HAARP-installatie in Alaska kan geen aardbeving veroorzaken

Speculaties en geruchten over dat andere landen de aardbeving in Turkije zouden hebben opgewekt, zijn ook in Nederland populair. Een video met lichtflitsen moet daarbij als een bewijs dienen dat er iets vreemds aan de hand is bij de aardbeving en dat er sprake zou zijn van een ‘HAARP-aanval’. Maar die lichtflitsen zijn niet zo ongebruikelijk.

Beoordeling

Het onderzoeksproject HAARP kan geen aardbeving veroorzaken. Het project werkt met hoge frequentie-radiogolven en die kunnen geen steenverschuiving in de aardkorst veroorzaken. Het gebied in Turkije waar het epicentrum van de aardbevingen was, ligt op de grens tussen verschillende tektonische platen. Lichtfenomenen tijdens aardbevingen zijn vaak te verklaren door de beschadiging van stroomvoorzieningen.

Feiten

Turkije en Syrië kregen in de vroege ochtend van 6 februari te maken met een zware aardbeving, gevolgd door nog een hevige beving een paar uur later en honderden naschokken. De natuurramp kostte aan tienduizenden mensen het leven.

De video met flitsende lichten lijkt recent te zijn, hoewel Deutsche Presse-Agentur (dpa) de exacte locatie niet heeft kunnen achterhalen. De beelden lijken voor het eerst op verschillende websites, zowel Nederlands als Turks, te verschijnen op de dag van de beving.

Uit het Facebookbericht blijkt dat geruchten rondgaan dat de natuurramp werd veroorzaakt door HAARP. De aanwezigheid van 'licht en bliksem' moet dat bewijzen. Bliksemschichten zijn in de video echter niet te zien. Het enige wat te zien is, zijn lichtflitsen die de hemel kort verlichten. Vanaf 0.25, wanneer de beving steeds heviger wordt, vallen ook meer lichtbronnen rondom de persoon die filmt uit en wordt het steeds donkerder in de wijk. De flitsen lijken eerder te wijzen op een stroomnetwerk dat niet meer normaal functioneert en vervolgens uitvalt door de kracht van de beving, dan bliksem.

Het Duitse federale instituut voor geowetenschap, BGR, liet eerder al op verzoek van dpa weten dat stroomuitval de meest voorkomende oorzaak is van lichtfenomenen die te zien zijn tijdens een aardbeving. Er wordt in het geval van zulke lichtflitsen ook wel eens gewezen op zogenaamde ‘aardbevingslichten’, opgewekt door de beving. Maar over het bestaan ervan en de manier waarop deze zouden ontstaan, lopen de theorieën in de wetenschap uiteen.

Aardbevingen en HAARP

De aardbevingen in Turkije en Syrië kunnen niet door HAARP zijn opgewekt. Het strookt niet met de werkelijke functie van ‘HAARP’ (High-frequency Active Auroral Research Program). HAARP-onderzoekers bestuderen de ionosfeer door middel van radiogolven. Dpa ontkrachtte al een andere bewering die dit onderzoeksprogramma in Alaska koppelde aan de aardbevingen van begin februari.

De directeur van het Geofysisch instituut van de universiteit van Alaska, Robert McCoy, legde in 2021 al eens uit dat HAARP maar een klein deel van de ionosfeer onderzoekt: een zone van 100 bij 100 kilometer die recht boven het instituut is. Het onderzoeksgebied reikt dus bij lange na niet tot Turkije en Syrië.

"HAARP is een hoge frequentie-zender (zoals een korte golf-radio)," legt McCoy uit. "Zendingen van HAARP veroorzaken maar een klein effect op de ionosfeer voor een paar seconden. De faciliteit wordt bovendien maar enkele uren per jaar gebruikt".

Prof. dr. Oliver Heidbach, geofysicus bij het Duitse geologie-onderzoekscentrum GFZ, verklaart aan dpa waarom HAARP geen aardbeving kan veroorzaken: "Radiogolven kunnen geen steenverschuiving in de aardkorst veroorzaken, en dus ook geen drukveranderingen. Daarom kunnen ze ook geen aardbeving veroorzaken."

HAARP heeft een kracht tot 3.6 megawatt. "Dit is hetzelfde als de kracht van 3600 broodroosters," legt Heidbach uit. "Wat verwaarloosbaar klein is in vergelijking met de kracht die nodig is om een aardbeving te veroorzaken".

Politieke spanningen

De reden voor de geruchten dat de aardbevingen zijn opgewekt, zoeken mensen in de politieke situatie. Zij zien het als verdacht dat ambassades van grote Europese landen eerder in Turkije werden gesloten en dat burgers van die landen werden gevraagd Turkije te verlaten.

Het consulaat van Nederland in Istanbul was inderdaad tijdelijk dicht voor publiek. Ook de consulaten van Duitsland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk waren tijdelijk gesloten in de Turkse stad. Istanbul ligt niet in het aardbevingsgebied, maar helemaal aan de andere kant van het land. Een ‘geplande aardbeving’, zoals wordt gesuggereerd, zal dus niet de reden zijn dat hier consulaten werden gesloten.

De reden voor de sluiting was volgens de verschillende Europese landen het veiligheidsrisico. De spanning tussen Turkije en verschillende Europese landen liep eind januari op toen in de Zweedse hoofdstad Stockholm een koran werd verbrand bij een protest bij de Turkse ambassade. De Turkse president Erdogan liet daarna weten dat Zweden niet hoeft te rekenen op steun van Turkije bij hun aanvraag voor NAVO-lidmaatschap. Ook in Nederland werd in januari een koran verscheurd, waarna de Nederlandse ambassadeur bij de Turkse regering op het matje moest komen.

Er is niets wat erop wijst dat de aardbeving iets anders was dan een natuurramp. Het gebied waar de beving plaatsvond ligt op de grens tussen verschillende tektonische platen. Aardbevingen komen door de positie van de platen regelmatig voor in dit deel van Turkije.

(Stand van zaken: 13/02/2023)