Coronavaccins voorkomen ziekte, transmissie ligt moeilijker

Sociale media, zeker de vaccinkritische kant, was deze week in rep en roer vanwege een uitspraak van de Nederlandse Europarlementariër Rob Roos. Hij liet namelijk weten dat een vertegenwoordiger van Pfizer in het Europees Parlement zou hebben toegegeven dat hun coronavaccin nooit getest werd op het voorkomen van verspreiding. Dit zou het bewijs zijn dat de boodschap, of 'vaccindwang', van de Nederlandse overheid om je te laten intenten ter bescherming van een andere een leugen was. Is het compleet nieuwe informatie, zoals Roos het voorstelt, of iets dat al veel langer bekend is?

Beoordeling

Het Pfizervaccin werd inderdaad oorspronkelijk niet getest op het voorkomen of beperken van transmissie. De coronavaccins voorkomen niet alle besmettingen, maar helpen wel om ernstige ziekte en alle gevolgen van dien te voorkomen. Dit is al geweten sinds hun introductie eind 2020.

Feiten

De bewering is afkomstig van een vraag die de Nederlandse Europarlementariër Rob Roos stelde in het Europees Parlement. Daar vond op 10 oktober een bijeenkomst van het comité over de coronapandemie plaats, waar ook een vertegenwoordiger van Pfizer aanwezig was.

Dit nieuws wordt nu online volop voorgesteld alsof het nieuwe en schokkende informatie is. Nieuw is het alvast helemaal niet. In het persbericht waarin de Amerikaanse FDA hun noodautorisatie van het Pfizervaccin aankondigde op 11 december 2020, was al te lezen: "Op dit moment is er geen data beschikbaar die aantoont hoe lang het vaccin bescherming zal bieden, noch of het transmissie van SARS-CoV-2 van persoon tot persoon voorkomt."

Het originele evaluatierapport van het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) zegt exact hetzelfde: "Het is op dit moment niet bekend of het vaccin beschermt tegen asymptomatische infectie, noch of het een impact heeft op virale transmissie."

Op het moment dat de coronavaccins initieel werden goedgekeurd voor gebruik was het dus absoluut geweten dat er geen data was over de impact op transmissie. Deze informatie was ook publiek toegankelijk.

Voorkomen ernstige ziekte

Wat de klinische studie wél onderzocht is of het vaccin beschermt tegen symptomatische ziekte. En dat doet het ook: het Pfizervaccin had oorspronkelijk een werkzaamheid van 95%. Met andere woorden, het beschermt tegen ernstige ziekte en dus ook ziekenhuisopname. Dat is iets anders dan transmissie: eens je toch besmet bent, kan je het virus op jouw beurt doorgeven.

Vervolgonderzoek

Het onderzoeken en meten van transmissie is niet evident. Een Britse studie van begin 2021 wees uit dat de vaccins wel degelijk een besmetting helpen voorkomen, en zo indirect een effect hebben op transmissie. Iemand die niet besmet is, kan ook geen anderen besmetten. Zeggen dat de overheid liegt door te zeggen dat je anderen beschermt met je vaccinatie, is dus te kort door de bocht. Omdat je minder kans hebt om ziek te worden, is er wel degelijk minder kans om het door te geven. Dat Pfizer dit in de klinische studies niet concreet onderzocht, betekent niet dat het uitgesloten is.

Die bescherming neemt wel geleidelijk af in de weken en maanden na inenting. De nieuwe opkomende varianten gooien daarbij ook nog eens roet in het eten. De deltavariant remde dit effect, en het is nog uitgesprokener bij de omikronvariant.

(Stand van zaken: 14/10/2022)