De WHO is Brazilië nog niet kwijt

De Braziliaanse president Bolsonaro staat bekend als de 'Trump van de tropen'. Die naam zou hij nu eer aandoen door - net als Trump - zijn land uit de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) te halen. Althans dat moet blijken uit populaire posts op Facebook en Twitter. Maar het lijkt er op dat het voorlopig bij grootspraak van Bolsonaro blijft. 

Beoordeling

De bewering dat Brazilië alle samenwerking met de WHO heeft stopgezet, klopt niet. Op het moment van schrijven is Brazilië nog steeds lid van de WHO. 

Feiten

Ongeveer twee jaar geleden besloot president Trump om de VS terug te trekken uit de WHO. President Biden draaide die beslissing later terug. Over die beslissingen vloeide toen behoorlijk wat inkt. Als Brazilië nu alle samenwerking met de WHO zou hebben stopgezet, moet dit daarentegen bijzonder geruisloos gebeurd zijn. Er is namelijk geen enkel spoor van terug te vinden online. Op Twitter reppen noch Bolsonaro, zijn minister van Gezondheid Marcelo Queiroga of de Braziliaanse missie in Genève (waar de WHO zit) over een opzegging van het Braziliaanse WHO-lidmaatschap. 

Ook op de websites van de missie, het ministerie van Gezondheid en Braziliaanse kranten wordt niet gerept over een Braziliaanse terugtrekking. Het WHO zelf vermeldt Brazilië nog steeds als lidstaat en de Braziliaanse ambassadeur in Genève is nog lid van de raad van bestuur van het WHO.

De Braziliaanse minister van Gezondheid sprak ook op de 75e algemene vergadering van de WHO in Genève, in mei 2022. Uit zijn woorden valt ook niet op te maken dat Brazilië van zin is uit de WHO te stappen. Het lijkt dus veilig aan te nemen dat Brazilië niet alle banden met de WHO heeft doorgeknipt.

Pandemieverdrag

In de posts op sociale media is ook sprake van een "pandemieverdrag". Dit gaat om een initiatief van de WHO om beter voorbereid te zijn op een volgende pandemie. Op de algemene vergadering van de WHO in Genève werd een uitgewerkt voorstel van een werkgroep over zo'n pandemieverdrag voorgesteld. Een definitieve versie wordt niet voor 2024 verwacht. 

Het verdrag kwam snel onder vuur te liggen bij complotdenkers, omdat het alle macht over gezondheidszorg bij de landen zou weghalen en bij de WHO zou leggen. Onder andere Nu.nl en Snopes lieten zien dat dit onzin is.

Het klopt wel dat Bolsonaro niet van plan is om het plan te ondertekenen. Dat laat hij blijken in een veel gedeeld interview dat hij gaf op 15 maart. Hij zegt hier echter niet dat hij van plan is uit de WHO te stappen. Dat deed hij wel eens, maar ondertussen al ongeveer twee jaar geleden.

Dit wil niet zeggen dat het momenteel allemaal koek en ei is tussen de WHO en de regering van Bolsonaro. Zo uitte de minister van Gezondheid ook kritiek in zijn speech in Genève. Daar staat dan wel weer tegenover dat de regering Bolsonara wel besloot toe te stemmen voor een tweede ambtstermijn van de huidige WHO-directeur Tedros Adhanom Ghebreyesus.

(Stand van zaken: 08.06.2022)