Lula trok wel degelijk publiek bij verkiezingsrally

De beslissende tweede ronde van de Braziliaanse presidentsverkiezingen staat voor de deur. Op 30 oktober kiezen de Brazilianen tussen de zittende president Jair Bolsonaro en zijn uitdager, voormalig president Lula da Silva. De eerste ronde werd door Lula gewonnen, met 48 procent van de stemmen, tegen 43 procent voor Bolsonaro.

Een fotocollage die de echtheid van die uitslag in twijfel trekt, circuleert op Facebook. De linkerfoto zou een verkiezingsbijeenkomst van Lula tonen: een vrijwel leeg plein met een handjevol mensen in rood. De rechterfoto moet een rally van Bolsonaro voorstellen: een enorme mensenmassa in Braziliaans geel en groen. Lopen er echt zo weinig mensen warm voor Lula? En zoveel voor Bolsonaro?

Beoordeling

De bewering is misleidend. De foto die de rally van Lula moet tonen, is ’s middags genomen, terwijl de rally pas ’s avonds plaatsvond. In de avond stond het plein vol met mensen. De rechter foto is gemaakt tijdens de viering van de 200-jarige onafhankelijkheid van Brazilië. Bolsonaro wordt beschuldigd van het kapen van deze viering voor zijn eigen verkiezingscampagne.

Feiten

De fotocollage verscheen in aanloop naar de eerste verkiezingsronde in Brazilië veelvuldig op sociale media. De percentages die aan de foto’s werden toegevoegd, werden aangepast aan de peilingen van het moment. Op 12 september 2022 deelde Bolsonaro-aanhanger Carla Zambelli, federaal afgevaardigde van het kiesdistrict São Paolo, de foto’s op Twitter. Op 13 september deed ook Bolsonaro’s oudste zoon Flavio dat.

Lula’s verkiezingsbijeenkomst

Een reverse image search leidt naar de herkomst van beide foto’s. De oudste versie van de linker foto die Deutsche Presse-Agentur (dpa) op het spoor kwam, verscheen in de nacht van 31 augustus op 1 september 2022, om 2:06 uur, op een pro-Bolsonaro Twitteraccount. De begeleidende tekst luidt: Lula’s evenement vandaag in Manaus.

Op Lula’s eigen website valt te lezen dat de presidentskandidaat inderdaad op 31 augustus in Manaus een rally hield. De locatie was Espaço Via Torres. Satellietbeelden van Google Maps bevestigen dat het terrein op de foto uit de Tweet inderdaad Espaço Via Torres in Manaus is. Dit wordt ook bevestigd door Reuters.

Echter, op de website van Lula valt ook te lezen dat het evenement pas vanaf 18:00 uur zou plaatsvinden. Op timeanddate.com is te zien dat de zon in Manaus op 31 augustus om 18:01 uur onderging. Gezien het licht op de foto die Lula’s rally zou moeten tonen, is die foto toch wel even voor zonsondergang genomen. Als de foto dus daadwerkelijk van die dag afkomstig is, dan werd hij gemaakt voordat de rally echt begon.

Vele foto’s en video’s tonen dat Espaço Via Torres in de avond van 31 augustus juist volgepakt was met mensen die naar Lula kwamen luisteren. Voorbeelden zijn te vinden op Lula’s officiële Twitteraccount, de website van persbureau BNC Amazonas en het Twitteraccount van deze Braziliaanse journalist.

Op het YouTubekanaal van het Braziliaanse Poder360 is ook een live-uitzending van Lula’s rally terug te vinden.

Onafhankelijkheidsdag Brazilië

De rechterfoto uit de Facebookpost toont de Esplanada dos Ministérios in de Braziliaanse hoofdstad Brasília. Het is moeilijk te zeggen welk deel van de grote mensenmassa daadwerkelijk voor presidentskandidaat Bolsonaro is gekomen. De foto toont namelijk de viering van het 200-jarige bestaan van onafhankelijk Brazilië, op 7 september 2022.

Bolsonaro sprak bij deze gelegenheid het Braziliaanse volk toe. Zijn tegenstanders en internationale media beschuldigen hem ervan dat hij de nationale feestdag kaapte om campagne te voeren.

Bolsonaro woonde die dag militaire parades bij in Brasília en Rio de Janeiro. Hij sprak daarbij niet of nauwelijks over de Braziliaanse onafhankelijkheidsstrijd. Wel maakte hij van de gelegenheid gebruik om zijn tegenstander Lula te bekritiseren en door het slijk te halen, zo melden Reuters en de NOS.

Bij het bekendmaken van zijn nieuwe kandidaatschap in juli 2022 had Bolsonaro zijn sympathisanten al opgeroepen om hem te steunen tijdens de viering van Onafhankelijkheidsdag, zo melden onder anderen de NOS en AP.

Ondanks eerdere hints van Bolsonaro dat hij de verkiezingsuitslag wellicht niet zou accepteren, heeft hij na de eerste verkiezingsronde geen uitlatingen meer gedaan over al dan niet bestaande fraude. Het Witte Huis liet in een verklaring weten dat alles erop wijst dat de verkiezingen in Brazilië eerlijk verlopen, aldus Reuters.

(Stand van zaken: 20.10.2022)