Oogst is geen zandstorm: video met tractoren die stof uitstoten komt minstens uit 2019

Auto’s in Nederland werden vorige week bedekt met een flinke laag stof. Dit was het gevolg van een grote zandstorm in de Sahara. De stofwolk trok over Europa naar het noorden en gaf zo ook de lucht in Nederland een gele gloed. Maar volgens meerdere berichten op sociale media zouden die stormen niet natuurlijk zijn ontstaan (hier, hier en hier). Als bewijs daarvoor delen ze een video van een aantal tractoren die op een rij rijden en een grote stofwolk uitstoten.

Beoordeling:

De gedeelde video is niet recent en heeft ook niets te maken met zandstormen in de Sahara. Het fragment verscheen al in 2019 in een Braziliaanse online-uitzending over landbouw. De machines worden gebruikt voor de oogst, waarschijnlijk van bepaalde zaden.

Feiten:

Hoewel stof uit de Sahara wel vaker de oversteek maakt naar het Europese continent, waren de stofwolken die in de week van 14 maart over het continent trokken wel uitzonderlijk. Dat schrijft de Europese atmosfeermonitorservice CAMS. Zeker in Spanje kleurde de lucht een diep oranje en konden mensen zelfs ademhalingsklachten ondervinden.

"Bij de Sahara wordt vaak stof omhoog geworpen," legt meteoroloog Martijn Dorrestein uit bij RTL Nieuws. "Dit komt dan heel hoog in de lucht terecht, soms op wel 10 kilometer hoogte. Maar omdat we nu al dagen te maken hebben met wind uit het zuiden, komt het deze keer ook onze richting op."

De zandstormen in de Sahara en het neerdalende stof in Europa hebben daarentegen niets te maken met de video die online wordt gedeeld. De Belgische factchecker Rien Emmery kwam deze insinuatie ook al tegen en ontkrachtte dit. Het fragment zat in 2019 al in het Braziliaans landbouwprogramma Agroband (vanaf 0.45).

In de Braziliaanse video wordt gesproken over het oogsten van weidezaden. Er bestaan meer video’s van zaadoogst en klaveroogst, met vergelijkbare machines achter een tractor. Daarop is te zien dat zo’n machine aan de bovenkant veel stof uitstoot.

In het Braziliaanse landbouwprogramma wordt verder geen bron voor het beeld gegeven. Ook is er geen verdere context over waar deze beelden werden gemaakt. Volgens de titel van de video laten ze beelden zien die door kijkers werden gemaakt.

Een reverse image search van een screenshot uit de video levert ook geen oudere resultaten op. Het is daarom alleen vast te stellen dat de video minstens drie jaar geleden werd gemaakt, maar een exacte locatie of tijd hebben we niet.

Wat wel vaststaat is dat de video dus niets te maken heeft met de zandstormen uit maart 2022. Ook voor het opzettelijk in gang zetten van een zandstorm op een eerder moment is geen enkel bewijs. Het enige wat op de video te zien is, is het oogsten door boeren.

De video werd bovendien online op een handige manier uitgesneden, waardoor enkel een stoffige ondergrond te zien is. In het Braziliaanse programma is op 0.47 ook nog een strook groen te zien, samen met groene bergen op de achtergrond. De grond is bovendien aarde-achtig en stoffig, maar niet zo zandig als de Sahara.

(Stand van zaken: 21/03/2022)