Amsterdams bedrijf importeert afval op eigen initiatief

Jesse Klaver, de voorzitter van de landelijke GroenLinks-fractie, zou persoonlijk voor een afval-deal tussen Amsterdam en Rome hebben gezorgd. Dat wordt beweerd op Facebook (hier, hier en hier). Dat een Amsterdams bedrijf afval uit de Italiaanse hoofdstad gaat importeren en verwerken, klopt. Maar heeft Klaver daar ook iets mee te maken?

Beoordeling

Nee. Het Amsterdamse afvalverwerkingsbedrijf AEB heeft op eigen initiatief afspraken gemaakt met een Romeins bedrijf. De Amsterdamse wethouders hebben daar toestemming voor gegeven. Zowel AEB als een woordvoerder van Klaver laten weten dat die laatste niets met de overeenkomst te maken heeft.

Feiten

Sinds april 2023 exporteert Rome elke week 900 ton huisvuil naar Amsterdam, omdat de Italiaanse hoofdstad kampt met een afvalprobleem. Eind maart werd daarover in verschillende media (hier, hier, hier en hier) bericht. Op Facebook gaat nu het verhaal dat Jesse Klaver, fractievoorzitter van GroenLinks in Den Haag, verantwoordelijk zou zijn voor de import-overeenkomst.

Waar dat verhaal precies vandaan komt, is niet met zekerheid te zeggen. In bovengenoemde media wordt geen woord over een initiatief van Klaver of GroenLinks geschreven. De geruchtenmolen kwam wellicht op gang omdat een Tweede Kamerlid van de PVV, Edgar Mulder, in een Kamerdebat op 19 april deed voorkomen dat het afval op initiatief van GroenLinks naar Amsterdam komt.

Mulder zei: "Waar GroenLinks het voor het zeggen heeft, bijvoorbeeld in Amsterdam, daar gaan ze actief 900 ton Italiaans huisvuil importeren om dat daar te verbranden, waardoor het een van de grootste stikstofuitstoters wordt." Hij verweet GroenLinks hypocrisie, omdat die partij zich doorgaans hardmaakt voor stikstofreductie. Hetzelfde verwijt klinkt in de Facebookposts.

GroenLinks-Kamerlid Laura Bromet gaf in haar reactie op Mulder echter aan dat haar partij het "verwerpelijk" vindt dat het afval naar Amsterdam komt. Het lijkt dus vreemd daar haar partijleider Klaver zich zou hebben ingespannen om het afval naar Amsterdam te halen.

Initiatief van afvalverwerkingsbedrijf

Het afval wordt niet geïmporteerd door de stad Amsterdam, maar door het Amsterdamse Afval Energie Bedrijf (AEB). Het AEB is volgens de eigen website een zelfstandig bedrijf dat sinds 2014 geen onderdeel meer is van de gemeente Amsterdam. De gemeente Amsterdam is wel de enige aandeelhouder.

Een woordvoerder van de gemeente Amsterdam liet aan AT5 weten dat het college van burgemeester en wethouders toestemming heeft gegeven voor de overeenkomst tussen AEB en de vuilophaaldienst van Rome. De gemeenteraad zou er geen rol in hebben gespeeld.

Deutsche Presse-Agentur (dpa) benaderde de Amsterdamse wethouder die het AEB in zijn portefeuille heeft: Reinier van Dantzig van D66. Zijn woordvoerder laat weten dat AEB over de eigen bedrijfsvoering gaat. Overeenkomsten "boven een bepaald bedrag" legt het bedrijf "op hun eigen initiatief" voor aan het college. Volgens de woordvoerder besluiten de negen wethouders dan gezamenlijk over goedkeuring. Bij deze overeenkomst gebeurde dat in augustus 2022.

GroenLinks beslist dus zeker niet alleen over de toestemming. In Amsterdam is de PvdA de grootste partij, gevolgd door GroenLinks en D66. Deze partijen leveren ieder drie van de negen wethouders die Amsterdam besturen. Burgemeester Femke Halsema heeft een GroenLinks-achtergrond, maar wordt geacht boven de partijen te staan.

Dpa sprak ook telefonisch met de manager Markt en Communicatie van AEB. Hij vertelde zelf nauw betrokken te zijn geweest bij de totstandkoming van de overeenkomst. "Wij zijn van de gemeente, maar wij zijn een zelfstandig bedrijf met een eigen CEO. Er is geen enkele politicus, geen enkele partij die ons aanstuurt." Op de vraag of Jesse Klaver iets met de overeenkomst te maken heeft gehad, antwoordde de manager: "nee, natuurlijk niet."

Ook een woordvoerder van Jesse Klaver liet aan dpa weten dat Klaver hier "absoluut niets mee te maken" heeft. Desgevraagd kon de woordvoerder Klavers standpunt over de afval-deal niet geven, "aangezien dit een lokale kwestie is." Klaver gaat er niet over.

Verwerking buitenlands afval

Sinds begin april gaat er maximaal 900 ton Romeins huisafval per trein naar AEB in Amsterdam. AEB verbrandt het afval en wekt daarmee energie op voor huishoudens en bedrijven in Amsterdam. "Dit is gunstiger voor het milieu dan dat het in Rome gestort wordt," laat een woordvoerder weten aan AT5.

Rome kampt met een groot afvalprobleem, sinds het in 2013 de grootste vuilnisbelt van Europa moest sluiten. Sindsdien wacht de stad op de bouw van een afvalenergiecentrale die er vanwege politiek gesteggel maar niet komt. Het Romeinse afvalbedrijf AMA zal 200 euro per ton, dus maximaal 180 000 euro per week betalen aan AEB om het afval over te nemen.

Een Romeinse krant bericht dat de treinladingen afval vanuit Rome naar Amsterdam rond eind mei zullen verdubbelen naar 1.800 ton afval, wat AEB een slordige anderhalf miljoen euro per maand zal opleveren.

Overigens is het importeren van afval niets nieuws. Het CBS becijfert dat in 2018 ongeveer 25 procent van al het afval dat in Nederland wordt verwerkt uit het buitenland komt. Een woordvoerder van de gemeente Amsterdam laat aan dpa weten dat AEB meerdere "buitenlandse contracten" heeft, omdat er sprake is van overcapaciteit.

(Stand van zaken: 24.05.2023)