Gemanipuleerde beelden van Brandenburger Tor duiken op

Beelden op sociale media tonen de vlag van de Overwinning, een variant op de vlag van de Sovjet-Unie (SU), die geprojecteerd zou zijn op de Brandenburger Tor in Berlijn. Deze beelden doken op ten tijde van de herdenkingen van 8 mei 1945, de dag waarop de triomf van de geallieerden op het naziregime herdacht wordt. 

Volgens Nederlandse berichten (video hier) zou het gaan om "onbekende hackers" die de Duitse projectoren herprogrammeerden. Ook in andere talen en op Russische kanalen circuleert de claim fiks, terwijl er eigenlijk niets van aan is.

Beoordeling

De beelden werden namelijk gemanipuleerd: het symbool voor de overwinning van de Sovjet-Unie werd recentelijk niet op het Berlijnse monument geprojecteerd, melden verschillende instanties aan dpa. Bovendien tonen camerabeelden en foto's dat de Brandenburger Tor er in de gegeven periode anders uitzag.

Feiten

8 mei 1945 staat symbool voor twee belangrijke gebeurtenissen in de moderne geschiedenis: de overwinning van de geallieerden op nazi-Duitsland en het einde van de gevechten in Europa na de Duitse capitulatie.

In Europa wordt deze dag op verschillende manieren herdacht, afhankelijk van het land. In Duitsland is 8 mei geen nationale feestdag zoals bijvoorbeeld in Frankrijk en Nederland. Aan de overkant van de Rijn vertegenwoordigt deze datum zowel de nederlaag als de bevrijding van het nazi-juk. De herdenkingen zijn in Duitsland daarom soberder en reflecteren meer over de gevolgen van het nazisme en de verwoestingen van de oorlog. In Rusland vieren ze het dan weer op 9 mei, zoals ook in de Facebookpost vermeld wordt, aangezien het daar toen al nacht was.

Gefalsifieerde beelden

Op 8 mei 2024 werd de Sovjet-vlag echter niet op de Brandenburger Tor geprojecteerd. De eerste indicatie hiervoor wordt geleverd door de twee politieauto’s die in de video tussen de zuilen van de Brandenburger Tor staan. De sirenes van de politieauto's schijnen in de kleuren blauw en rood, terwijl in Duitsland politieauto's alleen blauwe waarschuwingslichten gebruiken.

Er zijn nog duidelijkere aanwijzingen voor een vervalsing. Hotel Adlon, recht tegenover de Brandenburger Tor, heeft een openbare webcam die online toegankelijk is. De camera is vanaf het hotel westwaarts gericht op de Brandenburger Tor en heeft hiermee een zeer vergelijkbaar perspectief als de nepvideo. Als je de webcamopnamen vergelijkt met de nepvideo, vallen er verschillende discrepanties op.

Zo zijn er op de webcamopnamen van 8 mei slagboomhekken voor de Brandenburger Tor te zien. Achter de Brandenburger Tor zie je ook een lange witte buis en een grote geel-zwarte kraan. Foto's en video's die tegelijkertijd op Instagram worden gepubliceerd met de hashtag #Brandenburgertor tonen ook de slagboom en de kraan. Er is echter geen spoor van deze elementen op de nepvideo.

In plaats daarvan toont de video een aantal auto's en taxi's die achter de Brandenburger Tor rijden. Dat kan niet op dit moment aangezien men bezig is de fan mile te bouwen voor de Europese kampioenschappen, die over een paar weken beginnen. De twee straten achter de Brandenburger Tor (Strasse des 17. Juni en Ebertstrasse) zijn sinds 6 mei volledig afgesloten voor auto's, zo bevestigt het verkeersinformatiecentrum van Berlijn. Noch taxi's, noch personenauto's konden op het aangegeven tijdstip in de video langs de Brandenburger Tor zijn gereden.

Ook de Duitse politie meldde Deutsche Presse-Agentur (dpa) dat de beelden vals zijn.

Geen hackers

Naast het feit dat het valse beelden zijn, vond er ook geen hacking plaats. Dat is bovendien technisch onmogelijk: in Berlijn bepaalt de burgemeester wanneer en hoe de Brandenburger Tor verlicht wordt, waarna de Senaatskanselarij opdracht geeft aan het bedrijf Boehlke Lichtertechnik.

Directeur Andreas Boehlke noemt de bewering over een hackeraanval dan ook "totale onzin". Het bedrijf gebruikt een oude Pani-projector om de Brandenburger Tor te verlichten. Technisch gezien kan zo'n apparaat niet op een computer worden aangesloten, en zeker niet op internet. "Voor elke afbeelding voegen we met de hand een dia in, zoals in een diaprojector", meldt hij.

Verboden Russische vlaggen

Ten slotte was het op 8 en 9 mei verboden om vlaggen met een connectie met Rusland op Sovjetmonumenten in Berlijn en directe omgeving te tonen door de oorlog tussen Rusland en Oekraïne, zo blijkt uit een persbericht van de Berlijnse politie.

Enkel veteranen, diplomaten en andere vertegenwoordigers uit de Tweede Wereldoorlog die deelnamen aan herdenkingsevenementen krijgen een uitzondering op deze regelgeving. Ook in 2023 en 2022, het jaar waarin Rusland Oekraïne binnenviel, gold dit verbod.

De vlag waar het hier om gaat is de vlag van de Overwinning. Die werd op 2 mei 1945 door drie Sovjetsoldaten geplant op het dak van de Reichstag, wat het einde van het Derde Rijk markeerde. Dit historische moment, vereeuwigd onder de lens van Evgueni Khaldeï, zal de vlag over de hele wereld bekend maken. Deze vlag is zeer gelijkaardig aan de traditionele Sovjetvlag, behalve de witte kleur van de hamer en sikkel, én de tekst in het midden die verwijst naar de specifieke legerafdeling van de vlag.

(Stand van zaken: 15.05.2024)