Mars is geen plek in Canada

Ligt Mars in Canada? Uit een video die gedeeld wordt op Facebook moet blijken dat de NASA-beelden van Mars eigenlijk op een geheimzinnige basis op een eiland van Canada gemaakt zijn. De Facebookgebruiker schrijft hierbij dat "er mensen zijn die echt geloven dat er een karretje op Mars rond rijdt. En zelfs een helicoptertje", implicerend dat dit niet zo is, en de video dit aantoont.

Beoordeling

Er is op Devoneiland in Canada een onderzoeksbasis waar instrumenten voor op andere planeten en de maan worden getest. Twee van de foto's in de video komen echter wel degelijk van Mars. De derde foto is in Ierland genomen, maar daarvan claimt NASA niet dat deze van Mars komt. 

Feiten

Momenteel heeft de mensheid drie werkende rovers en één lander op Mars die onderzoek doen naar de planeet en data terug naar de aarde sturen. De helikopter waarvan sprake is in de post is Ingenuity. Daarnaast zijn er ook een heleboel instrumenten en rovers die op Mars zijn, maar momenteel niet meer actief zijn. Maar als we de gedeelde video mogen geloven, zijn de beelden die deze machines doorsturen niet op Mars, maar op een Canadees eiland gefilmd. 

De video die gedeeld wordt op Facebook, is ook terug te vinden op TikTok (met andere achtergrondmuziek). De video op TikTok is net iets langer, omdat hier op het einde nog het logo van NASA zichtbaar is, waar "NASA" is vervangen door "LIES". Dit beeld zit niet in de video op Facebook. De kwaliteit van de video op TikTok is veel hoger wat de herkomst van de videobeelden zoeken via Reverse Image search makkelijker maakt.  

Haughton Mars Project

De video zoomt eerst via Google Maps in op het Canadese Devoneiland, waar inderdaad met de satellietbeelden een basis te zien is. Het is mogelijk om via google een panoramafoto die op de basis is genomen te zien. Dit doet alvast vermoeden dat het geen heel geheime plek is. 

En dat is het ook niet. Het gaat hier namelijk om het Haughton Mars Project (HMP). Dit is een project van NASA om instrumenten voor op andere planeten te ontwikkelen en te testen. Devoneiland is het grootste onbewoonde eiland ter wereld, en volgens de website van het project is de omgeving gelijkend genoeg op die van Mars en de maan om te dienen als testomgeving.

Het project heeft zelfs een postadres op het verder onbewoonde Devoneiland. De foto van de basis die in de video wordt gebruikt staat hier ook bij. De schematische foto die vervolgens zichtbaar is op de foto, vinden we ook op de website van het project. Het is zelfs mogelijk om via Google Earth een rondleiding te krijgen op "Mars on Earth", zijnde Devoneiland. 

Devoneiland vs. Mars

De video toont vervolgens telkens dezelfde foto twee keer, met een andere kleurenfilter. De boodschap hier is dat de foto's, die door NASA zouden gepubliceerd, als afkomstig van Mars, eigenlijk op Devoneiland genomen zijn. De onderzoeksbasis is op Devoneiland gevestigd omdat de omgeving zo gelijkend is aan Mars. Daarom is het dus niet raar dat het bij deze foto's lijkt alsof ze op beide locaties zouden kunnen genomen zijn, afhankelijk van de kleurenfilter. 

De eerste foto staat op de Marswebsite van NASA en is in 2014 genomen door de Marsrover Curiosity. Hier is de foto zichtbaar tussen de andere foto's die de rover die dag van dezelfde omgeving heeft genomen. De foto is niet terug te vinden op de fotostream van de Flickraccount van de onderzoeksbasis. 

Fotoshoptraining

De tweede foto is terug te vinden op Wikimedia Commons. Dit is een aan wikipedia verwante website waar onder andere beeldmateriaal verzameld wordt dat rechtenvrij gebruikt mag worden. De foto is geüpload in 2004 en toont volgens de beschrijving een landschap in Ierland. Het gaat hier dus noch om Mars, noch om Devoneiland.

De rechterfoto zou zogezegd een Marsfoto van NASA zijn. Factcheckers van AFP beschrijven echter in een check over een gelijkaardige claim dat het beeld afkomstig is van deze Youtubevideo. Hierin wordt ironisch een "training van NASA" getoond hoe je met fotoshop het kan laten lijken alsof een foto op Mars genomen is. De foto waarmee begonnen wordt is de foto van het Ierse landschap. Hier wordt een foto aan toegevoegd van de rover Spirit, die hier zichtbaar is. In de Facebook- en Tiktokvideo wordt over het eindresultaat nog het logo van NASA geplakt. Maar dit beeld is wel degelijk niet gedeeld door NASA als zijnde afkomstig van Mars.

Bij de derde foto zet de video zelf de bron erbij. De foto is inderdaad onder die URL op een website van NASA te vinden. Volgens de video zou het hier om de Mera heuvels gaan op Mars, wat ook voorkomt in de URL van de foto. Echter op de website waar de foto vandaan komt, worden deze heuvels de Columbia Heuvels genoemd. Er staan op diezelfde website ook andere beelden van dezelfde heuvels. De video zegt zelf niet waar op aarde deze foto dan wel genomen zou zijn, als ze niet van Mars afkomstig is. 

Auto Tone kleurencorrectie

Volgens de video zou de optie 'Auto Tone' in fotoshop de echte kleuren van de foto tonen en laten zien dat deze eigenlijk op aarde genomen is. Auto tone is een manier om in fotoshop kleuren beter te laten uitkomen. Wat het niet doet is 'originele' kleuren terugzetten. Door de foto te uploaden in deze online Auto Tone corrector verkreeg dpa ongeveer dezelfde foto, met de kleuren iets anders, maar zeker niet plots met blauwe lucht zoals in de foto. Hoewel het resultaat met een professioneel fotoshopprogramma nog iets anders zal zijn, is het een goede indicatie. 

De video toont dus een onderzoeksstation dat niet geheim is. Geen enkel van de getoonde foto's is daar genomen. Twee foto's zijn wel degelijk op Mars genomen. Eén foto is in Ierland genomen, maar daarvan is geen enkele aanwijzing dat NASA zou claimen dat de foto op Mars is genomen. 

(Stand van zaken: 14.03.2022)