Groot deel vermeende 'nieuwe' symptomen bestond al voor omikron

Een gebruiker claimt op Facebook (hier gearchiveerd) dat de nieuwe virusvariant omikron "héél toevallig alle bijwerkingen van het vac cin (sic) in z’n gamma (sic)" heeft. Daarbij wordt een screenshot met een lijstje (Engelstalige) bijwerkingen gedeeld. In een ander lijstje komen verschillende hartaandoeningen aan bod.

Beoordeling

Het bericht is totale onzin. Over de omikronvariant is simpelweg nog heel weinig bekend. De meeste symptomen die in de berichten als nieuw worden bestempeld, kwamen ook bij eerdere versies van het virus al voor. Bijwerkingen als myocarditis kunnen in zeer zeldzame gevallen optreden na coronavaccinatie, maar de kans hierop na besmetting met het virus is groter. Zaken als hartaanvallen, hartinfarcten, miskramen en orgaanfalen zijn geen bekende bijwerkingen van de vaccins.

Feiten

Het lijstje vermeende symptomen van de omikronvariant lijkt afkomstig van Telegram. De afzender is niet nader te verifiëren. De inhoud van het bericht kan dus niet zomaar voor waar worden aangenomen.

In het bericht staat dat volgens topepidemiologen uit Zuid-Afrika dit de symptomen van de virusvariant zijn. Welke epidemiologen dat zijn, is niet duidelijk. Wat wel duidelijk is, is dat er over omikron simpelweg nog niet zoveel bekend is. Het is nog gissen naar besmettelijkheid, ziekmakendheid en nieuwe symptomen, zo schreef het Belgische Het Laatste Nieuws (HLN) het overzichtelijk op. De mogelijke andere symptomen die door de krant genoemd worden, hebben (vooralsnog) niets te maken met zaken als bloedproppen. Sterker nog: de klachten lijken juist milder te zijn.

Meeste symptomen bestonden al vóór omikron

Verder is er op internet weinig dat bloedproppen aan de omikronvariant linkt. Het is echter niet ondenkbaar dat bloedproppen een (zeldzaam) symptoom kan zijn van deze variant, dit was bij de alfavariant (ook bekend als de Britse variant) van het coronavirus ook al het geval. Dat elimineert meteen de bewering dat deze variant verzonnen is om vaccinbijwerkingen te verdoezelen. De tweede, diepveneuze trombose, komt voort uit een bloedprop en kan dus op dezelfde stapel.

Hetzelfde geldt voor de aangezichtsverlamming van Bell. Deze wordt genoemd als zeldzame bijwerking van het AstraZenecavaccin, maar uit een grote studie onder miljoenen Britten blijkt dat een coronabesmetting een grotere kans geeft op het krijgen van deze aandoening dan de vaccinatie.

Precies hetzelfde is te zien bij myocarditis. Een zeldzame bijwerking van coronavaccinatie, maar een coronabesmetting geeft hier een grotere kans op. Dit was dus ook al bekend bij de eerdere varianten. Het zou dus niet nieuw zijn als dit ook bij de omikronvariant een mogelijke complicatie blijkt te zijn. Pericarditis wordt dan weer minder in verband gebracht met COVID-19.

Er is niets dat een miskraam aan de omikronvariant, noch aan de coronavaccinaties linkt. Uit recentelijk onderzoek blijkt dat er na een coronabesmetting wel doodgeboortes kunnen plaatsvinden. Eerder bleek al dat een besmetting de placenta kapot kan maken. Bovendien belanden steeds meer ongevaccineerde zwangere vrouwen op de intensive cares. Artsen raden zwangere vrouwen dan ook aan zich te laten vaccineren. Als ze al gevaccineerd waren, wordt een boosterprik "met nadruk" aanbevolen.

Het krijgen van autoimmuunziektes wordt al langer in verband gebracht met COVID-19, net als het ontwikkelen van neurologische aandoeningen. Orgaanfalen is in verschillende studies ook al veel eerder gelinkt aan COVID-19 dan bij het ontstaan van deze nieuwe, nog nauwelijks onderzochte omikronvariant.

Voor hartaanvallen, hartinfarcten en andere vormen van hartfalen is geen enkele bron te vinden die dit linkt aan de nieuwe omikronvariant. Wel kan het voorkomen bij patiënten besmet met eerdere vormen van het virus, maar die hadden er dan vaak al eerder last van gehad.

Er is nog weinig onderzoek beschikbaar over of COVID-19 voor een verstoorde menstruatie kan zorgen. Er staat ook nog 'long' op het lijstje. Het is niet helemaal duidelijk of hier longaandoeningen mee worden bedoeld en zo ja, welke. Dat een besmetting met het coronavirus slecht kan zijn voor de longen, moge wél duidelijk zijn.

De laatste op het lijstje is de dood. Dit was een ‘symptoom’ dat ook bij eerdere varianten al vrij regelmatig voorkwam. Samenvattend kan worden gesteld dat de meeste "nieuwe" symptomen al bestonden voor het ontstaan van de omikronvariant. Verder is er nog te weinig over deze variant bekend.

Miskramen en orgaanfalen geen bijwerking van coronavaccin

Als het gaat om bijwerkingen van vaccinaties, klopt het lijstje ook niet helemaal. Op de website van Lareb staan de bekende bijwerkingen van coronavaccinaties. Meest voorkomend zijn zaken als hoofdpijn, koorts, misselijkheid of rillen. Andere bijwerkingen zijn zeer zeldzaam. Bij het Pfizer- en Modernavaccin zijn myocarditis en pericarditis inderdaad als mogelijke zeldzame complicatie toegevoegd aan de bijsluiter. Echter blijkt dus dat de kans op myocarditis na een coronabesmetting groter is.

Bij het AstraZenecavaccin is trombose als zeldzame bijwerking aan de bijsluiter toegevoegd. Dit kan eveneens voorkomen na een coronabesmetting. Ook staan er nog enkele neurologische aandoeningen genoemd als mogelijke bijwerking. Bij het Janssenvaccin is het lijstje vrijwel identiek. Zaken als hartaanvallen, hartinfarcten, miskramen en orgaanfalen zijn niet te linken aan het coronavaccin.

PCR-test detecteert besmetting, maar onderscheidt varianten niet

Tot slot noemt de Facebookgebruiker het nog opvallend dat de PCR-test deze nieuwe variant van het virus nu al kan detecteren. Omdat het virus in de basis hetzelfde is als de oorspronkelijke variant, maar daarvan gemuteerd is, herkent de PCR-test ook een besmetting met een variant als COVID-positief. De test kan echter geen onderscheid maken met welke variant iemand besmet is. Daarvoor zijn andere technieken.

Om te concluderen: de meeste genoemde symptomen bestonden al bij eerdere versies van het virus. Andere symptomen kunnen niet aan de omikronvariant gelinkt worden. Er is simpelweg nog weinig over bekend. Er zijn tevens aandoeningen die inderdaad in zeer zeldzame gevallen kunnen optreden na vaccinatie, maar waarop de kans groter is na een coronabesmetting. Tot slot zijn er een aantal zaken op het lijstje die wél door besmetting, maar niet door het vaccin kunnen optreden.

Voor de stelling dat omikron verzonnen is om vaccinatiebijwerkingen te verdoezelen is in ieder geval geen enkel bewijs aangetroffen.

(Stand van zaken: 02/12/2021)