Franse media konden uitkomst verkiezingen snel melden dankzij peilingbureaus

Meerdere Facebookgebruikers (hier, hier en hier) stellen vragen bij de snelheid waarmee de resultaten van de Franse presidentsverkiezingen werden bekendgemaakt. Een tijdlijn van de verkiezingsavond zou tonen dat de stemmen nog niet geteld konden zijn op het moment dat de overwinning van Macron werd uitgeroepen. De Facebookgebruikers suggereren dan ook dat er kwaad opzet in het spel is. Maar zijn de resultaten inderdaad ongeloofwaardig vroeg naar buiten gebracht?

Beoordeling

Om acht uur 's avonds sloten de laatste stembureaus in Frankrijk, maar dat wil niet zeggen dat er dan pas geteld werd. De meeste media maakt overigens gebruik van gespecialiseerde opiniepeilingsbureaus die op basis van zelf verzamelde informatie om acht uur een betrouwbaar resultaat klaar hebben. Dit is dus geen aanleiding om het gecommuniceerde resultaat in twijfel te trekken.  

Feiten

Op zondag 24 april 2022 versloeg Emmanuel Macron zijn tegenstander Marine Le Pen in de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen. Hij haalde het met 58,54 procent van de stemmen tegenover 41,46 procent. Maar hoe worden de resultaten van de Franse verkiezingen eigenlijk gecommuniceerd en door wie? 

Franse verkiezingswet

Verkiezingen in Frankrijk worden georganiseerd door het ministerie van Binnenlandse Zaken. De officiële uitslag wordt dan ook door dit ministerie bekendgemaakt. In Frankrijk is het bij wet bepaald dat er geen enkel voorlopig resultaat van de verkiezingen bekend gemaakt mag worden voordat alle stembureaus gesloten zijn. Dit geldt per territorium. Vanwege tijdverschil was de uitslag in de overzeese gebieden en bij Fransen in het buitenland daarom al vroeger geweten.

Op het Franse vasteland sloten de laatste stembureaus de deuren om acht uur in de avond. Voor die tijd was het dus verboden voor Franse media om voorlopige uitslagen mee te delen, op boete van 75.000 euro. Buitenlandse media zijn echter niet onderhevig aan deze wet. Zo publiceerde La Libre Belgique door de dag heen al voorlopige resultaten en polls, iets wat hun Franse collega's niet mogen.

Om acht uur maakte het ministerie van Binnenlandse Zaken de eerste voorlopige resultaten bekend. Hoewel de laatste stembureaus toen sloten, betekent dat niet dat in de rest van Frankrijk men niet al begonnen was met tellen. Deze resultaten zijn echter nog niet definitief. Zo waren er om 20.32 uur nog maar 79 procent van de stemmen geteld. De resultaten verschilden toen dan ook nog iets van de definitieve resultaten. 

Resultaten nieuwsmedia

Ook de meeste nieuwsmedia kwamen om acht uur met een resultaat. Zo stelden Le Monde en Le Figaro in hun livefeed om respectievelijk 19u59 en 20u00 dat Macron gewonnen had. Hoe konden ze dat zo snel weten? Ze maakten gebruik van schattingen.

In beide bekendmakingen is te lezen dat dit resultaat op basis is van een schatting van Ipsos en Ifop. Deze bedrijven, gespecialiseerd in marktonderzoek, maken schattingen aan de hand van informatie verzameld bij stembureau's en door algoritmes. Dit systeem is in gebruik sinds 1965 en de schattingen hebben nog nooit een andere winnaar opgeleverd dan het definitieve resultaat van het ministerie van Binnenlandse Zaken. 

Hoewel het dus een bepaald risico inhoudt om op de voorspelling om acht uur af te gaan, is het een behoorlijk veilige methode om al zeer vroeg het resultaat van de verkiezingen bekend te maken. Ook Marine Le Pen wist al vroeg hoe laat het was: om 20.18 uur reageerde ze al op de uitslag.

De snelheid van berichtgeving van de resultaten biedt dan ook geen enkele aanleiding om te twijfelen aan de waarachtigheid van de uitslag van deze verkiezingen. 

(Stand van zaken: 27.04.2022)