Mysterieus boek zegt niets over oorzaak Maui-branden

Een boek over de branden op het Hawaïaanse eiland Maui zorgt op Facebook voor sterke conclusies: het zou bewijs zijn dat de ramp was gepland. Het boek zou op 10 augustus in de onlinewinkel Amazon zijn verschenen, maar wel de gebeurtenissen van 8 tot 11 augustus beschrijven. Dat klinkt inderdaad verdacht. Maar is de conclusie dat de ramp gepland was dan de juiste?

Beoordeling

Er is geen bewijs dat de branden op Maui gepland waren door de overheid of kwaadwillende machten. Het boek is inmiddels verwijderd van Amazon, en verschillende aspecten zijn problematisch. Er is bijna niets bekend over de auteur en er zijn aanwijzingen dat het boek met AI werd geschreven. Ook staat er niets in wat niet al bekend was op de dag van publicatie. Boeken in eigen beheer publiceren op Amazon is voor iedereen mogelijk.

Feiten

Fire and Fury: The Story of the 2023 Maui Fire and its Implications for Climate Change verscheen op 10 augustus 2023 op Amazon. De branden op het eiland begonnen op 8 augustus en grepen daarna snel om zich heen, met verwoesting en veel doden tot gevolg. Op 10 augustus waren de branden grotendeels onder controle.

Het boek in kwestie staat niet meer online bij Amazon. In de korte periode dat het boek verkrijgbaar was, schoot het gelijk omhoog op verschillende bestseller-lijsten. Het boek is om verschillende redenen verdacht en onbetrouwbaar, maar dat betekent niet dat het het bewijs is voor een complot rond de branden op Maui.

Iedereen kan namelijk bij Amazon in eigen beheer een boek uitbrengen, zowel gedrukte exemplaren als digitaal. Jaarlijks worden op deze manier meer dan een miljoen boeken gepubliceerd. De boeken moeten wel door een beoordeling heen, om te kijken of de inhoud voldoet aan de richtlijnen, maar daarbij wordt niet het hele boek op waarheid gecontroleerd.

Mysterieuze auteur

De Amazonpagina voor Fire and Fury is wel gearchiveerd. Hier is te zien dat het boek in de eerste zeven dagen een beoordeling kreeg van welgeteld één ster. Het gaat niet om een dikke pil. Volgens de Amazonpagina telt het boek 86 pagina's, maar volgens verschillende artikelen zijn het er in werkelijkheid maar 44.

De auteur is volgens de Amazonpagina ene Dr. Miles Stones. Zijn profiel is nog online, maar geeft geen verdere details over wie Stones is. In zijn biografie staat alleen 'Dat zeg ik liever niet'. Online is verder niets over hem te vinden.

Stones heeft meer boeken op zijn naam staam. Naast het werk over de branden op Maui, bestaat zijn repertoire uit biografieën van publieke figuren, waaronder presidentszoon Hunter Biden. Zeer opmerkelijk is dat de drie boeken (I, II, III) in het profiel van Stones en het boek over Maui allemaal binnen een tijdspanne van twee maanden geschreven zouden zijn.

Wie de vermeende auteur in de zoekbalk op Amazon intikt, krijgt in totaal zeventien boeken die werden gepubliceerd tussen 28 mei en 14 augustus, over zeer uiteenlopende onderwerpen en personen. Bijna alle boeken zijn 'momenteel niet beschikbaar'. Zoveel verschillende boeken in zo weinig tijd, dat lijkt praktisch onmogelijk.

Artificial Intelligence in het spel?

Het is goed mogelijk dat Stones wat hulp heeft gekregen van Artificial Intelligence (AI). Verschillende AI-content detectors geven aan dat de boeksamenvatting voor Fire and Fury met 99 tot 100 procent zekerheid door AI is gemaakt. Alle zinnen in de samenvatting beginnen met de titel van het boek of met de woorden 'het boek...'. Een mens had hier waarschijnlijk meer variatie in aangebracht. Ook andere media kwamen tot de conclusie dat het hier waarschijnlijk gaat om een oplichter, die met AI boeken genereert en daarmee geld probeert te verdienen.

Sinds de opkomst van de AI-technologie is er een groei in boeken op Amazon die (gedeeltelijk) zijn geschreven door AI. Sommige boeken hebben zelfs totaal onzinnige inhoud.

De factcheckers van Snopes wisten het boek over de ramp op Maui te bemachtigen en te lezen, voordat deze van de website verdween. Zij beoordelen dat het boek alleen informatie bevat, die al algemeen bekend was op 10 augustus. Waarom in de samenvatting ook 11 augustus wordt genoemd, is onduidelijk. Ook dat kan een teken van een AI-foutje zijn.

Het boek en de snelheid van de publicatie kunnen dus niet als bewijs worden gebruikt om te zeggen dat de bosbranden waren gepland. De bewering past wel in een trend: de afgelopen weken doken veel onbewezen en onjuiste theorieën op over de branden op Maui. Deutsche Presse-Agentur schreef er meerdere factchecks over. 

(Stand van zaken: 11.09.2023)