Foute context

Chinese kloven gevolg van riviererosie

23.2.2023, 15:25 (CET)

Er is een overvloed aan echte beelden die aantonen hoe verschrikkelijk de ravage na de aardbevingen in Turkije en Syrië is. Er wordt echter ook veel beeldmateriaal foutief aan de ramp gelinkt.

Een opengescheurde aarde ziet er dramatisch uit en lijkt op het eerste zicht niet onlogisch na een verwoestende aardbeving. Een video die dit toont wordt dan ook op Facebook (hier en hier) en Twitter (hier en hier) gedeeld alsof het de provincie Hatay, in Turkije toont. Deze provincie werd bijzonder zwaar getroffen door de aardbevingen van 6 februari. Maar tonen deze beelden dat ook? 

Beoordeling

De beelden tonen kloven in China, niet de provincie Hatay in Turkije. Er is dan ook geen verband met de recente aardbevingen. 

Feiten

Een reverse image search naar de beelden leidt naar een Youtubevideo die op 4 november 2022 online werd gezet. Dat de scheuren in de grond niet het werk zijn van de recente aardbevingen staat dus vast. De titel van de video is in het Chinees en stelt dat beelden afkomstig zouden zijn uit 'Pinglu', in de Chinese provincie Shanxi.

Het begin van de video toont bijvoorbeeld dit stuwmeertje, een dam waar een weg over loopt met een gebouw op de rand van de kloof en de schuin toelopende wegen. Het valt ook op hoe recht de kloof is, wat overeen komt met wat in de video te zien is. 

De twee andere shots konden door dpa niet exact gelocaliseerd worden, Maar het derde shot (vanaf 0:06) is ook zichtbaar in de Youtubevideo. Het tweede shot is (gespiegeld) te vinden in deze video (00:11) op Douyin, het equivalent van TikTok voor Chinese gebruikers. Ook deze video werd ruim voor de aardbevingen in Turkije en Syrië online gezet, op 2 november 2022. Deze Douyingebruiker heeft meerdere video's waarop elementen uit de gedeelde Facebookvideo te herkennen zijn. 

Op al deze beelden zijn indrukwekkende kloven te zien, maar geen verwoesting. Sommige wegen volgen heel duidelijk de rand van de kloven, er staan meerdere huizen - intact - aan deze randen. Ook in de bijschriften van de video's van de kloven is nergens sprake van een ramp. 

Geologen van de universiteiten van Missouri en Californië lieten aan AP weten dat de kloven in Pinglu het gevolg zijn van riviererosie. Pinglu ligt in het Löss-Plateau, vlak aan de Gele rivier. Löss is een type bodem die snel wegwaait of erodeert, en de Gele rivier staat er dan ook om bekend enorme hoeveelheden slib als gevolg hiervan te vervoeren. Het gevolg zijn (onder andere) deze kloven. 

(Stand van zaken: 23.02.2023)

Links

Facebookpost I & II (gearchiveerd hier en hier)

Twitterpost I & II (gearchiveerd hier en hier)

Gearchiveerde video

Youtubevideo (gearchiveerd)

Pinglu County (gearchiveerd)

Stuwmeer op Google Maps (gearchiveerd)

Douyinvideo (gearchiveerd, gearchiveerde video)

Wat is Douyin? (gearchiveerd)

Douyinaccount (gearchiveerd)

Artikel AP (gearchiveerd)

Löss-plateau (gearchiveerd)

Löss (gearchiveerd)

Sediment Gele rivier (gearchiveerd)

Over dpa-factchecks

Deze factcheck is geschreven in het kader van het Third Party Fact Checking-programma van Facebook/Meta. Meer informatie over dit initiatief vindt u hier.

Uitleg van Facebook/Meta over de omgang met accounts die onjuiste informatie verspreiden, vindt u hier.

Inhoudelijke aan- of opmerkingen kan u sturen naar factcheck-netherlands@dpa.com met een link naar de desbetreffende Facebookpost. Gelieve hiervoor de juiste sjablonen te gebruiken. Richtlijnen voor bezwaren vindt u hier.