Vermeend lockdownbevel WHO vanwege mpox is verzonnen

Op 14 augustus heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de opmars in Afrika van een nieuwe variant van het mpox-virus, voorheen bekend als apenpokken, aangemerkt als een internationale noodsituatie. Op Facebook gaat nu het gerucht rond, dat de WHO regeringen zou "opdragen" om "mega-lockdowns te plannen", omdat het VN-agentschap de kans groot zou achten dat het virus een "dodelijke pandemie" zal veroorzaken. Waar of niet waar?

Beoordeling

De bewering is verzonnen. Een woordvoerder van de WHO bevestigt aan Deutsche Presse-Agentur (dpa) dat de WHO geen regeringen heeft opgedragen zich voor te bereiden op lockdowns en dat de WHO dergelijke bevelen ook niet kan geven. De directeur van de WHO-regio Europa heeft juist expliciet gezegd dat er géén lockdowns nodig zullen zijn om mpox te beteugelen.

Feiten

De WHO maakt zich grote zorgen over de nieuwe variant van het mpox-virus, die een snelle opmars maakt in Afrika. De variant, clade 1b genaamd, werd vorig jaar ontdekt in de Democratische Republiek Congo (DRC). Dit jaar werden er in de DRC al meer dan 15.600 gevallen van de ziekte gemeld, en tot vorige week al 537 sterfgevallen. Het virus verspreidt zich nu ook in omliggende landen.

Om die reden bestempelde de WHO de uitbraak vorige week tot internationale noodsituatie. "[...] het is duidelijk dat een gecoördineerde internationale reactie nodig is om deze uitbraken te stoppen en levens te redden," zei WHO-directeur-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus.

Geen lockdowns

Dat betekent niet dat de WHO lockdowns nodig acht om de uitbraak van het virus te beteugelen. "De WHO heeft regeringen niet opgedragen om zich voor te bereiden op het starten van harde nieuwe lockdowns, of welke lockdown dan ook, vanwege mpox. De WHO heeft ook niet verklaard dat de nieuwe mpox-variant een pandemie zal worden", laat WHO-woordvoerder Tarik Jasarevic via e-mail weten aan Deutsche Presse-Agentur (dpa).

Jasarevic benadrukt ook dat de WHO niet bij machte is om een dergelijk bevel te geven: "Als wetenschappelijke en technische organisatie biedt de WHO technisch advies en ondersteuning aan haar 194 lidstaten. Alleen de landen zelf beschikken over de soevereiniteit om beslissingen te nemen en acties te ondernemen met betrekking tot de gezondheid van hun bevolking."

Niet het nieuwe Covid

"Mpox is niet het nieuwe Covid," zei WHO-directeur voor de regio Europa Hans Kluge expliciet tijdens een videoconferentie met journalisten in Genève op 20 augustus. "We weten hoe we mpox moeten beheersen", voegde hij eraan toe.

Op vragen van journalisten of er lockdowns in het verschiet liggen, zoals tijdens de coronapandemie, was Kluge's antwoord: "Nee".

Anders dan bij de coronapandemie adviseert het WHO ditmaal ook niet om mondmaskers te dragen. Vaccins tegen mpox zijn al beschikbaar, maar de WHO adviseert ook geen massale vaccinatiecampagnes. Het advies luidt alleen om mensen die een hoog risico lopen op besmetting in getroffen gebieden te vaccineren.

Bewering van nepnieuwssite

De Facebookpost die de valse bewering verspreidde, deed dat met een link naar een artikel van de website V-Media. Onlangs plaatste deze website ook al een artikel met valse beweringen over de vogelgriep, die door dpa werden ontkracht.

Het artikel blijkt bovendien een woordelijke vertaling te zijn van een Engels artikel van de website The People's Voice. Deze website publiceert routinematig nepberichten, waarvan dpa ook al dikwijls de onzin heeft aangetoond, zoals hier en hier.

Besmettelijkere variant

Mpox is een virusinfectie die oorspronkelijk vooral in West- en Midden-Afrika voorkwam. Het is een zoönose: een ziekte die van dier op mens kan overgaan.

Het virus kan ook van mens op mens worden overgedragen. Dat gebeurt met name door intiem contact, zoals zoenen of seks met iemand die besmet is. De meeste besmettingen zijn tot nu toe gevonden bij mannen die seks hebben met mannen.

De symptomen zijn huiduitslag in de vorm van rode vlekken, bultjes of blaasjes. Deze pokken verdwijnen over het algemeen na enkele weken, maar kunnen pijnlijk zijn en littekens achterlaten op de huid. Andere symptomen zijn koorts, hoofdpijn en gezwollen lymfeklieren.

In 2022 was er al een uitbraak van mpox in Europa. Toen ging het om een andere variant, clade II. Na een piek van besmettingen in de zomer, nam het aantal meldingen in het najaar al snel af. Nu is er sprake van clade I, of specifieker clade Ib. Deze variant zou besmettelijker en gevaarlijker zijn dan de vorige. Vorige week dook de eerste bekende besmetting met deze nieuwe variant buiten Afrika op in Zweden. In Nederland zijn vooralsnog geen gevallen gemeld.

(Stand van zaken: 22.08.2024)