Recht op inzage in medisch dossier lag vóór 2020 niet wettelijk vast, maar in de praktijk is weinig gewijzigd

Op Facebook claimt een gebruiker (hier gearchiveerd) dat "je sinds 1 januari 2020 via rechtswege geen recht tot inzage hebt in het medisch dossier van je partner, ouders of kinderen als ze overlijden". Dit zou alleen kunnen nadat iemand bij leven toestemming heeft verleend. Ook voor kinderen tussen 12 en 16 zou het dossier na hun dood niet in te zien zijn, als er niet bij leven toestemming is gegeven. Als iemand medische fouten vermoedt, "sta je machteloos". De overheid zou haar burgers niet over deze wijziging hebben ingelicht.

Beoordeling

Er klopt weinig van het bericht. Aan het recht op inzage is nauwelijks iets veranderd, behalve dat dit nu wettelijk is vastgelegd. Voorheen moest een nabestaande zich beroepen op jurisprudentie. Ook mag een ouder het medisch dossier van een overleden kind tot zestien jaar ‘gewoon’ opvragen en kan een redelijk vermoeden van een medische fout wel degelijk een grond zijn voor inzage. De overheid heeft bovendien gecommuniceerd over de wetswijziging.

Feiten

Ter discussie staat de wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO). Deze is inderdaad gewijzigd en daarover heeft de staat haar burgers wel degelijk ingelicht. Dat gebeurt sinds jaar en dag, door een publicatie in de staatscourant.

In 2018 werd het voorstel tot deze wetswijziging in de Kamer ingediend. Via het dossiernummer (34994) is in te zien dat het voorstel uitgebreid door de Kamer is behandeld en er zelfs leden moties hebben ingediend.

In januari 2021 kwam toenmalig minister Tamara van Ark hier nog op terug met een beloofde toelichting voor artsen, patiënten en nabestaanden over wanneer zij medische dossiers mogen verstrekken of inzien. Het is dus in ieder geval geenszins onder de pet gehouden. Maar heeft de Facebookgebruiker dan wel gelijk over wát er precies is veranderd?

Nee. Er is namelijk niet zoveel veranderd. Kijk bijvoorbeeld naar wat de federatie van beroepsverenigingen van artsen, het KNMG, over de wetswijziging schrijft: "Nabestaanden hebben een wettelijk recht op inzage in het dossier van een overleden patiënt. Voorheen gebeurde dit soms al op basis van rechtspraak, nu is dat in de wet vastgelegd."

Ofwel: voorheen werd een beslissing over inzage genomen op basis van jurisprudentie, nu op basis van wetgeving. Zo schrijft een advocatenkantoor in 2017, ruim voor wijziging van de wet dus, welk recht er toen gold: de basisregel was dat iemand geen inzage kreeg, op een aantal uitzonderingen – tot stand gekomen middels jurisprudentie – na. Die uitzonderingen verschillen nauwelijks van de in de huidige wettekst vastgelegde uitzonderingen (artikel 458 e.v.).

Het klopt bijvoorbeeld niet dat een nabestaande in het geval van het vermoeden van een medische fout machteloos zou staan: in artikel 458b zijn de mogelijkheden hiertoe geregeld. Bovendien heeft de gebruiker ongelijk dat het medisch dossier van een 12- tot 16-jarige na overlijden niet verstrekt zou mogen worden aan een ouder. In artikel 458a lid 2 is klip en klaar vastgelegd dat dit mag.

Uit een linkje uit de Facebookpost zou anders blijken, maar deze website van de Rijksoverheid gaat over het recht op inzage op het moment dat het kind nog leeft. Na overlijden gelden er dus andere regels en mag de ouder het dossier wel inzien.

Duidelijk moge zijn dat er in het bericht op Facebook een flink aantal onjuistheden zitten. Zo is er nauwelijks iets aan de situatie veranderd, behalve dat het recht op inzage nu wettelijk is vastgelegd. De gebruiker had ook ongelijk over wat er nu precies in de wet staat. De regering heeft bovendien duidelijk gecommuniceerd over de wetswijziging.

(Stand van zaken: 10/01/22)