HPV-vaccin kan kankersoorten bij vrouwen én mannen voorkomen

Op sociale media is verbazing en onvrede over het feit dat jongens nu ook uitgenodigd worden voor de HPV-prik, een vaccinatie die tegen het humaan papillovirus werkt. Door dat virus kan baarmoederhalskanker ontstaan. Daarom kregen meisjes de prik al langer. "Jongens, die GEEN baarmoeder hebben, moeten nu ook een baarmoederhalskanker prik, want nu zijn ze ineens verantwoordelijk voor de gezondheid van meisjes," schrijft een man. "Genderneutraal ook jongens krijgen prik tegen baarmoederhalskanker. waar zit ie dan?", grapt een ander. Ook een tweet van politicus Thierry Baudet hierover gaat rond.

Beoordeling:

De vaccinatie helpt tegen langdurige besmetting met het humaan papillovirus (HPV). Zo’n besmetting kan op lange termijn niet alleen baarmoederhalskanker, maar ook kanker bij de penis, anus, schaamlippen, vagina en mond- en keelholte veroorzaken. Ook jongens lopen dat risico dus. Bovendien helpt het om verdere verspreiding van het virus te voorkomen, als ook jongens de prik krijgen. Tenslotte is de vaccinatie veilig bevonden en niet verplicht.

Feiten:

Ieder jaar krijgen ongeveer 1100 vrouwen en 400 mannen in Nederland kanker door het humaan papillovirus (HPV). Dit is een virus dat kan worden overgedragen via seksuele handelingen. Het virus is heel besmettelijk en een groot deel van de mensen krijgt het op een punt in hun leven.

Dat is in de meeste gevallen geen groot probleem. Je lichaam ruimt een HPV-infectie vaak zelf binnen één à twee jaar op. Soms gebeurt dit toch niet en blijft het virus lange tijd in je cellen zitten. Dit kan jaren later zorgen voor bepaalde types kanker. Volgens KWF Kankerbestrijding zit er meestal meer dan 10 tot 15 jaar tussen besmetting en het ontstaan van de kanker.

De meest bekende vorm van kanker die kan worden veroorzaakt door HPV is baarmoederhalskanker. De HPV-prik is dan ook in de volksmond wel de ‘baarmoederhalskankerprik’ gaan heten. Dat is daarentegen niet de enige vorm van kanker die door HPV kan ontstaan. Ook kanker bij de vagina, schaamlippen, anus, penis en in de mond- en keelholte komen voor als een resultaat van een HPV-infectie.

Het HPV-vaccin beschermt tegen zo’n langdurige HPV-infectie. Volgens KWF kan de prik bij vrouwen tenminste 74% van kanker door HPV voorkomen. Bij mannen is dat 81%.

"Steeds meer jonge mannen krijgen de diagnose peniskanker," zegt uroloog Oscar Brouwer in het bericht over de HPV-vaccinatie van het RIVM. "Soms is een (gedeeltelijke) penisamputatie noodzakelijk om een leven te redden. Dat heeft uiteraard grote impact op iemands leven."

Het is dus niet vreemd dat ook jongens nu worden opgeroepen voor een HPV-prik. Niet alleen omdat zij zelf hun kansen op kanker door HPV verkleinen, maar vaccinatie van jongens draagt volgens het Rijksvaccinatieprogramma bij aan de bescherming van de hele bevolking tegen HPV en HPV-gerelateerde kanker: "Hoe meer mensen immuun zijn voor een bepaalde infectie, hoe kleiner namelijk de kans is op verspreiding." De vaccinatie is overigens niet verplicht.

Wat zit er in het HPV-vaccin

Volgens één van de Facebookberichten is de leeftijd voor de prik verlaagd "omdat pubers mogelijk zelf onderzoek gaan doen en er achter komen dat deze prik tot een paar jaar geleden de meeste bijwerkingen en letselschades veroorzaakte". Ook zou er in de trials een placebo zijn gebruikt met ‘neurotoxisch aluminium’, om de bijwerkingen van het vaccin, waar ook aluminium in zou zitten, te maskeren.

De leeftijd is inderdaad verlaagd van dertien naar tien jaar. Het is geregistreerd voor gebruik bij kinderen vanaf negen jaar. De eerste meisjes werden met het vaccin geprikt in 2010. Toen werden zij op dertienjarige leeftijd uitgenodigd. Volgens het RIVM is in de afgelopen jaren uit onderzoek gebleken dat de vaccinatie langdurig beschermt. Daarom kan de leeftijd waarop deze wordt toegediend omlaag. "Dat is belangrijk, want het vaccin werkt het beste voordat iemand in aanraking is geweest met het virus," aldus het RIVM.

Tenslotte de bewering dat er aluminium in het vaccin zit. Volgens de bijsluiter van het Cervarixvaccin, dat in Nederland voor zowel jongens als meisjes wordt gebruikt, zijn de werkzame eiwitdeeltjes in het vaccin ‘geadsorbeerd op gehydrateerd aluminiumhydroxide’. Aluminiumzouten als aluminiumhydroxide worden al meer dan 70 jaar veilig in vaccins gebruikt. Het helpt in combinatie met het bestandsdeel AS04 om een sterkere immuunrespons op te roepen.

Aluminiumhydroxide is een mineraal dat in veel verschillende stoffen en producten zit. Er zijn inderdaad zorgen over wat een grote blootstelling aan aluminium kan doen voor het zenuwstelsel. De blootstelling aan aluminium via het HPV- en andere vaccins is daarentegen heel klein, en zoals eerder dus al genoemd: veilig bevonden. Grotere zorgen wat betreft aluminium zitten in het gebruik in producten als deodorant.

Gezondheidsinstanties proberen al jaren hardnekkige zorgen over het HPV-vaccin weg te nemen bij ouders. Uit een recent onderzoek (2021) blijkt volgens het Amerikaanse National Cancer Institute dat er de afgelopen jaren steeds meer ouders zijn met zorgen over het vaccin. "Ondanks vijftien jaar aan consistent bewijs dat HPV vaccins veilig en effectief zijn," aldus het NCI.

In de jaren dat het vaccin wordt toegediend, zijn echter geen ernstige langetermijn-bijwerkingen ontdekt. Er is bovendien geen bewijs dat de vaccins kunnen leiden tot onvruchtbaarheid of autoimmuunziektes. De meest voorkomende serieuze bijwerking is volgens het NCI duizeligheid en flauwvallen. Vaccinatie tegen HPV is opgenomen in het nationale vaccinatieprogramma van 100 landen. In steeds meer landen worden ook jongens gevaccineerd. Dat zijn dus miljoenen vaccins, waarbij geen ernstige bijwerkingen zijn ontdekt. Volgens het RIVM is er bovendien nog nooit iemand overleden door een HPV-vaccinatie.

(Stand van zaken: 01/02/2022)