Video somt achterhaalde claims op om twijfel te zaaien

De nazi's vermoordden tussen 1939 en 1945 miljoenen mensen, waaronder tussen de vijf en zes miljoen Joden. Dit is een goed gedocumenteerd historisch feit. Een video die nu online opduikt probeert twijfel te scheppen over bepaalde aspecten van de Holocaust; een beproefde tactiek van ontkenners. De aangehaalde argumenten zijn echter achterhaald.

Beoordeling

De video zit vol met al lang achterhaalde theorieën die bepaalde aspecten van de Holocaust in vraag stellen. Deze oude claims die vooral de nadruk leggen op het aantal slachtoffers en details van gaskamers zijn al vaker weerlegd. 

Feiten

Holocaustontkenning neemt vele verschillende vormen aan. De video die online de ronde doet maakt verschillende claims rond bepaalde aspecten van de Holocaust, om zo twijfel te zaaien over of het überhaupt is gebeurd. Meerdere claims gaan over het aantal slachtoffers dat gevallen is tussen 1939 en 1945. Andere claims gaan over specifieke details in Auschwitz.

Zes miljoen

Alvorens in te gaan op de verschillende claims is het goed even in te gaan op het bekendste cijfer: zes miljoen Joodse slachtoffers. Waar komt dit cijfer vandaan? 

Het is niet geweten hoeveel Joden exact vermoord zijn in de Holocaust en een allesomvattende lijst bestaat niet. Het cijfer dat meestal genoemd wordt, zes miljoen, valt terug te voeren op Adolf Eichmann, een van de architecten van de Holocaust. Hij zou dit aantal genoemd hebben in een conversatie in augustus 1944.

Dat er geen exacte cijfers zijn, wil niet zeggen dat historici geen idee hebben van hoeveel slachtoffers er ongeveer waren. Op basis van volkstellingen voor en na de oorlog en gevonden nazi-documenten komen de meeste onderzoekers uit op een getal tussen de vijf en zes miljoen, redelijk dicht bij het aantal van Eichmann. 

Het Holocaustherdenkingscenter Yad Vashem probeert met het Names Recovery Project alle slachtoffers van de Holocaust een naam te geven. Momenteel bevat de databank zo'n 4,6 miljoen namen. Yad Vashem schat dat er nog zo'n 1,5 miljoen ontbreken.

Zes miljoen voor de oorlog

In de video passeren meerdere krantenartikels die het allemaal hebben over zes miljoen Joden die in gevaar zouden zijn, en verschenen tussen 1905 en 1943, voor dat Eichmann het cijfer noemde dus. Dat moet dan bewijzen dat dit cijfer altijd al bestond, vaak gebruikt werd en dus niet echt wijst op het aantal slachtoffers van de Holocaust. Dat is echter onzin.

Dat deze artikels het allemaal over dat cijfer hebben is niet zo vreemd, zoals deze historicus op Reddit ook al opmerkte. Wat opvalt is dat alle artikels het ronde getal van 6.000.000 noemen, geen exact aantal. Dat is omdat al deze artikels Amerikaans zijn en gaan over de gevaarlijke situatie van Joden in Oost-Europa in de eerste decennia van de 20e eeuw, specifiek door pogroms in tsaristisch Rusland, de Eerste Wereldoorlog en de Russische Revolutie.

De regio waarover sprake is, gaat grotendeels over Europees-Rusland en Polen. Rusland had aan het begin van de Eerste Wereldoorlog een Joodse populatie van zo'n 5,5 miljoen Joden. In Polen woonden zo'n 1,5 miljoen Joden. De gangbare schatting van Joden in die regio was dus zes miljoen. Het is niet zo vreemd dat Amerikaanse kranten in artikels over Europese onderwerpen met schattingen werken.

Joodse Almanak

Op 3:48 is er sprake van dat het overlijden van zes miljoen Joden helemaal niet terugkomt in de Joodse bevolkingsaantallen na de Tweede Wereldoorlog. Het 'bewijs' hiervoor komt uit de Jewish World Almanac van 1933 en 1948, waarbij er geen daling in het bevolkingscijfer te zien is.

Dit heeft echter een simpele verklaring: De almanac baseerde zich tot 1948 op de extrapolatie van bevolkingscijfers van 1938. Tijdens de oorlog werden namelijk geen bevolkingstellingen gedaan. Pas in 1948 werd dit rechtgezet. Andere bronnen wijzen overigens wel duidelijk op een daling in de Joodse bevolking na 1945.

Document Rode Kruis

De video begint door te stellen dat het Rode Kruis het officiële dodental van de concentratiekampen maar op zo'n tweehonderdduizend zou leggen. Deze claim werd al ontkracht door de factcheckers van Full Fact. 

Het document waar de video naar verwijst is opgesteld door het Special Registry Office, een organisatie gebaseerd in het stadje Bad Arolsen dat officiële overlijdenscertificaten uitschreef voor gevangenen in de concentratiekampen. Dit aantal gaat dan ook enkel over overlijdens in de kampen, waarvan het overlijden gedocumenteerd is.

Dat dit helemaal niet het volledige aantal doden van de Holocaust representeert laat het Rode Kruis ook zelf weten aan Full Fact. Een reden hiervoor is dat certificaten enkel uitgeschreven werden voor overlijdens waarvoor documentatie bestond. 

