Verzinsels over vaccins en vervolgingen

De voormalig Italiaanse Minister van Volksgezondheid, Roberto Speranza zou worden "onderzocht wegens moord" vanwege zijn rol in de Italiaanse vaccinatiecampagne tegen COVID-19. Een Facebookgebruiker beweert dit, op basis van een filmpje dat hij deelt. Hij claimt ook dat Polen en Slowakije vaccinfabrikant Pfizer hebben "verbannen" en dat er "duizend politici zijn gedagvaard in meerdere landen", in relatie met het vaccineren van mensen tegen corona. Kloppen deze beweringen?

Beoordeling

Nee, er is geen bewijs dat Speranza opnieuw wordt onderzocht voor zijn rol in de Italiaanse vaccinatiecampagne, nadat een dergelijke zaak tegen hem eerder vorig jaar juist ongegrond werd verklaard. Polen en Slowakije hebben Pfizer niet verbannen en er zijn ook geen duizend politici gedagvaard in verband met hun vaccinatiebeleid.

Feiten

De bewering dat voormalig Italiaans Minister van Volksgezondheid Roberto Speranza wordt “onderzocht wegens moord” is gebaseerd op berichten in dubieuze Italiaanse media. Het gerucht stond op 23 november 2023 op de voorpagina van de Italiaanse krant La Verità. Een dag eerder was het de wereld in geholpen door Fuori dal Coro, een sensatieprogramma op de Italiaanse TV.

In dit fragment beweert presentator Mario Giordano van Fuori dal Coro dat Speranza wordt onderzocht op verdenking van moord, vanwege de vermeend schadelijke effecten van de Italiaanse vaccinatiecampagne tegen COVID-19, waarvoor Speranza verantwoordelijk was. Giordano toont een document dat moet aantonen dat de openbaar aanklager (procura) van Rome een onderzoek naar de oud-minister heeft geopend.

Het is echter volstrekt onduidelijk of dit document echt is en daadwerkelijk afkomstig van de openbaar aanklager van Rome. De Procura di Roma reageerde tot op heden niet op vragen van Deutsche Presse-Agentur (dpa) of andere factcheckers.

Italiaanse media als ANSA, La Repubblica en staatsomroep RAI publiceren een citaat van de advocaat van Speranza, waaruit blijkt dat de openbaar aanklager het bevoegde tribunaal van ministers al heeft verzocht de aanklachten tegen Speranza te archiveren. Archivering in het Italiaanse strafrecht wil zeggen dat een zaak niet in behandeling wordt genomen, bijvoorbeeld omdat de aanklacht na vooronderzoek ongegrond wordt geacht.

Het is echter óók onduidelijk waar deze – doorgaans betrouwbare – media dit citaat hebben gevonden. De artikelen verwijzen naar een persbericht van de advocaat, Danilo Leva genaamd, maar dit persbericht is nergens te vinden.

Op de website van Leva’s advocatenkantoor staat alleen een oud persbericht van juni 2023 over de archivering van een eerdere zaak tegen Speranza. Over nieuwe aanklachten en een mogelijk nieuw onderzoek naar Speranza staat hier niets. Het advocatenkantoor reageerde tot op heden niet op vragen van dpa.

Speranza, minister van Volksgezondheid toen het coronavirus begin 2020 uitbrak in Italië, werd eerder wel onderzocht op verdenking van moord. Daarbij ging het echter niet om zijn rol bij het uitrollen van de vaccinatiecampagne, maar juist om het niet snel genoeg handelen om de opmars van het coronavirus te remmen. In juni 2023 werd die zaak echter ongegrond verklaard en gearchiveerd.

Pfizer niet verbannen

De Facebookgebruiker claimt ook dat Polen en Slowakije vaccinfabrikant Pfizer hebben "verbannen," maar niets is minder waar. Op de website van de Slowaakse overheidsinstantie SUKL, het equivalent van het Nederlandse College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG), staan de vaccins van Pfizer nog gewoon op de lijst met toegestane prikken tegen het coronavirus.

Ook het Poolse Ministerie van Volksgezondheid noemt het vaccin van Pfizer in de lijst met beschikbare vaccins in het land en roept mensen op om zich te laten vaccineren.

Geen duizend aanklachten

Tot slot claimt de Facebookgebruiker dat er duizend politici zijn gedagvaard in meerdere landen in verband met het vaccineren van mensen tegen COVID-19. Dit is op zijn minst schromelijk overdreven. In veel landen is het handelen van politiek verantwoordelijken tijdens de coronacrisis wel onderzocht. Dat betekent echter niet dat overal politici voor de rechter zijn gedaagd.

Zo werd in Frankrijk gekeken naar de rol van onder andere de voormalig premier Edouard Philippe en voormalig minister van Volksgezondheid Agnes Buzyn. Philippe is echter nooit formeel aangeklaagd en de aanklacht tegen Buzyn is door een rechter van tafel geveegd. Overigens werd ook hen niets verweten omtrent de Franse vaccinatiecampagne. Er werd juist onderzocht of de politici te weinig hadden gedaan om de verspreiding van het virus te voorkomen.

In Nederland komt er nog een parlementaire enquête - een onderzoek door de Tweede Kamer - naar het handelen van de regering ten tijde van de pandemie. Dat onderzoek zou al eerder komen, maar werd uitgesteld door interne tweespalt in de commissie die het moest organiseren. De recent nieuwgekozen Tweede Kamer geeft die enquêtecommissie nu een doorstart.

(Stand van zaken: 04.01.2024)