Beelden van Oekraïeners met nepwapens werden gemaakt bij oefeningen voor de oorlog

Terwijl in Oekraïne de oorlog nog onverminderd doorgaat, duiken in Nederland foto’s op van Oekraïeners die met een nepgeweer aan het front zouden staan. Verschillende mensen delen de afbeelding die in een uitzending van FOX News gebruikt lijkt te zijn (hier en hier). "Ze liegen dat ze blauw zien en weer betrapt," schrijft iemand. Ook een andere afbeelding van een man met een houten geweer gaat rond. Maar in welke context verschenen deze foto’s echt?

Beoordeling:

Dit zijn foto’s van militaire oefeningen van Oekraïeners, voordat de oorlog uitbrak. Fox News beweert in de uitzending in kwestie ook niet dat de foto’s vechtende soldaten laat zien tijdens de oorlog. De reportage ging over hoe de Oekraïense bevolking zich heeft voorbereid op het conflict.

Feiten:

De berichten online verwijten de media dat ze nepnieuws verspreiden door deze Oekraïeners met nepwapens te laten zien. Sommige berichten en reacties lijken er in zelfs op te doelen dat het conflict op deze manier door de media in scène wordt gezet, of in ieder geval als erger wordt voorgedaan dan het daadwerkelijk is.

Tijd om de werkelijke context van deze foto op te sporen. Zowel de foto van de twee mannen met zwarte nepgeweren als de foto van de man met het bruine geweer komen uit een segment dat Fox News op 27 februari 2022 op YouTube plaatste. In het segment spreekt Kira Rudik, een Oekraïens parlementslid, over hoe de Oekraïense bevolking klaar is om te vechten. Terwijl ze spreekt, verschijnen de foto’s in beeld die nu online rondgaan (op 0.48 en 2.31).

Bij de foto van de twee mannen die met een nepgeweer in de aanslag staan, zette Fox de tekst "Ukraine Wednesday" oftewel 23 februari. Dit is op de foto’s die in Nederland op Facebook verschijnen weggeknipt. De invasie Rusland in Oekraïne begon op donderdag 24 februari. Fox geeft hier dus al aan dat het gaat om oudere beelden.

Door de foto via een reverse image search te zoeken, blijkt wel dat de foto nog wat ouder is. De afbeelding staat in de beeldbank Alamy en werd gemaakt op 19 februari 2022. De bron die wordt gegeven is het Oekraïense persbureau Ukrinform. Ook in de beeldbank van Ukrinform is de foto te zien. "Deelnemers aan de training over territoriale verdediging onder de slogan: 'Geen paniek! Maak je klaar!', Uitgevoerd door veteranen van het Azov-regiment, Charkov" leest de beschrijving. Het Azov-regiment is een extreem-rechtse militaire groepering die burgers in militaire oefeningen trainde, in de aanloop naar de invasie van Rusland.

Man met houten geweer

Ook de andere foto is via een reverse image search te achterhalen. Hij duikt op in een artikel van de New York Post van 6 februari 2022. Deze foto laat ook vrijwilligers zien bij een militaire oefening, dit keer bij Kiev. De foto staat ook in de beeldbank van Shutterstock en werd volgens de beschrijving gemaakt op 5 februari 2022.

Verschillende media, ook in Nederland en België, berichtten voor de oorlog al over deze militaire oefeningen, waarbij de houten wapens vaak op de foto’s te zien zijn. Hier wordt dan ook niet gedaan alsof dit wel echte wapens zijn.

Ook in de Fox-reportage wordt niet geïnsinueerd dat de gebruikte foto’s tijdens de oorlog werden gemaakt of dat deze werkelijke oorlogssituaties laten zien. Ze benoemen daarentegen ook niet duidelijk dat het hier om trainingen gaat. De reportage gebruiken als 'bewijs' dat de media de oorlog heftiger willen laten ogen dan deze daadwerkelijk is, is onjuist.

(Stand van zaken: 02/03/2022)