Studies tonen: coronavaccins veilig voor zwangere en baby

De uitspraak dat het coronavaccin dodelijker is dan de abortuspil werd gedaan door de Amerikaanse kinderarts Elizabeth Mumper. De Nederlandse website NineforNews schreef haar uitspraken over in een artikel, wat daarna gretig op sociale media werd verspreid (hier, hier en hier). Volgens Mumper zou 82 procent van de zwangerschappen bij gevaccineerden in een miskraam eindigen. Waar komt dat vandaan en klopt dat wel?

Beoordeling:

De beweringen van dr. Mumper kloppen niet. De abortuspil is bijna 100 procent effectief voor wie een zwangerschap wil afbreken. Er zijn bovendien meerdere studies gedaan naar coronavaccins tijdens een zwangerschap en die laten geen toegenomen aantal miskramen zien. De studie waar dr. Mumper aan refereert laat dat ook niet zien. Haar percentage ontstaat doordat zwangerschappen waarvan de afloop niet bekend is, onterecht buiten beschouwing worden gelaten.

Feiten:

Het artikel van NineforNews verwijst voor de gegeven informatie naar een interviewfragment met dr. Elizabeth Mumper. Zij is een Amerikaanse kinderarts en zit ook in het wetenschappelijk adviescomité van Children’s Health Defense. Dat is een organisatie die zich onder andere uitspreekt tegen vaccins en werd opgericht door Robert F. Kennedy Jr, een notoir vaccincriticus.

Volgens dr. Mumper zou een onderzoek in The New England Journal of Medicine van januari 2021 ‘absurde’ conclusies hebben getrokken uit hun verzamelde data. De onderzoekers keken naar zwangere vrouwen die gevaccineerd waren en kwamen tot de conclusie dat er geen groter risico is op een miskraam na coronavaccinatie. Volgens Mumper zou echter 82 procent van de vrouwen in de studie na een vaccinatie in de eerste twee trimesters van hun zwangerschap een miskraam hebben gehad. “Dat is beter dan de abortuspil,” concludeert Mumper.

Om die laatste bewering direct te ontkrachten: De percentages die Mumper uit de studie haalt zijn onjuist en misleidend. Daarover straks meer. Maar zelfs met haar onjuiste en hoge percentage, klopt de vergelijking met de abortuspil niet. Wie deze behandeling ondergaat, heeft maar 1 tot 4 procent kans dat de abortus mislukt. Dat is een slaagpercentages van ver boven de 90 procent.

Die data zijn verder opgesplitst bij het Amerikaanse Planned Parenthood. Hoe vroeger in de zwangerschap, hoe groter de kans is dat de pil werkt. Maar ook bij een zwangerschap van 10 tot 11 weken (het maximum voor de behandeling) is de effectiviteit nog steeds 87 procent. Bij een extra dosering wanneer het niet lukt, schiet dat cijfer bovendien omhoog naar bijna 100 procent.

Die percentages zijn dus nog altijd hoger dan het percentage dat Mumper onjuist schetst over de coronavaccins. In werkelijkheid is de kans op een miskraam na coronavaccinatie niet bewezen verhoogd en daarmee ook vele malen lager dan bij het nemen van een abortuspil.

Studie deed eerder stof opwaaien

Mumper zegt te spreken over een studie die in januari vorig jaar in het New England Journal of Medicine (NEJM) verscheen. Een zoekopdracht in de databank van het tijdschrift levert niets op voor januari 2021 over dit onderwerp. Dat is ook niet vreemd, want eind januari van dat jaar was het eerste coronavaccin (van Pfizer/BioNTech) nog niet eens twee maanden voorwaardelijk goedgekeurd. Binnen die korte tijd alle data verzamelen en verwerken in een studie, was wel erg snel geweest.

Januari lijkt dus een vergissing te zijn geweest. Het is aannemelijk dat Mumper een studie uit juni 2021 uit het tijdschrift bedoelt. Exact dezelfde bewering en hetzelfde percentage werd vorig jaar namelijk al gebruikt om te beweren dat de vaccins onveilig waren, op basis van deze studie. Dit werd al meermaals ontkracht, ook door Deutsche Presse-Agentur (dpa).

De studie in kwestie gebruikt data van verschillende Amerikaanse surveillancesystemen zoals VAERS en het v-safe pregnancy registry. Via die laatste waren er 3.958 zwangere en gevaccineerde deelnemers. Daarvan hadden er 827 een voltooide zwangerschap binnen de studieperiode. Dat houdt in dat de zwangerschap op de een of andere manier is geëindigd terwijl de studie liep. Dat kan door de bevalling van het kind zijn, maar ook een miskraam of doodgeboorte valt onder ‘voltooiing van de zwangerschap’.

Van die 827 zwangerschappen waarbij de moeder tijdens de zwangerschap werd gevaccineerd, kwam in 712 (86,1%) gevallen het kind levend ter wereld. Bij 115 (13,9%) gevallen was dit niet zo. Die laatste categorie is breder dan enkel miskramen. Eén vrouw (0,1%) had een doodgeboorte. Bij tien vrouwen (1,2%) was er nog een andere oorzaak, waaronder abortus of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.

