peiling) is het enige meetinstrument om toch al een idee te krijgen hoe de kaarten zullen liggen.

Klassieke media voeren geregeld polls uit. Momenteel kent Kamala Harris in die polls een voorsprong van ongeveer drie procentpunten op Donald Trump, al schommelt het van dag tot dag. Een evolutie daarvan is hier en hier te zien. Daaruit lijkt de overname van Harris op de voormalige democratische presidentskandidaat Joe Biden een goede zet te zijn geweest voor de Democraten. Onder Biden stond Trump aan de leiding in de peilingen, nu leidt Harris. 

Of dit ook de uitkomst van de verkiezingen wordt, valt onmogelijk te zeggen. Polls zijn allesbehalve perfect en komen soms meer of minder in de buurt van de uiteindelijke verkiezingsresultaten. Desalniettemin zijn er bepaalde voorwaarden waaraan een correct uitvoerde poll moet voldoen en daar voldoet de poll van Musk allerminst aan.

Steekproef moet aselect zijn

Volgens hoogleraar Amerikaanse politiek Bart Kerremans moet een goede poll "voldoende groot zijn, aselect getrokken worden en eventueel gecorrigeerd worden na controle op de representativiteit ervan bij bepaalde bevolkingsgroepen met mogelijks uitgesproken politieke voorkeuren".

Daar knelt dan ook het schoentje volgens de hoogleraar. "Alleen mensen die X regelmatig gebruiken konden deelnemen gezien de anderen zeer waarschijnlijk niet wisten van deze poll of bij X een account hadden moeten openen om eraan te kunnen deelnemen. Die groep is niet representatief voor de totale groep mogelijke Amerikaanse kiezers", stelt hij. Op die manier ontstaat een scheeftrekking in de resultaten omdat niet alle groepen op een gelijkwaardige manier vertegenwoordigd zijn. 

Democraten versus Republikeinen op X

De ondervertegenwoordiging van Harris in de poll van Musk kan op die manier verklaard worden. Het is namelijk helemaal niet duidelijk hoeveel Democraten vertegenwoordigd zijn.

Wel is het bekend dat Musk de laatste jaren een sprong naar rechts maakte en nu openlijk de kaart van Donald Trump kiest. Volgens Kerremans leidt dit "per definitie tot een ondervertegenwoordiging van Harris-aanhangers". Velen van hen zullen immers de neus opgehaald hebben voor een deelname aan zo'n poll, of is dit toch waarschijnlijk. Daarom weerspiegelt het resultaat de meest gemotiveerde potentiële kiezers, aldus de hoogleraar.

Dat in combinatie met Musks meer dan 195 miljoen volgers zorgt voor een impact van zijn standpunten op het platform. Bovendien is het geweten dat de posts van Musk bij momenten geboost werden bij gebruikers. 

Ook het platform X kende sinds de aankondiging van Musks overname in april 2022 een verschuiving naar rechts. 0,2 procent van de Democraten verliet het platform in de eerste 24 uur na de aankondiging, 0,8 procent nieuwe Republikeinen kwamen erbij. Na de effectieve overname was er ook een duidelijk patroon te merken: een sterk dalend aantal volgers bij Democratische kandidaten (soms tot 100.000), tegenover een sterk stijgend aantal bij Republikeinse.

Een andere studie toonde aan dat democraten zich minder welkom voelen om hun politieke ideeën op het platform te uiten dan republikeinen (33 tegenover 54 procent). Echter, over het algemeen zijn Democraten wel nog steeds in de meerderheid op het platform (26 tegenover 20 procent). 

Contactmethode en omvang

Ten slotte kunnen volgens Kerremans ook vragen gesteld worden bij de manier van bevraging. Volgens Kerremans maakt een goede poll gebruik van een veelheid aan contactmethodes omdat "het focussen op één contactmethode potentiële respondenten uitsluit die net via die methode niet bereikt kunnen worden". 

Hij geeft daarbij het voorbeeld van een telefoonbevraging. Zo is niet iedereen per se bereikbaar op de momenten dat men telefoneert en is het bekomen van GSM-nummers verre van evident, stelt hij. 

Hetzelfde kan je zeggen over X: niet iedereen gebruikt X, was actief op het moment van de poll enzovoort. Dit, in combinatie met alle andere factoren, zorgt ervoor dat de resultaten van de poll helemaal niet betrouwbaar zijn en overeenkomen met de realiteit.

(Stand van zaken: 05.09.2024)