Voor bijzonder veel gevangenen was dit niet het geval aangezien ze nooit geregistreerd werden of omdat de nazi's naar het einde van de oorlog toe veel documentatie vernietigden. Daar komt ook nog eens bij dat dit enkel over doden in de kampen gaat, waar een groot deel van de Holocaustslachtoffers door mobiele eenheden werd vermoord. 

Bijstelling dodental Auschwitz

In 1990 stelde Polen officieel het aantal slachtoffers dat werd vermoord in Auschwitz bij van meer dan vier miljoen naar net minder dan twee miljoen. Deze aanpassing werd door (Joodse) Holocaust-wetenschappers toegejuicht. Dat dit gebeurde na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie is overigens geen toeval. 

Dit cijfer van vier miljoen deed namelijk vooral de ronde in Sovjetlanden en werd niet overgenomen door westerse wetenschappers. Aangezien het cijfers van zes miljoen Joodse slachtoffers voornamelijk in het westen gebruikt werd, betekende deze aanpassing in 1990 niet ineens dat het cijfer van zes miljoen niet meer klopte, integendeel. Hierdoor lagen de cijfers van Auschwitz veel meer in lijn met dit totaalcijfer. 

Dat in Sovjetlanden het cijfer van vier miljoen gebruikt werd had te maken met politieke redenen: zo wilde de Sovjetleiders in de Koude Oorlog het lijden van Sovjetburgers en -soldaten even zwaar laten doorwegen als dat van Joodse slachtoffers, wiens nazaten en familieleden voornamelijk in het op het westen gerichte Israël terecht kwamen. In 1990 erkende Polen echter dat het overgrote merendeel van de slachtoffers in Auschwitz Joods waren.

Leuchter-rapport en Auschwitzdetails

In de video wordt de zelfverklaarde 'gaskamerexpert' Fred Leuchter aan het woord gelaten. Die ging in 1988 naar Auschwitz en andere vernietigingskampen om de gaskamers te onderzoeken. Zijn analyse komt regelmatig terug bij Holocaustontkenners, maar is niet bepaald wetenschappelijk te noemen en zijn claims zijn dan ook al herhaaldelijk weerlegd.

Ook de bewering van Leuchter dat er geen blauwe schijn, wat wijst op waterstofcyanidegas, achtergebleven is op de stenen van de gaskamers is al verklaard. Het residu is wel degelijk te vinden, maar in mindere mate dan in de ontluizingsruimte van Auschwitz. 

De reden hiervoor is dat deze ruimte niet vernietigd was en de stenen langs de binnenkant dus minder aan de elementen werden blootgesteld dan die in gaskamers (waar overigens nog wel residu te vinden was). Ook werd Zyklon-B in die ruimte veel intensiever gebruikt, waardoor het logisch is dat er veel meer restanten van waterstofcyanidegas terug te vinden is. 

In de video wordt ook nog een interview met een curator van het Auschwitz-museum uit de context gehaald, waardoor het lijkt alsof de gaskamers pas na de oorlog zouden gebouwd zijn "voor toeristen". Dit argument is ook al vaak behandeld. De nazi's zelf bouwden tegen het einde van de oorlog de gaskamer in Auschwitz I om tot bunker.

Na de oorlog werd Auschwitz een museum, dat de gruwel van wat daar gebeurd was wilde tonen. Aangezien de grote gaskamers in Auschwitz II Birkenau vernietigd waren, besloot men de gaskamer in Auschwitz I, die bunker was geworden, terug tot gaskamer om te bouwen op basis van nazi-plannen en ooggetuigenverslagen. 

Holocaustfabels en -ontkenning

De video lijst ook nog een aantal geruchten op die de ronde deden of doen over de Holocaust, maar onwaar of niet te verifiëren bleken te zijn. Zo gaat het over een lamp die zogezegd van menselijke huid was gemaakt en het gerucht dat zeep van het vet van Joodse slachtoffers werd gemaakt. Over andere zaken zoals de gekrompen hoofden bestaat minder duidelijkheid over de authenticiteit. En dat de nazi's crematoria gebruikten staat wel vast, elektrisch of niet.

Dit deel toont echter aan dat als een detail over de Holocaust niet blijkt te kloppen dit dus wel degelijk openlijk wordt gecorrigeerd en het dus ook mogelijk is om aspecten van de Holocaust in vraag te stellen, in tegenstelling tot wat gezegd wordt rond 3:33. Mocht dat het geval zijn, zouden historici die zich met de Holocaust bezighouden een probleem hebben. Wat wel klopt is dat het zowel in Nederland als België (en meerdere andere landen) verboden is om de Holocaust te ontkennen.

De video vat het tot slot allemaal samen in een citaat van Voltaire over dat wie we niet mogen bekritiseren onze echte heersers zouden zijn. Hier wordt daar dan de Joden bedoeld. Alleen, is het citaat helemaal niet van Voltaire, maar van een notoire neo-nazi.

Het is dus wel degelijk mogelijk en niet strafbaar om bepaalde aspecten van de Holocaust onder de loep te nemen. Dat doen wetenschappers namelijk. Dat is echter niet hetzelfde als door met valse claims over details twijfel te zaaien over het feit dat de Holocaust ook echt is gebeurd. Dat is negationisme.

(Stand van zaken: 14.06.2023)