In Nederland bepaal je zelf wat je op internet schrijft

Volgens een screenshot dat online circuleert is D66 van plan een internetvergunning in te voeren en te bepalen wie er op internet iets mag schrijven. Minister Kajsa Ollogren zou dit in WNL op Zondag benadrukt hebben. 'China 2.0 is dichterbij dan de meeste denken', schrijft deze Facebookgebruiker verontrust bij de afbeelding. Laat D66 zich werkelijk inspireren door het dictoriale China? Juist niet, in het eigenlijke interview spreekt Ollongren over het gevaar van nepnieuws en de macht van internetforums.

Beoordeling

D66 is niet van plan, en was dit ook nooit, om aan de hand van internetvergunningen de vrijheid van meningsuiting online in te perken.

Feiten

De tekst in de screenshot is terug te vinden op de website hcc genealogie. Dit is een plek waar hobbyisten allerlei informatie verzamelen die met de digitale wereld te maken heeft. Omdat er geen datum bij het bericht vermeld staat en het in de internetarchieven niet terug te vinden was, is het niet te herleiden wanneer het bericht geplaatst is.

Het bericht baseert zich op uitspraken die Kajsa Ollogren 'onlangs' in het programma WNL op Zondag had gedaan. Het gaat blijkbaar om deze uitzending van 17 december 2017.

Toentertijd was Ollongren minister van Binnenlandse Zaken. In WNL ging het gesprek over hoe desinformatie op sociale media en de macht van online platforums zoals Twitter en Facebook binnen de perken te houden zijn. Ollongren geeft aan met Facebook in gesprek te zijn hoe met nepnieuws op het platform om te gaan. Met NU.nl en de Universiteit van Leiden begon ze een samenwerking voor factchecking.

In minuut 1:03 zegt Ollongren expliciet: 'Ik wil natuurlijk nooit dat de overheid gaat bepalen wat de inhoud is [op de social media platforums]. Daar moet je heel ver weg van blijven'. Het is dus ironisch dat net deze uitspraken van Ollongren uit hun context worden gehaald en als desinformatie de ronde doen op sociale media.

In minuut 1:13 haalt presentator Rick Nieman een destijds nieuw rapport van het Centraal Planbureau (CPB) aan, waarin de aanbeveling werd gedaan om een vergunningsstelsel in het leven te roepen voor internetaanbieders. Hierover zegt Ollogren dat ze dat op zich een goed idee vindt, maar plaats er ook kanttekeningen bij.

Het CPB-rapport

In het rapport van 15 december 2017 brengt het CPB de risico's in kaart van de macht van internetplatforums (zoals Twitter en Facebook) en de verontrustende verspreiding van desinformatie (zie pagina 8). Het CPB noemt zes maatregelen om dit in te perken (zie pagina 14). In deze context wordt een 'vergunningsstelsel' geopperd, waarmee de overheid grip zou kunnen krijgen op de vrije markt van online platforums. Los van het feit dat het tot een dergelijke maatregel nooit gekomen is, is er dus ook nooit over een internetvergunning voor individuele gebruikers gesproken.

Verkiezingsprogramma D66

In het huidige verkiezingsprogramma van D66 is overigens ook niets over een vergunningsstelsel te vinden, maar wel aandacht voor digitale veiligheid. De partij wil nog steeds persoonlijke data beter beschermen en de macht van grote technologiebedrijven inperken, die bijvoorbeeld meer informatie over de individuele gebruiker bezitten dan andersom. De partij wil dat de grondrechten van burgers gewaarborgd blijven.

Van dictatoriale praktijken hier in Nederland dus geen sprake. Het circulerende bericht op Facebook werd door Deutsche Presse-Agentur gecheckt in het kader van een factcheckingprogramma. Een onafhankelijke partij, dus niet het platforum zelf of de overheid, controleert hierbij de waarheidsgetrouwheid van berichten op sociale media. Dit beperkt op geen enkele manier de vrijheid om dingen online te plaatsen.

(Stand van zaken: 21.11.2022)