Gefotoshopte voorpagina Charlie Hebdo gaat rond online

De vermeende voorpagina van een 'speciale uitgave' van Charlie Hebdo wordt ook in Nederland gedeeld. Met het speciale nummer zou het satirische tijdschrift razendsnel inhaken op het nieuws dat een raket op 15 november 2022 twee mensen doodde in een Pools dorp aan de grens met Oekraïne. Maar maakte het controversiële tijdschrift inderdaad satire van dit incident?

Beoordeling

Deze uitgave is niet echt van Charlie Hebdo. Het nieuwste nummer, dat op 16 november 2022 uitkwam, gaat over een ander onderwerp.

Feiten

De cover die wordt gedeeld toont twee mannen die het 'in hun broek doen van angst' en staan te trillen bij een krater door een raketinslag. Op de raket staat een Oekraïense vlag. De mannen zeggen 'Kurva' (een Pools scheldwoord en bekend stopwoord) en 'Massacre de Volhynie 2.0'. Dit verwijst naar een bloedbad dat Oekraïense nationalisten aanrichtten tijdens de Tweede Wereldoorlog in een destijds Poolse regio.

De cartoon is alleen niet van Charlie Hebdo en deze voorpagina is dus ook gefotoshopt. Charlie Hebdo komt altijd uit op woensdag, deze week was dat dus op 16 november. Op 15 november werd de voorpagina al onthuld op Twitter. Deze gaat niet over de raket in Polen, maar over een Franse kwestie. Meer over de onderwerpen die in deze uitgave worden besproken, staat op de website. Er wordt nergens door Charlie Hebdo gesproken over een speciale extra editie over de raketinslag.

Op de nepversie staat rechts bovenin ook de publicatiedatum van 16 november. Het is heel onwaarschijnlijk dat de redactie op die datum een 'speciale uitgave' over de raket had kunnen uitbrengen. De inslag was namelijk om 15.40 uur op 15 november. Een hele editie hierover maken, deze laten drukken en verspreiden om op 16 november in de winkels te liggen is praktisch onmogelijk.

Oorsprong onbekend

Zoals vaak het geval is bij cartoons, staat ook op deze nagemaakte cover een handtekening in de hoek. Deze lijkt erg op de handtekening van Juin, één van de cartoonisten van Charlie Hebdo. Op de webpagina met zijn werk is deze tekening alleen niet terug te vinden.

De Nederlandse Facebookpost geeft de tekst in het Nederlands, maar ook in het Russisch. Het Telegramkanaal van Scott Ritter wordt genoemd als bron. Zijn naam staat in het cyrillisch schrift ook als watermerk over de cartoon.

Scott Ritter is een auteur en oud-militair die pro-Russische berichten verspreidt, met meer dan 81.000 abonnees op Telegram. In zijn kanaal is de cartoon op het moment van schrijven niet terug te vinden. Het verspreidt zich ook zonder watermerk sinds zeker de middag van 16 november op sociale media.

Waar de cartoon precies vandaan komt, blijft onduidelijk. Charlie Hebdo heeft de cartoon echter niet gedeeld en deze voorpagina van het tijdschrift bestaat niet. Het is overigens niet de enige neppe Charlie Hebdo-voorpagina die deze maand de ronde doet. Dpa schreef al een Franstalige factcheck over een ander geval.

(Stand van zaken: 17.11.2022)