Van de 115 zwangerschappen waarbij geen levend kind geboren werd, kregen 104 vrouwen dus een miskraam. Dat is 12,6% van het totaal van 827 voltooide zwangerschappen binnen de studie. Dit is uiteindelijk ook de conclusie van de studie: dat percentage aan miskramen is bij deze gevaccineerde vrouwen niet abnormaal, ten opzichte van het gebruikelijke aantal miskramen. Los van vaccinatie eindigt zo’n 15 procent van de zwangerschappen namelijk in een miskraam.

Gemaakte denkfout

Waar komt dan de 82 procent aan miskramen vandaan die onder andere Mumper aanhaalt? Dat heeft te maken met het moment waarop vrouwen zich lieten inenten. Uit de groep met voltooide zwangerschappen lieten 127 vrouwen zich in hun eerste of tweede trimester inenten. Aangezien 104 vrouwen voor het einde van het tweede semester een miskraam kregen (daarna heet het een doodgeboorte) kwam men zo bij de 82% uit (104 als deel van 127).

In die redenering zit een denkfout. Het houdt namelijk geen rekening met het feit dat de meeste vrouwen die voor de twintigste week van hun zwangerschap werden ingeënt, nog steeds zwanger waren op moment van publicatie in de studie. Maar 827 zwangerschappen waren immers voltooid tijdens de studie, 3131 vrouwen waren aan het einde nog zwanger. Hoe die zwangerschappen zijn geëindigd is niet bekend.

Gynaecoloog dr. Jen Gunter legt het in dit artikel ook helder uit. Zij geeft als tegenvoorbeeld dat je de berekening ook exact de andere kant op zou kunnen maken, waardoor je juist op een veel lager percentage miskramen uitkomt. "Het is gemakkelijk om data te misbruiken om bij de uitkomst te komen die je wilt," zegt ze daarover. Want beide kanten op is het simpelweg onjuist. Het laat de nog lopende zwangerschappen en het feit dat we niet weten hoe die aflopen buiten beschouwing.

Dat halen de auteurs van de studie ook expliciet aan: "hoewel sommige zwangerschappen met vaccinatie in het eerste of vroege tweede trimester al voltooid zijn, is het merendeel nog lopend. Een directe vergelijking van uitkomsten op basis van het moment van vaccinatie moet nog worden gedaan.”

Het enige wat zeker is vast te stellen uit de studie, is dat van de 827 vrouwen die zowel gevaccineerd waren als een ‘voltooide zwangerschap’ hadden, er 104 een miskraam kregen. Dat is 12,6%. Dit percentage is niet hoger dan gebruikelijk. Zwangerschappen resulteren nu eenmaal best regelmatig in miskramen.

Dit werkelijke percentage komt dus nogmaals niet in de buurt van de werkzaamheid van de abortuspil.

Pfizerdocument

Dr. Mumper zegt ook nog dat uit één van de gelekte Pfizerdocumenten ook zou blijken dat 80 tot 82 procent van de zwangere vrouwen in het eerste trimester een miskraam kreeg na vaccinatie. In de video zegt ze dit alleen gehoord te hebben en dat ze ook niet precies weet in welk document dit staat. Los van dat het wat vreemd is om als wetenschapper zo’n uitspraak te doen zonder dat je het ‘bewijs’ hebt gelezen, is ook dit niet correct.

Ze verwijst waarschijnlijk, zonder dat ze dat dus zelf heeft gelezen, naar dit document met een analyse van gemelde gezondheidsproblemen in meldingssystemen uit 63 landen. Deze meldingen kunnen door iedereen worden gedaan en tonen geen bewezen link aan met vaccinatie, zoals dpa al in meerdere factchecks uitlegde.

In het document worden 270 zwangerschappen gemeld. Van 238 daarvan is niet bekend hoe de zwangerschap is afgelopen. Details waren maar bekend van 34 zwangerschappen, waarvan 28 miskramen en doodgeboortes. Dat zou dus 82 procent van die 34 zijn. Ook hier is die vergelijking echter niet te maken en is de denkfout dezelfde.

De 82 procent werd berekend op basis van de zwangerschappen waarvan de afloop gekend was. Die berekening werd dus slechts gemaakt op basis van twaalf procent van de zwangerschappen. De zwangerschappen waarvan de uitkomst niet bekend was, worden niet meegenomen terwijl die niet zomaar buiten beschouwing kunnen blijven. Meer details over deze cijfers zijn te lezen in een factcheck van persbureau AP. Dpa heeft de genoemde cijfers nagerekend en die zijn juist.

Coronavaccinatie zorgt niet voor meer miskramen

Er zijn inmiddels meerdere studies gedaan naar eventuele effecten van coronavaccinatie op het verloop van een zwangerschap. Het Europees Geneesmiddelenagentschap bekeek en verzamelde meerdere studies hierover. Geen één studie zag een negatief effect van het vaccin of een toename in miskramen.

(Stand van zaken: 23/06/2022)