Hugo Boss houdt het al jaren bij alleen modieuze kleding

"De geschiedenis herhaalt zichzelf", klinkt het vervaarlijk in deze Facebookpost. Het bekende modemerk Hugo Boss zou namelijk aangekondigd hebben 100.000 militaire uniformen voor Oekraïne te gaan maken. Dat zou ze ook al gedaan hebben in de Tweede Wereldoorlog - onder andere de bruinhemden zouden van Boss' hand zijn - wordt in de post beweerd. Een zogenaamd oude affiche van de Boss collectie uit 1934 dient als bewijs. Deze uitspraken passen in het pro-Russische narratief dat er een analogie tussen Oekraïne en nazi-Duitsland zou zijn. Maar, wat klopt er van dit Hugo Boss-verhaal en is deze vergelijking überhaupt te trekken?

Beoordeling

Het modemerk Hugo Boss gaat geen militaire uniformen voor Oekraïne maken. Voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft het bedrijf - dat toen nog een kleine kleermakerij was en niet het modehuis van vandaag de dag - voor de nationaalsocialisten kleding in elkaar genaaid, maar niet ontworpen. De affiches van de collectie uit 1934 die bij de post gedeeld worden, zijn daarom ook nep.

Feiten

Hugo Boss heeft nergens aangekondigd militaire uniformen voor Oekraïne te gaan maken, in welke vorm dan ook. De informatie is niet op de officiële kanalen van het merk te vinden, zoals in de persberichten op de officiële website, op Twitter of Instagram (hier en hier), noch op de officiële website van het Oekraïense leger.

Een woordvoerder van Hugo Boss laat Deutsche Presse-Agentur (dpa) via de mail weten dat het hier om nepnieuws gaat, en ze stappen ondernemen om verdere verspreiding van de claim op sociale media tegen te gaan.

Verleden Hugo Boss - geen analogie

Waar baseert deze bewering zich dan op? Het lijkt erop dat ze een analogie wil trekken tussen het oorlogsverleden van het merk Hugo Boss uit de jaren dertig en veertig en het huidige pro-Russische narratief dat Oekraïne fascistisch zou zijn.

Het klopt namelijk dat het bedrijf Hugo Boss voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog voor de nationaalsocialisten kleding vervaardigde. Let wel: het bedrijf was toen nog niet het modehuis dat we nu kennen, maar een familiebedrijfje dat ook kleding voor postbodes en politieagenten maakte. Er is geen enkele aanwijzing dat Hugo Boss ooit daadwerkelijk kleding voor de nazi's heeft ontworpen. Het bedrijf heeft ze in elkaar gezet, als een van de velen duizenden "Schneidereien" toentertijd.

Het merk erkende in de jaren negentig publiekelijk dit oorlogsverleden, waar ze naar eigen zeggen geen weet van had. Ze liet het onderzoeken door een Duitse historicus, die in 2011 een onderzoek publiceerde en maakte publiekelijke excuses.

Na de oorlog, en na de dood van oprichter Hugo Ferdinand Boss, is de merknaam overgenomen door diens schoonzoon Eugen Holy. In de jaren vijftig begon het bedrijf mannenpakken te produceren en groeide het langzaam uit tot het modehuis dat we vandaag de dag kennen, met eigen collecties.

Knip- en plakwerk in het "oude" affiche

Het affiche dat bij de post gedeeld wordt, waarop verschillende uniformen van de nationaalsocialisten te zien zijn met het bijschrift "1934 Collection Boss, Hugo Boss" is dan ook een photoshop. Het is geen werkelijk affiche geweest van Hugo Boss. Dit bevestigd ook professor Elisabeth Timm van de WWU Münster, die onderzoek deed naar het oorlogsverleden van Hugo Boss, aan Deutsche Presse-Agentur (dpa).

Het vermeende officiële affiche gaat al langer rond op het internet - in verschillende vormen - en wordt ook te koop aangeboden voor een flinke prijs, maar er is niets origineels aan.

Wie in de historische archieven duikt, komt er al snel achter dat het jaren dertig logo van Boss er toen anders uit zag (zie hier, pagina 30 en 31). In deze oude krantenadvertenties maakt Boss reclame voor zijn eigen kleermakerij. Het bedrijf is overduidelijk nog geen modehuis dat een "collectie" lanceert, zoals het neppe affiche wil doen geloven.

Dpa heeft niet de oorsprong van ieder figuur op het gefotoshopte affiche kunnen ontdekken, maar de persoon midden op de collectieposter is in ieder geval een tekening van deze bekende foto van Heinrich Himmler uit 1938. De drie figuren samen, zoals op het affiche, vinden we terug op deze blog (vijfde afbeelding van boven) en zouden afkomstig zijn uit dit boek uit 1980 van Pierre Turner en Brian Davis.

Een vrijwel identieke tekening van de twee figuren op het rechter plaatje, naast het neppe affiche in de Facebookpost, vinden we in dit "Organisatieboek" van de NSDP uit 1937 (zie pagina 524).

Knip- en plakwerk, samen met een beperkte kennis van de geschiedenis, hebben internetgebruikers dus al jaren voor de gek weten gehouden. Ook de bewering dat Hugo Boss voor de Oekraïense militaire aan de slag zou gaan, kan aan dit rijtje toegevoegd worden.

Opmerking: in de eerste alinea onder de tussenkop 'knip- en plakwerk in het "oude" affiche' is de beoordeling van het bronmateriaal door professor Timm later toegevoegd.

(Stand van zaken 19.1.2023)