De EU wil de verwerking van autowrakken verbeteren

De EU zou de "eigendomsrechten van voertuigeigenaren" willen afschaffen. Wie een "historisch voertuig" bezit, zou binnenkort niet meer zelf mogen beslissen of het wordt gerepareerd of gesloopt. De EU gaat voortaan op grond van een lijst criteria bepalen of de auto moet worden "afgepakt" en naar de sloop gebracht. Dit beweren Facebookgebruikers (hier en hier) op basis van "Duitse bronnen." Maar klopt het ook?

Beoordeling

Nee, de EU gaat niet zomaar auto’s van mensen afpakken. De Europese Commissie heeft een nieuwe verordening voorgesteld om de auto-industrie meer te laten recycleren. Een lijst met criteria over de toestand van een auto is bedoeld om te voorkomen dat autowrakken als tweedehands auto’s worden geëxporteerd om afvalwetten te omzeilen, aldus een woordvoerder.

Feiten

Het verhaal dat rondgaat op Facebook is afkomstig van de Duitstalige website Die Freie Welt. Op die site werd op 27 november 2023 een artikel geplaatst dat waarschijnlijk door een vertaalmachine is gehaald en zich nu ook in het Nederlands over sociale media verspreidt.

Het artikel noemt "EU-plannen," zonder duidelijk te maken welke plannen dat precies zijn. Zeer waarschijnlijk gaat het om het voorstel voor een verordening "betreffende circulariteitseisen voor voertuigontwerp en betreffende het beheer van autowrakken," dat de Europese Commissie (EC) op 13 juli 2023 indiende.

Dat voorstel is bedoeld om de Europese automobielsector duurzamer te maken, door af te dwingen dat er meer grondstoffen worden gerecycleerd. Nieuwe regels om te bepalen wanneer iemands auto "afgepakt" mag worden om te worden gesloopt, komen echter niet in de plannen voor.

Naar een circulaire autosector

De EC wil de hele autosector meer circulair maken; dat wil zeggen dat meer materialen hergebruikt moeten worden. Dat is noodzakelijk om de gestelde klimaatdoelen te halen en om de EU weerbaarder te maken tegen verstoringen van de aanvoer van essentiële grondstoffen van buiten de EU.

Om de auto-industrie meer circulair te maken, hoopt de EC winst te behalen over de hele keten: in het ontwerp, de productie en de verwerking van voertuigen aan het einde van hun levensduur. Zo is de bedoeling dat voortaan 25 procent van het plastic in nieuwe auto’s gerecycleerd is - en van het gerecycleerde plastic moet 25 procent uit autowrakken komen.

Het voorstel bevat ook regels om ervoor te zorgen dat autowrakken beter worden ingezameld en uit elkaar gehaald, zodat meer materialen hergebruikt kunnen worden en gevaarlijke stoffen niet in het milieu terechtkomen. Zo moeten erkende verwerkingsbedrijven gevaarlijke afvalstoffen uit autowrakken verwijderen en moeten verwijderde batterijen apart worden opgeslagen.

Ook moet worden voorkomen dat autowrakken "verdwijnen", door betere registratiesystemen en een verbod op het exporteren uit de EU van zogenaamde tweedehands auto’s die eigenlijk al autowrakken zijn.

Betere inzameling van autowrakken

Het voorstel van de EC bevat twee verplichtingen voor "de eigenaar van een voertuig dat een autowrak wordt." Het is de bedoeling dat de eigenaar het autowrak overdraagt aan een erkend verwerkingsbedrijf "zonder onnodige vertraging na ontvangst van informatie dat het voertuig voldoet aan [...] vastgestelde criteria voor onherstelbaarheid." Bij de betrokken registratiedienst moet dan een certificaat van vernietiging worden ingediend.

In Bijlage I van het voorstel worden criteria genoemd op grond waarvan een voertuig als technisch of economisch onherstelbaar wordt beschouwd. Een voertuig is technisch onherstelbaar wanneer het bijvoorbeeld "in stukken gesneden of gedemonteerd" is, volledig is afgebrand, of "tot boven het dashboard in water ondergedompeld" is geweest.

Een voertuig wordt als economisch onherstelbaar gezien indien de marktwaarde ervan lager is dan de kosten van de noodzakelijke reparaties om het in een technische staat terug te brengen die voldoende is om er in de EU mee te mogen rijden.

Het is echter niet zo dat de EU auto’s gaat confisqueren die in iemands garage blijven staan, ook niet als ze aan deze criteria voldoen. Woordvoerder van de EC Adalbert Jahnz laat aan Deutsche Presse-Agentur (dpa) weten dat de lijst met criteria is bedoeld om een einde te maken aan misbruik van de EU-afvalregels. Soms worden auto's die eigenlijk wrakken zijn namelijk in het buitenland verkocht als tweedehands auto's, om zo de wetten op milieubewuste verwerking van gebruikte auto's te omzeilen.

Het blijft "aan de eigenaar van de auto om te beslissen of die hem wil houden of weg wil doen," benadrukt Jahnz. "Maar wanneer die hem wil verkopen, dan wordt het een juridische kwestie of de auto nog mag worden verkocht als auto, of alleen nog mag worden verkocht als afval."

Europese regelgeving

Veel van de voorgestelde regels zijn eigenlijk niet nieuw, maar een aanscherping van regels die al bestonden in verschillende richtlijnen. Zo is het bijvoorbeeld nu ook al de bedoeling om autowrakken bij erkende verwerkingsbedrijven in te leveren. De EC wil in de nieuwe verordening die verschillende oude richtlijnen samenvoegen één nieuwe, herziene richtlijn voor de hele Europese automobielindustrie.

De EC heeft het voorstel voor de verordening voorgelegd aan de Raad van de EU en het Europees Parlement in het kader van een gewone wetgevingsprocedure. Het is dus nog niet bekend of en wanneer de verordening van kracht wordt.

(Stand van zaken: 05.12.2023)