Insecten zijn veilig voor menselijke consumptie

Met blik op de toekomst en een mogelijk voedseltekort op aarde onderzoeken wetenschappers en bedrijven al langer wat insecten voor ons zouden kunnen betekenen. In veel delen van de wereld worden de dieren al gegeten, maar in Europa is de weerstand groot. Dat blijkt ook uit social mediaberichten (hier, hier en hier) die beweren dat stoffen in insecten, zoals chitine en ecdysterone, giftig zijn. Ze zouden het onmogelijk maken voor mensen om de beestjes te verteren. Het omgekeerde blijkt waar: insecten zijn een rijke voedingsbron en chitine lijkt juist een positief effect op de gezondheid te hebben.

Beoordeling

De claim dat de menselijke consumptie van insecten gevaarlijk zou zijn, onder andere door de stoffen chitine en ecdysterone, is onjuist. In veel delen van de wereld eten mensen al insecten. In Europa zouden we dat ook prima kunnen doen.

Feiten

Chitine zit inderdaad in insecten, en vormt een belangrijk bestanddeel voor hun exoskeletten. De stof zit ook in schimmels (denk aan paddenstoelen) en schaaldieren zoals garnalen.

Mensen produceren zelf geen chitine, maar bevatten wel het enzym ‘chitinase’ waardoor we chitine kunnen verteren. Omdat chitine dus wel een vreemde stof is voor het lichaam wordt het door het imuumsysteem als zodanig geregistreerd. Het afweersysteem wordt in reactie hierop geactiveerd. Dit is juist goed, want een actief afweersysteem maakt de mens weerbaarder tegen allerlei ziektes.

Dat chitine een giftige stof is die je ziek zou maken, zoals online beweerd, klopt dus niet. Dit bevestigt ook Dennis Oonincx, onderzoeker op het gebied van voeding en insecten aan de Universiteit van Wageningen, aan Deutsche Presse-Agentur (dpa).

Ecdysterone

Ecdysterone zit ook in insecten, en is een steroïde hormoon wat dieren helpt in hun transformatieproces, van bijvoorbeeld larve naar vlieg. Het is een natuurlijk hormoon en is ook in planten terug te vinden, zoals spinazie. Het hormoon is niet schadelijk voor zoogdieren en wordt zelfs in zeer geconcentreerde vorm bewust door bodybuilders genomen met het idee dat het spierontwikkeling bevordert en niet op de WADA-dopinglijst staat.

'Metamorfisische steroïde', zoals de stof online beschreven wordt, klinkt misschien griezelig. Geleedpotigen hebben het nodig in hun ontwikkelingsproces (hun metamorfose), maar voor het menselijk lichaam heeft het in normale porties weinig betekenis.

Insecten in het eetpatroon

Wereldwijd eten al veel mensen insecten. Binnen de EU gelden insecten nog als ‘Novel Food’, voedingsmiddelen die voor 1997 niet eerder binnen de EU in grote hoeveelheden werden verkocht. Er wordt momenteel gewerkt aan richtlijnen voor de verkoop en consumptie van insecten. De actuele status van Europese wetgeving omtrent insecten is hier in te zien.

Volgens het Voedingscentrum zijn alle insecten die in Nederland te koop zijn veilig om te eten. Deze komen van Nederlandse telers, die allen aan de eisen van de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) moeten voldoen. De NVWA raadt aan niet meer dan 45 gram gevriesdroogde insecten per keer in te nemen, gebaseerd op onderzoek van de Europese Voedselautoriteit (EFSA).

‘Voor verse insecten zou dit gewicht dan het drievoudige moeten zijn’, voegt Dennis Oonincx toe. Dat is dus een flinke hoeveelheid voor één portie en bovendien geen reden tot argwaan: de richtlijn is hier op vastgesteld omdat consumptie van grotere hoeveelheden nog niet zijn onderzocht.

Er zijn dus geen gezondsheidsredenen die het eten van insecten tegenspreken.

(Stand van zaken: 1.9.2022)