Foto's plaggenhutten Drenthe van na afschaffing slavernij

Arme families voor hun woonst: plaggenhutten en houten constructies; de armoede spat van de foto's. Volgens een Facebookgebruiker zijn hier de woonomstandigheden van het 'gewone volk' in Nederland te zien ten tijde van de slavernij, waarvoor de Nederlandse regering excuses heeft gemaakt. 

Beoordeling

De gebruikte foto's tonen geen Nederlanders in armoede in de periode van de slavernij. Het gaat om inwoners van plaggenhutten in Drenthe in de jaren '20 en '30 van de twintigste eeuw. 

Feiten

De Facebookpost kadert in het debat van de excuses van de Nederlandse staat voor het slavernijverleden. Met deze post neemt de Facebookgebruiker stelling in over het feit of de gewone Nederlander zich verantwoordelijk moet voelen voor de historische slavenhandel, aangezien het 'gewone volk' in Nederland in die periode ook erg arm was.

Op het debat rond verantwoordelijkheid en armoede van de gewone Nederlander in deze periode wordt hieronder verder ingegaan. De foto's die gebruikt worden om het punt rond armoede van de gewone Nederlander tijdens de slavenhandel aan te tonen, zijn echter verkeerd gedateerd, en stammen van na de afschaffing van de slavernij door Nederland. 

De vier beelden dateren van 1926, ergens in de jaren '20, 1936 en nogmaals 1936. Ze tonen allen inwoners van plaggenhutten in Drenthe. Plaggenhutten werden bewoond door arme arbeiders op het platteland, die geen geld hadden voor een betere woonst. De beelden tonen dus wel degelijk Nederlanders in bittere armoede, maar wel meer dan vijftig jaar na de afschaffing van de slavernij, in 1863.

Excuses slavernijverleden 

De betrokkenheid van Nederland bij de slavenhandel start volgens de Canon van Nederland in de zeventiende eeuw, wanneer Nederlandse kolonisten mensen beginnen te verhandelen voor het werk op plantages, mijnen en in het huishouden. Op 1 juli 1863 wordt slavernij in Nederland definitief afgeschaft. Op 19 december 2022 heeft premier Rutte namens de Nederlandse staat officieel excuses aangeboden voor de rol die de Nederlandse staat gespeeld heeft in de slavenhandel. 

Deze excuses leidde tot gemengde reacties, zowel over de locatie en timing van de excuses, als over de vraag of de excuses überhaupt moesten aangeboden worden. Als er excuses worden aangeboden, betekent dit dat er iemand verantwoordelijk gehouden wordt en Rutte maakte deze verontschuldigingen in naam van de Nederlandse staat.

De vraag wie verantwoordelijk was, is onderwerp van historisch debat; de Nederlandse bedrijven die de handel dreven, de Nederlandse steden en staat die de handel faciliteerden of zelfs heel het Nederlandse volk? De slavenhandel, net als productie van goederen door slaven, had in ieder geval een impact op de Nederlandse economie.

Armen in Nederland

Dat wil echter niet zeggen dat iedereen in Nederland rijk werd dankzij de slavenhandel. Doorheen de geschiedenis leefde een groot deel van de Nederlandse bevolking in armoede. Dit was niet anders tijdens de periode van slavenhandel, al had deze handel in mensen een invloed op de Nederlandse economie.

(Stand van zaken: 22.12.2022)